Page 244 - Nobel_10.02.25_Neat

ИҚТИСОДИЁТ ИЛМИ ОСМОНИДА ЮЛДУЗГА АЙЛАНГАНЛАР

Роберт Энгл: Йиллар давомида менинг тадқиқотларим уму-
мий ARCh (GARCh) моделлари ва стокастик ўзгарувчанлик модел-
лари каби асосий ARCh моделининг турли кенгайтмаларини қам-
раб олди. Ушбу кенгайтмалар ўзгарувчанлик динамикасини янада
мослашувчан моделлаштиришга имкон берди ва молия, иқтисод,
муҳандислик ҳамда атроф-муҳитни ўрганиш каби турли соҳалар-
да иловаларни топди. Масалан, товар нархлари, валюта курсла-
ри, фоиз ставкалари ва макроиқтисодий ўзгарувчиларни таҳлил
қилиш учун ишлатилган. Опсион нархлари ва рискларни бошқа-
ришда стокастик ўзгарувчанлик моделлари қўлланилган. Порт-
фелни оптималлаштириш ва активлар нархини белгилаш учун кўп
ўзгарувчан GARCh моделлари ишлатилган. Бундан ташқари, мен
молиявий институтларда рискларни бошқариш учун муҳим воси-
талар бўлган хавф остидаги қиймат (VАR) ва кутилаётган тақчил-
ликни (ES) баҳолаш усулларини ишлаб чиқиш устида ишладим.
Мухбир: Сизнинг­ча, бугунги кунда молиявий бозорлар олдида
турган энг долзарб муаммолар нимада? Сизнинг тадқиқотингиз ушбу
муаммоларни ҳал қилишга қандай ҳисса қўшиши мумкин?

Роберт Энгл: Бугунги кунда молиявий бозорлар олдида тур-
ган бир қанча долзарб муаммолар, жумладан, иқлим ўзгариши
хавфи, киберхавфсизлик таҳдидлари, даромадлар тенгсизлиги-
нинг ортиши ва технологик инновaциялар ҳамда глобаллашув
билан боғлиқ тартибга солиш муаммолари мавжуд. Эконометри-
ка ва молиявий иқтисод бўйича тадқиқотларим ушбу муаммолар
билан боғлиқ хавфларни яхшироқ тушуниш ва бошқариш восита-
ларини тақдим этиш орқали ҳал қилишга ҳисса қўшиши мумкин.
Масалан, менинг иқлим ўзгариши рисклари бўйича ишим иқлим
ўзгаришининг иқтисодиётнинг турли тармоқларига потенциал
иқтисодий таъсирини аниқлаш ва иқлим рискларини инвестиция
қарорларини қабул қилиш жараёнларига интегрaциялаш усулла-
рини ишлаб чиқишга қаратилган.

Худди шундай, менинг киберхавфсизлик хатарлари бўйи-
ча тадқиқотим электр тармоқлари ёки молиявий тармоқлар каби
муҳим инфратузилма тизимларига киберҳужумларнинг иқтисо-
дий оқибатларини моделлаштиришни ўз ичига олади. Даромад-
лар тенгсизлиги борасидаги ишим ушбу тенденцияни қўзғатувчи

242