Page 5 - XALÇA MEMUL._maket az-en

şı, maldarlığın inkişafına əhəmiyyətli təsir Azerbaijan’s favourable climate and con-
göstərmişdir. Məhsuldar və yaxşı suvarılan venient geographical conditions positively
çöllər, dağətəyi ovalıqlar, geniş qış və yay affected agriculture and the development of
otlaqları, şirəli otlardan ibarət çəmənliklər cattle-breeding life. The abundance of fertile XALÇA MƏMULATLARI
yarımköçəri maldarlığın inkişafı üçün geniş and well-watered valleys, foothill lowlands,
imkan yaradırdı. Azərbaycanda xüsusilə qo- vast winter and summer pastures, and mead-
yunçuluğun əsrlər boyu inkişaf etdirilməsi ows with juicy grass intensified semi-no-
yuna olan tələbatın təmin olunmasına rəvac madic cattle breeding’s advancement. The 5
vermişdir. Əsasən xovsuz xalça texnikasında development of sheep breeding in Azerbai-
toxunan bu əşyaların rahatlıq, yüngüllük, jan throughout the centuries provided the
portativlik, davamlılıq, çoxfunksionallıq ki- fertile ground to produce the quality wool.
mi xüsusiyyətləri səyyar həyat tərzi keçirən Carpet products, produced mainly from CARPET PRODUCTS
insanların məişətində onları əvəzedilməz et- flat-woven techniques, bore such features as
mişdir. Yüksək keyfiyyətli, parlaq, yumşaq, əl lightness, portability, durability, and multi-
üsulu ilə əyrilən, təbii boyaqlarla boyadılmış functionality, making them irreplaceable in
yun iplərlə toxunan xalça və xalça məmulatı people’s daily lives. Carpets and carpet prod-
yaylaq-qışlaq həyatının tələblərini və insa- ucts, woven with high-quality, bright, soft,
nın öz məişətini bəzəmək cəhdlərini tama- handspun, and naturally dyed wool yarns,
milə təmin edirdi. Rəngarəng xalça-palazla completely fulfilled people’s demands and
bəzədilmiş alaçığın ümumi görünüşünü di- attitudes towards household decoration. An
vardan asılan yaraşıqlı duz torbası, qaşıqdan, alachig (a tent for semi-nomadic pastoralists)
qayçı torbası və s. məmulatlar tamamlayırdı. was decorated with multi-coloured carpets
Yumşaq mebel rolunu başaltı mütək- and palases (a flat-woven carpet). An elegant
kə, içinə yataq dəsti yığılmış məfrəş və s. duz torbasi (a salt bag), a gashigdan (a bag for
oynayırdı. Avadanlıq, bütün ev müxəlləfa- spoons and rolling pins), a gaychi torbasi (a
tı (məişətdə istifadə olunan xovsuz xalça scissors bag), and other products, hanging
məmulatları) xüsusi olaraq istehsal edilmiş on the wall, supplemeted the ambiance.
xalça kisələrdə saxlanılırdı. Ailənin hər bir A bashalti mutakka (cylindrical-shaped
üzvünün öz xurcunu, heybəsi, qaşlığı var idi. pillow) along with mafrash acted as soft
Böyük çuval və xarallara buğda və digər dən- furniture. All household items were stored
li bitkilər yığılırdı. Yemək vaxtı yerə döşən- in specially produced carpetbags. All family
miş xalça-palazın üstünə kənarları qabarıq members had their own khurjun, heyba, and
naxışlı zərif süfrə salınırdı. Qədimdə əsas gashlig (three different-sized valises). A large
nəqliyyat vasitəsi olan at və dəvə üçün əlvan chuval and kharal stored crops. At mealtime,
rəngli qotazlı çullar toxunurdı. Köç zamanı people laid a delicate tablecloth with vividly
məfrəşlərin içinə xalçalar, paltarlar, qab-qa- patterned borders atop the carpet or palas.
caq yığılaraq daşınırdı. Onları heyvanın üs- In ancient times, a colourful chul with
tünə cüt olaraq yükləyib sicim, örkən vasitə- tassels was woven for horses and camels,
silə bərkidirdilər. the primary transport vehicles. During
Gənc qız ailə quranda xalça məmulat- migration, clothing and kitchenware were
larından ibarət cehizini ər evinə aparırdı. transported in mafrashes. They were loaded
Uzun əsrlər boyu qadınlar məişətdə digər onto the animal and banded with sijim (a
işlərlə yanaşı, xalça toxumaq və tikmə sənə- thick rope) and orkan (a woven ribbon).
ti ilə məşğul olurdular. Bir sənət kimi toxu- Carpet products were included in brides’
culuğu qadınlar qızlarına kiçik yaşlarından dowries. For many centuries, along with
öyrədirdilər. El-oba adətinə görə, cehizə routine housework, women engaged in
daxil olan əşyaların çoxunu nişanlı qız öz carpet weaving and embroidery, involving
əlləri ilə hazırlamalı idi. Bu onun əl qabiliy- their little daughters. Traditionally, a bride
yətinin, məharətinin, estetik zövqünün və had to make most of her dowry items herself,
səbrinin göstəricisi sayılırdı. Xalça-palazla that indicated her skills, aesthetical taste, and
yanaşı, qızlar adətən, gələcək nişanlıları, patience. Besides carpets and palases, a bride-
habelə onların ailə üzvləri üçün araqçın, to-be made aragchin and tasak (skull caps),