Page 195 - Nobel_10.02.25_Neat

ИЛМИЙ-ОММАБОП РИСОЛА , II ҚИСМ

КРИСТОФЕР АЛЬБЕРТ СИМС БИЛАН СУҲБАТ

Кристофер Симс 2011 йилда Иқтисодиёт фанлари бўйича
Нобель мукофотини қўлга киритди. 2012 йил 28 ноябрда CERGE-EI
университетига профессор Симс ташриф буюради. Ушбу ажойиб
лауреат ва CERGE-EI даги баъзи докторантларимиз ўртасидаги суҳ-
бат.
Мухбир: Нобель мукофотини қўлга киритиш йўли ҳақида нима
дея оласиз? Ғояларингизни қаердан олдингиз, ким сизга кўпроқ таъсир
кўрсатди?

Кристофер Симс: Нобель мукофотим пул-кредит сиёсати
бўйича қилган эмпирик эконометрик ишимга қаратилган. 1950
йилларда ва 1960 йилларнинг бошида Кейнс иқтисоди устун-
лик қилган. Ва Буюк Депрессияга жуда яқин бўлган 50-йилларда,
Кейнснинг консенсусига кўра, пул-кредит ва фискал сиёсати ун-
чалик муҳим эмас. Ва бу 1930 йиллардаги ликвидлик тузоғи дав-
рининг мероси эди, пул-кредит сиёсати ҳақиқатан ҳам унчалик
самарали бўлмаган. Ўша пайтда эконометристлар Кейс назария-
сига асосланган йирик статистик моделларни ишлаб чиқдилар.
Улар аввалги икки Нобель мукофоти совриндорлари Трйгве Ҳаа-
велмо ва Ян Тинбергеннинг тушунчаларига асосланишди. Ва улар
жуда катта ноқулай моделларга эга бўлишди, Ҳаавелмо томони-
дан таклиф қилинган статистик усуллар жуда яхши ишламади.

Шундай қилиб, бу саҳнага Милтон Фридман бошчилигидаги
монетаристлар киришди ва улар анча содда статистик моделлар-
дан фойдаланишди ва фақат бир нечта ўзгарувчиларга эътибор
қаратишди. Улар пул фонди ва даромад ўртасидаги боғлиқлик ма-
кроиқтисодиётда марказий, энг муҳим факт эканлигини таъкид-
ладилар. Аммо бу омил ўша йирик Кейнс моделлари нуқтаи наза-
ридан марказий ва муҳим бўлиб чиқмади. Бу икки мактаб ўша
пайтда мавжуд бўлган эконометрик усуллар билан ўз келишмов-
чиликларини ҳал қилиш учун ҳақиқатан ҳам ҳеч қандай йўл йўқ
эди. Аммо Кейнснинг йирик моделларида ҳамма ишониб бўлмай-
диган тахминларни биларди. Шундай қилиб, мен биринчи бўлиб
монетаристларни тасдиқладим. Улар жорий ва ўтмишдаги пул за-
хиралари бўйича номинал ЯИМнинг регрессиясини олиб бориш-

193