Page 12 - ch2_Neat

CHAPTER 2 หมอมี เภสัชกรสมัยรัชกาลที่ ๕

จากหมอปรุงยาแห่งโอสถศาลา
สู่บุญมีดิสเปนซารี

From Royal Pharmacist to ‘Boon Mee
Dispensary Limited Partnership’

แม้ผู้คนจะเรียกว่า “หมอมี” แต่นายมี เกษมสุวรรณ ไม่ Although known as “Moh Mee”, meaning “Physi-
ได้เป็นแพทย์รักษาคนไข้โดยตรง แท้จริงแล้วท่านเป็นผู้ปรุง cian / Doctor Mee”, Mee Kasemsuwan was actually a
ยา หรือเภสัชกร หากคนไทยในสมัยนั้นต่างเรียกบุคคลที่ pharmacist. Only Thai people at the time often called
เกี่ยวข้องกับยา การรักษา หรือการแพทย์ว่า “หมอ” ทั้งสิ้น ดัง anyone working in medical industry or in the area of
นั้นชื่อ “หมอมี” จึงเกิดขึ้นนับแต่นั้นเป็นต้นมา กลายเป็นชื่อที่ work related to medicine, medication and healing in
คนไทยรู้จักแพร่หลายและเรียกขานสืบต่อมาจนปัจจุบัน anyway, “Moh”, with the actual meaning, “Physician /
ในปี พ.ศ. ๒๔๔๑ หมอมีได้ลาออกจากราชการเพื่อสร้าง Doctor”. And such title became his public name, called
กิจการของตัวเอง โดยตั้งร้านขายยาขึ้นที่ตึกแถวแห่งหนึ่งบน until today.
ถนนกรุงเกษม ริมวังของพลเรือโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า In 1898, Moh Mee resigned from the government to
สายสนิทวงศ์ (บริเวณโรงเรียนสายปัญญาในปัจจุบัน) ให้ชื่อ found his own business. He had a drug store on Krung
ว่า “ห้างขายยาบุญมีดิสเปนซารี” ท�าการปรุงยานัตถุ์ ยาอุทัย Kasem Rd. by Prince Vice Admiral Sai Snitwongse’s
ยาตรีนิสิงเห ยาแก้ไอ ยาธาตุ ยาไส้เดือน ซึ่งมีสรรพคุณถ่าย palace (current location of Sai Panya School)
พยาธิ ยากวาดแสงหมึก ส�าหรับกวาดคอเด็กแก้ร้อนใน และ His drug store was named, “Boon Mee Dispensary”
ยาสมุนไทยแผนไทยต่าง ๆ อันเป็นยาประจ�าบ้าน ออก where he compounded and distributed Ya Nutt, U-thai
จ�าหน่ายแก่ประชาชนทั่วไป โดยอาศัยความรู้ความสามารถ Refreshment Drop, Tri Ni Sing Hae Herbal Drink, cough
จากประสบการณ์ที่ได้รับการอบรมจากนายแพทย์เฮยส์ใน mixture, stomachic mixture, vermifuge, astringents for
ระหว่างที่รับราชการ ก็สามารถปรุงยาต่าง ๆ ขึ้นมาจ�าหน่าย children and other traditional herbal medicines for
ได้ households. His experience of serving the government
เนื่องด้วยหมอมีเคยมีโอกาสรับราชการในกองโอสถ at Osot-sala, supervised by Dr. Hays, made him an ex-
ศาลา จึงได้อาศัยฝึกฝนอบรมความรู้ภาษาอังกฤษมาเป็น pert in medicine compound.
อย่างดี ประกอบกับความอุตสาหะพากเพียร ดังนั้น แม้ไม่เคย Another skill he accumulated with his diligence dur-
ผ่านการร�่าเรียนจากต่างประเทศ หมอมีก็สามารถอ่านและ ing his time at Osot-sala was his English skill. His Eng-
เขียนภาษาอังกฤษได้คล่อง ในยุคสมัยนั้น ผู้ที่มีความรู้ภาษา lish reading and writing was proper without any educa-
อังกฤษยังมีไม่มากนัก เนื่องจากประเทศไทยในขณะนั้นเพิ่ง tion abroad. During Moh Mee’s time, very few people
เปิดประเทศต้อนรับต่างชาติได้ไม่นาน แต่หลักฐานจาก would know English language. All the medical recipes
เอกสารที่ตกทอดมาถึงทายาทนั้น พบว่าหมอมีได้เขียนต�ารับ and text written by Moh Mee and handed down to the
ยาทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษด้วยลายมือที่สวยงาม descendants were beautifully written in both Thai and
บันทึกเป็นตัวเขียนภาษาอังกฤษอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย English.
ในสมุดบันทึกการปรุงยาทุกเล่มด้วยภาษาที่ถูกต้อง ไพเราะ Boon Mee Dispensary was registered by the inter-
งดงาม national standard since the beginning. A head letter

32

๑ ๑ ๙ ปี ห ม อ มี คู่ คุ ณ