Page 201 - Iqtisodiyot ilmi osmonida yulduzga aylanganlar (1-qism)

ТОМАС ЖОН САРЖеНТ

билдирадиган тарихчилардан фарқ қилади. шунда сиз кузатувларин-
гизнинг баъзиларини текширасиз. Сиз бирон кўринишдаги тартибни
жорий қиласиз ва макроиқтисодий назариялар тўпламингиз объектлари
нуқтаи назаридан тарихни сўзлаб берасиз. Тарих тўғрилигига ишонай-
лик.
эванс ва Хонкапохья: Тарихни англашингизда сизга рационал
тахминлар модели ёрдам бердими?
Саржент: Ҳа. Сиз тарихий намояндаларнинг қарорларини баҳо-
лашга ҳаракат қиласиз ва бунда, кўпинча, ўтмишга назар ташлашин- ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР
гиз тарихнинг қийинчиликларидан биридир. Ўтмиш тарихида воқеа ва
ҳодисаларни тушуниш учун сиз ушбу тарихий намоянда ўрнида тури-
шингиз ва у шу лаҳзада эга бўлган ахборотни ҳамда у таянган назария-
ни ва у кўзлаган манфаатларни қайта лойиҳалаштиришингиз зарур.
Бунга эришиш – қийин вазифа. Лекин, бизнинг рационал тахмин-
лар назариямиз ва қарорларни қабул қилиш назариянгиз – таҳлил олиб
боришда яхшигина баҳсдир. айтганча, хаёлимда тарих сизни башорат-
лашнинг алоҳида моделларидан, кишилар ноаниқлик шароитларида
башоратлашнинг нетривал муаммоларига дуч келадиган моделлар то-
мон чорлаётгандек туюлди.
эванс ва Хонкапохья: Қизиқ. Лекин, сиз тарихга оид ишларин-
гиз бошқа ишларингизга нисбатан нима учун норасмий деган саво-
лимизга жавоб бермадингиз?
Саржент: Мен билмадим. Мен бош қотирган аксарият тарихий му-
аммоларда бир рационал тахминлар мувозанатидан бошқасига ўтиш
разрядига тааллуқли эпизодлар ҳам бўлган. Масалан, гиперинфляция
даври якунланиши; Пуанкаре ва Тэтчер давридаги янги пул-кредит ва
фискал сиёсати учун кураш; Француз инқилоби давридаги етакчи сиё-
сатчиларнинг пул ва фискал сиёсатнинг янги кўрсатмаларини мақсадга
мувофиқ излашлари; сизнинг Франсуа билан майда танга борасидаги
ҳамкорликдаги ишингизда пулларни ишлаб чиқaриш назарияси, сиё-
сати ва технологиясини саккиз юз йиллик тараққиёти. Мазкур барча
эпизодларда мен назариялар курашини кўрдим.
Бизга расмий нуқтаи назардан ўрганган ўтишларни таҳлил қилиш
учун янги моделлар, парадигмалар силжишлари ва ғоялар инқилобини
рағбатлантириш учун тажрибадан ижтимоий фойдаланиш жараёнлари-
нинг ишчи модели керак бўларди. Бу – етарлича крепс дастурининг за-
мирида ётувчи мураккаб муаммо. (Сизни Мутнинг регрессия ёрдамида
рационал тахминлар моделларига таниқли ўтиши таъсирлантирмади-
ми?) Биз бундай моделни қандай яратишни биламиз, лекин, шу билан
201