Page 4 - รวมถอดบทเรียน CAST

๓

ื
ื่
ุ่
ไม้พม ไม้เลื้อย ไม้หัว และพชผักล้มลุก และข้าวแทน เพอมุ่งเน้น
ไปสู่ความพอกินเป็นเบื้องต้น ซึ่งองค์ประกอบในจุดนี้ก็จะครบมีทั้ง
โคก หนอง และมีทั้งนาก็ยังสามารถปลูกข้าวได้ โดยผลผลิตต่อ
หนึ่งฤดูกาลก็จะได้ประมาณ ๑ กระสอบท าให้เลี้ยงคนหนึ่งคนใน

ระยะเวลา ๓๐ วันได้ ส่วนผักก็สามารถปลูกหมุนเวียนไปตามฤดูกาล

ต้นน้ า คือ ส่วนของ โคก ประกอบไปด้วย ป่า ๕ ระดับ ผสานกับคลองไส้ไก่ จากแนวคิดที่จะเก็บฝน

ตกลงมา และน้ าที่ไหลผ่านมาต้องเก็บไว้ให้ได้มากที่สุด มีคลองไส้ไก่ ประมาณ ๓๐๐ เมตร คดเคี้ยวไปตามลักษณะ
บริบทพื้นที่

การกักเก็บน้ าโดยการน าน้ าเติมหนอง จากน้ าฝน น้ าบาดาล
เก็บไว้ในรากของต้นไม้ก่อน คือการปลูกป่าบนโคก ให้ต้นไม้เก็บน้ า

ไว้และพอเข้าสู่หน้าแล้ง น้ าจากต้นไม้ก็จะค่อย ๆ ระบายออกมาสู่

ื
หนอง และป่าที่ประกอบด้วยพชพนธุ์สมุนไพร ต้นไม้หลายชนิด
ั
เป็นหัวใจให้กับโคก หนอง นา

การเก็บน้ าในอกรูปแบบคือ อธรรมปราบอธรรม นั่นก็คือน าน้ าเสียจากอาคารที่พก มาเก็บเอาไว้ใน
ั
ี
ื่
หลุมขนมครก แล้วใช้อาทิเช่นผักตบชวา ผักบุ้ง บ าบัดน้ าเสีย รวมถึงให้น้ าที่ดีเข้ามาเพอจะมาเจือจาง ก่อนไหล
็
ไปสู่หนองกลาง เมื่อน้ ามาถึงหนองกลางก็มีคลองไส้ไก่หมุนเวียนน้ าให้กลับมาเหมือนเดิม เพื่อที่จะสามารถเกบน้ า
ให้อยู่ในแปลงนานที่สุด แล้วค่อยออกสู่หนองใหญ่

หนองลูกใหญ่สุดในมีพื้นที่ มีขนาด ๒ ไร่ รูปแบบเป็นหนองมีหนึ่งตะพก ความลึกเริ่มตั้งแต่ ๒ ถึง ๖ เมตร
ั
ใน ๒ ปีแรกของการขุดหนองลูกนี้ ยังไม่สามารถกักเก็บน้ าไว้ใช้ได้ตลอดทั้งปี จากสภาพดิน และปริมาณการใช้

จนฤดูกาลที่ผ่านมา หลักจากสามารถขุด

คลองไส้ไก่ ครบระบบ บนส่วนที่เป็นโคก
เห็นได้ชัดขึ้นว่า พนที่หนองขนาด ๒ ไร่นี้
ื้
เพียงพอ ต่อความต้องการของแปลงพื้นที่นา

ที่มีพื้นที่เกือบ ๒ ไร่โดยท าการปลูกข้าวเจ้า
และข้าวเหนียวสลับไปแต่ละปี โดยมีพนที่
ื้
รอการขยายอีกประมาณ ๑๐ ไร่

ผลส าเร็จของ โคก หนอง นา โมเดล ศพช.อุดรธานี ที่มาจากความร่วมมือร่วมใจ ของประชาชน และบุคลากร

เครือข่ายกสิกรรมธรรมชาติ ร่วมกันสร้างร่วมกันพัฒนาจนเห็นเป็นที่ประจักษ์แล้วว่า โคก หนอง นา ป่า และน้ า

ได้คืนความอุดมสมบูรณ์เป็นแหล่งอู่ข้าวอู่น้ า แม้พื้นที่ที่มีความเสื่อมโทรมก็สามารถท าให้เกิดขึ้นได้จริงได้ และตลอดไป

สื่อวีดิทัศน์ประกอบตัวอย่างพื้นที่ความส าเร็จ โคก หนอง นา
ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนอุดรธานี