Page 19 - JMSD Vol.1 No.3 -2016

วารสาร มจร การพัฒนาสังคม
ปีที่ 1 ฉบับที่ 3 กันยายน - ธันวาคม 2559

โดยเฉพาะศีล5 เป็นอีกแนวทางหนึ่งที่สามารถนำามาประยุกต์ใช้กับสังคมไทยได้ ดังกรณีที่พระ
อาจารย์สุบิณ ปณีโต ผู้ก่อตั้งกลุ่มสัจจะออมทรัพย์ จังหวัดตราด ใช้ศีล5เป็นกลไกในการควบคุม
สมาชิกกลุ่ม คือถ้าหากว่าสมาชิกคนใดมีศีล5ก็จะได้รับการพิจารณาเป็นพิเศษเพราะเชื่อว่าสมาชิก
คนนั้นจะมีความจริงใจและมีความสามารถมากพอที่จะรับผิดชอบตนเองได้ หากว่าสมาชิกคนใด
ที่ขอยื่นกู้จากกลุ่มมีศีล5ครบถ้วน ก็จะได้รับการพิจารณาเงินกู้แบบไม่มีดอกเบี้ย เป็นต้น นี่เป็น
ตัวอย่างการเลือกใช้กระบวนการพัฒนาทางเลือกให้เหมาะสมกับบริบทความเชื่อและภูมิปัญญา
ไทย (โกวิทย์ พวงงาม,2556)
อันที่จริงนั้นการพัฒนาแนวทางเลือกที่เหมาะสมกับบริบทสังคมไทยมากที่สุดควรจะเป็น
แนว “พุทธศาสนากับเศรษฐกิจพอเพียง” แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงนั้นได้ถูกนำาเสนอในฐานะ
“ทางเลือก” ที่แตกต่างกันอย่างสุดขั้วกับการพัฒนาเศรษฐกิจกระแสหลักมานานแล้ว พยายาม
ส่งเสริมให้ผู้คนเห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน ให้ความสำาคัญกับหลักการ
พัฒนาบนจารีตศีลธรรมและวัฒนธรรมอันดีงามของสังคมไทย คำาว่า “เศรษฐกิจพอเพียง” หมาย
ถึง เศรษฐกิจที่พึ่งตนเองได้ เน้นการผลิตและการบริโภคแบบพออยู่พอกินเป็นหลัก ซึ่งไม่ได้เน้น
กำาไรสุทธิหรือความรำ่ารวยเป็นเป้าหมายสูงสุด เป็นระบบเศรษฐกิจที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
รัชกาลที่9ของเราทรงดำาริขึ้นมา เพื่อแสวงหาทางออกจากวิกฤตเศรษฐกิจให้กับสังคมไทย เน้นให้
คนในชุมชนพัฒนาขีดความสามารถในการผลิตและบริโภคอย่างพอเพียง ไปจนถึงขั้นการแปรรูป
อุตสาหกรรมครัวเรือน สร้างอาชีพและเสริมทักษะทางวิชาการที่หลากหลาย ใช้ชุมชนดำารงอยู่
ได้ด้วยการยึดหลักแห่งความถูกต้องดีงาม มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และช่วยเหลือซึ่งกันและกัน
เป็นต้น
วัตถุประสงค์หรือเป้าหมายหลักของเศรษฐกิจพอเพียงก็คือ ความสงบสุขของผู้คนใน
สังคม ประชาชนมีกินมีใช้อย่างเพียงพอแก่ความต้องการ ที่สำาคัญต้องไม่ทำาตนและผู้อื่นเดือน
ร้อน ซึ่งสอดคล้องกับหลักธรรมคำาสอนทางพระพุทธศาสนาในสังคมไทยหลายประการ ได้แก่
1. หลักธรรมการพึ่งพาตนเอง (อตฺตา หิ อตฺต โน นาโถ)
2. หลักธรรมความรู้จักพอประมาณ (อตฺตญฺญุตา)
3. หลักธรรมเรื่องราวความสันโดษ ( สนฺตุฏฺฐิ ปรมำ ธนำ)
4. หลักธรรมความเป็นผู้รู้จักใช้เหตุผลในการดำาเนินชีวิต (ธมฺมญฺญุตา อตฺถญฺญุตา)
5. หลักธรรมเรื่องทางสายกลาง หรือ ความพอดี (มชฺฌิมปฏิปทา)
6. หลักธรรมเรื่องความไม่โลภมาก (อโลภ)
กล่าวได้ว่าเศรษฐกิจพอเพียงเป็นหลักเศรษฐกิจที่สอดคล้องกับหลักธรรมในพระพุทธ
ศาสนา หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ หลักเศรษฐศาสตร์ตามแนวพุทธ ที่มุ่งให้มนุษย์จำากัด หรือ
ความอยาก หรือความต้องการของตนเอง แทนการกระตุ้นตัณหาหรือความอยาก เพื่อให้เกิดการ
บริโภคมากขึ้น (บริโภคนิยม) เนื่องจากพระพุทธศาสนาเห็นว่าความต้องการของมนุษย์นั้นไม่มีขีด
จำากัด แต่ขณะเดียวกันทรัพยากรมีขีดจำากัด เมื่อไม่ประหยัด สิ่งเหล่านั้นก็จะหมดสิ้นไปในที่สุด
การปฏิบัติตนตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงจึงต้องหันมาแข้ไขที่ตนเองก่อน จำากัดความอยาก ความ
ต้องการ ให้รู้จักพอดี ไม่บริโภคเกินความพอดี หรือตกเป็นทาสของวัตถุ เมื่อเราปฏิบัติได้ดังข้อที่

11