Page 193 - Nobel_10.02.25_Neat

ИЛМИЙ-ОММАБОП РИСОЛА , II ҚИСМ

қийинчилик туғдирмоқда. Уларнинг ҳеч бири ўз валютасини чи-
қара олмайди. Ҳеч бири девальвaция қила олмайди ва уларда биз-
даги каби молиявий ёстиқлар тармоғи йўқ.

Мамлакатимизда, агар Техасда уй-жой инқирози бўлса ва
Бостон яхши ишласа, бу тарихан баъзи нуқталарда содир бўлган,
ҳеч ким бу ҳақда ўйламасдан, солиқ пуллари Бостондан Техасга
оқиб келади, чунки бизда даромад солиғи бор. Даромадлар Техасда
пасайган, улар Массачусетсда кўпайган. Европада мос келадиган
автоматик ёстиқ йўқ. Шундай қилиб, Греция, Испания ва Португа-
лия каби иқтисодий қийинчиликка дучор бўлган бу мамлакатлар,
ўзларининг валюталари билан қарз олиш имкониятига эга эмас-
лар. Ўзларини янада рақобатбардош қилиш учун девальвaция
қилиш имкониятига эга эмаслар ва шунга қарамай АҚШда бўлгани
каби, мос келадиган молиявий ёстиқ ҳам йўқ. Буларнинг барчаси
бизнинг тизимимиз уларникидан анча яхши ташкил этилганига
миннатдор бўлишимиз кераклигини айтадиган сабоқлардир.
Мухбир: Иқтисодиёт бўйича ўқишни давом эттиришга қизи­
қадиган талабалари бўлган ўрта мактаб ўқитувчисига қандай қилиб
ўзларини тайёрлашни маслаҳат берасиз?

Кристофер Симс: Математика курсларини доимий ра-
вишда олиш жуда муҳим. Коллеж талабаларига дарс беришда
мени ташвишга соладиган нарсалардан бири шундаки, баъзи
энг яхши талабалар ўрта мактабда илғор жойлаштириш ҳисоб-
китобларини олиб, кейин коллежга келишади ва улар талаблар-
га жавоб бергани учун математикани тўхтатадилар. Ва кейин ки-
чик курсда, улар илғор иқтисод курсига ўтишга қарор қилишади
ва улар икки йилдан бери ҳеч қандай математика билан шуғул-
ланмаган ва улар жуда занглаб кетишади. Менимча, қайси мате-
матикадан ўтаётганингиз унчалик муҳим эмас, лекин ўрта мак-
табда ва ўрта мактабдан кейин ўз маҳоратингизни сақлаб қолиш
учун уни давом эттиришингиз керак.

Сиз ўрганишингиз керак бўлган маълум миқдордаги мате-
матика бор. Қайси даражадаги бўлишингиздан қатъи назар, ўз
маҳоратингизни кескин ушлаб туришингиз ва математика бў-
йича ривожланишга ҳаракат қилишингиз керак. Шундай қилиб,
менимча, бу энг муҳим нарса. Албатта, агар сиз математика кур-
сларини олсангиз, бу ҳам ижодий бўшлиқ бўлиши мумкин. Иқти-
содиёт математикани реал дунёга татбиқ этиш билан боғлиқ ва

191