Page 335 - บทคัดย่อการทดลองสิ้นสุด 59 สมบูรณ์

รายงานผลการทดลองสิ้นสุด ปี 2559

1. ชุดโครงการวิจัย การควบคุมการปนเปื้อนจุลินทรีย์และสารพิษจากเชื้อราในกระบวนการ
ผลิตผลิตผลเกษตรหลังการเก็บเกี่ยว

2. โครงการวิจัย การควบคุมการปนเปื้อนจุลินทรีย์และสารพิษจากเชื้อราในกระบวนการ
ผลิตผลิตผลเกษตรหลังการเก็บเกี่ยว
3. ชื่อการทดลอง ศึกษาการปนเปื้อนของสารพิษจากเชื้อราและเชื้อสาเหตุในกาแฟและ
ผลิตภัณฑ์

Study of Fungi and Mycotoxin Contamination in Coffee and
Product
1/
1/
4. คณะผู้ด าเนินงาน อัจฉราพร ศรีจุดานุ ชุติมา วิธูรจิตต์
1/
สุพี วนศิรากุล
5. บทคัดย่อ
ศึกษาการปนเปื้อนของเชื้อราและวิเคราะห์สารโอคราทอกซิน เอ และแอฟลาทอกซิน บี 1
ในเมล็ดกาแฟและผลิตภัณฑ์ที่ผลิตในประเทศระหว่างปี พ.ศ. 2557 ถึง ปี 2559 เพื่อให้ทราบสถานการณ์
การปนเปื้อนของเชื้อราและสารพิษในกาแฟ โดยสุ่มเก็บตัวอย่างจากแปลงของเกษตรกรและผลิตภัณฑ์

จากแหล่งจ าหน่ายในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน ตาก ล าปาง ชุมพร และระนอง
ประกอบด้วยตัวอย่างผลแห้ง กาแฟกะลา และกาแฟดิบ จ านวน 60 ตัวอย่าง ตรวจนับชนิดเชื้อราในเมล็ด
กาแฟดิบที่อยู่ในกระบวนการผลิตโดยวิธี Direct plating และวิเคราะห์สารพิษในตัวอย่างด้วยวิธี ELISA

ผลการตรวจวิเคราะห์พบว่าเมล็ดกาแฟดิบมีการปนเปื้อนสารพิษ OTA สูงกว่า 20 พีพีบี จ านวน 8
ตัวอย่าง (13 เปอร์เซ็นต์ ของตัวอย่างทั้งหมด) พบปริมาณการปนเปื้อนสูงสุด 56.05 พีพีบี และพบการปนเปื้อน
สารพิษ AFB1 สูงกว่า 20 พีพีบี จ านวน 4 ตัวอย่าง (6 เปอร์เซ็นต์ ของตัวอย่างทั้งหมด) พบปริมาณปนเปื้อน
สูงสุด 63.10 พีพีบี ผลการวิเคราะห์ชนิดเชื้อรา พบปริมาณเชื้อรา Aspergillus niger ที่สร้างสารพิษ
OTA เฉลี่ย 100 เปอร์เซ็นต์ และ A. ochraceus เฉลี่ย 14.93 เปอร์เซ็นต์ และเชื้อราที่สร้างสารพิษ AFB1

พบเชื้อรา A. flavus เฉลี่ย 8.29 เปอร์เซ็นต์ ในช่วงการหมักและตากแห้งพบมากที่สุด 4 จาก 5 แหล่งผลิต
ในขณะที่การวิเคราะห์สารพิษด้วยวิธี HPLC ในตัวอย่างกาแฟคั่วและผลิตภัณฑ์ 4 ชนิด คือ คั่วบด โบราณ
และส าเร็จรูป จ านวน 56 ตัวอย่าง ผลการวิเคราะห์สารพิษ OTA พบว่าทุกตัวอย่างตรวจไม่พบการปนเปื้อน

ของสารพิษ ในขณะที่พบการปนเปื้อนของสารพิษ AFB1 จ านวน 3 จาก 56 ตัวอย่าง ซึ่งไม่เกินค่ามาตรฐาน
ปริมาณการปนเปื้อนสูงสุดเท่ากับ 4.37 พีพีบี การตรวจสอบแสดงให้เห็นว่าสถานการณ์การปนเปื้อน
สารพิษจากเชื้อราในกาแฟ พบการปนเปื้อนสารพิษต่ าและปลอดภัยต่อการบริโภค

____________________________________
1 กองวิจัยและพัฒนาวิทยาการหลังการเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลิตผลเกษตร