Page 175 - Nobel_10.02.25_Neat

ИЛМИЙ-ОММАБОП РИСОЛА , II ҚИСМ

Шиллер томонидан тақдим этилган графикларнинг нати-
жалари самарали бозор гипотезасидан аниқ натижаларни кўр-
сатди. Масалан, акциялар бўйича дивидендларнинг ўсиши йи-
лига 2 % ни ташкил этди. Бироқ бу СБГга зид эди, чунки ўсиш
кутилган дивидендларни акс эттирмади. Шиллернинг ҳамкасби
ва собиқ шогирди Жон Кемпбелл билан ҳамкорлик натижаси бўл-
ган «Linearized Present Value» модели билан янада аниқ тушун-
тириладики, фонд бозоридаги тебранишларнинг фақат ярми-
нинг учдан бир қисми кутилаётган дивидендлар модели билан
изоҳланади. Шунингдек, маърузада Шиллер фоиз ставкалари ва
қурилиш харажатлари каби ўзгарувчилар уй-жой бозорининг ҳа-
ракатини тушунтириб бермаслигини таъкидлади.

Бошқа томондан, Шиллер активлар бозори ҳақида кўпроқ
маълумот унинг самарадорлиги учун жуда муҳим, деб ҳисоблай-
ди. Бундан ташқари, у қарор қабул қилишда одамларнинг ман-
тиқсизлигини кўрсатиш учун Жон Мейнард Кейнснинг фонд
бозорлари ҳақидаги тушунтиришига ишора қилди. Кейнс бир-
жани гўзаллик танловига қиёслади, унда одамлар кимни жози-
бали деб билиш ўрнига, кўпчилик одамлар жозибадор деб то-
падиган иштирокчига пул тикадилар. Шу сабабли, у активлар
бозорида иштирок этишда одамлар мураккаб математик ҳи-
соб-китоблар ва мураккаб иқтисодий моделдан фойдаланмай-
ди, деб ҳисоблайди. Унинг таъкидлашича, бозорнинг самарали
ишлаши учун жуда катта маълумотлар тўплами талаб қилина-
ди. Унинг тадқиқотлари учун активлар бозорида жуда кам маъ-
лумотлар мавжуд бўлганлиги сабабли оддий одамлар учун эмас,
балки у уй нархларининг тенденциялари ҳақида маълумот бе-
рувчи «Cаse-shiller» индексини ишлаб чиқди. Шундай қилиб, у
замонавий технологиялардан фойдаланиш иқтисодчиларга бо-
зорни ахборотга асосланган ва нархларни янада самаралироқ
қиладиган кенгроқ активлар синфлари маълумотларини тўп-
лашда фойда келтириши мумкинлигини қўшимча қилди.

173