Page 452 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๔๒๔

และสั่งในค าฟ้องอุทธรณ์ (ฎีกา)ว่า “รอไว้สั่งเมื่อไต่สวนค าร้องขอยกเว้น

ค่าธรรมเนียมศาลเสร็จแล้ว ”

ข้อสังเกต

๑. ถ้าศาลชั้นต้นสั่งยกค าร้อง ผู้ขออาจอุทธรณ์ค าสั่งไปยังศาลอุทธรณ์ได้

โดยไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียม (ฎีกาที่ ๑๓๖๘/๒๕๑๐) เพราะเป็นเรื่องเกี่ยวกับการร้องว่าไม่มี

ทรัพย์สินพอที่จะเสียค่าธรรมเนียมศาล

๒. ศาลชั้นต้นต้องสั่งค าร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลก่อนสั่งรับหรือไม่รับ

ค าฟ้องอุทธรณ์ (หรือก่อนส่งค าร้องขออนุญาตฎีกาไปยังศาลฎีกา) ดังนั้น ศาลชั้นต้นจึงไม่ควร

ก้าวล่วงไปสั่งไม่รับค าฟ้องอุทธรณ์โดยอ้างว่าอุทธรณ์ต้องห้ามก่อนที่จะพิจารณาสั่งค าร้องขอ

ยกเว้นค่าธรรมเนียมศาล หรือส่งค าร้องขออนุญาตฎีกาไปยังศาลฎีกาโดยยังไม่ได้พิจารณาสั่ง

ค าร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลก่อน

จ าเลยยื่นอุทธรณ์และยื่นค าร้องขอฟ้องอุทธรณ์อย่างคนอนาถาศาลชั้นต้นนัด

ไต่สวนอนาถา ครั้นถึงวันนัดได้สั่งงดไต่สวนเสีย โดยว่าไม่จ าเป็นและมีค าสั่งว่า ไม่รับอุทธรณ์

ของจ าเลย เพราะเป็นอุทธรณ์ในปัญหาข้อเท็จจริง ซึ่งต้องห้ามอุทธรณ์ ตามป.วิ.พ. มาตรา ๒๒๔

ที่ศาลชั้นต้นสั่งเช่นนี้ ศาลฎีกาเห็นว่า ยังคลาดเคลื่อนอยู่ เพราะเมื่อศาลชั้นต้นเห็นว่าจ าเลย

อุทธรณ์ในปัญหาข้อเท็จจริงไม่ได้ เพราะต้องห้ามตามป.วิ.พ. มาตรา ๒๒๔ ก็พึงยกค าร้องขอฟ้อง

อุทธรณ์อย่างคนอนาถานั้นเสีย ตามป.วิ.พ. มาตรา ๑๕๖ วรรคสาม หาควรที่จะก้าวล่วงไปสั่ง
ไม่รับอุทธรณ์ของจ าเลย เสียทีเดียวไม่ จึงพิพากษายกค าสั่งศาลอุทธรณ์และศาลชั้นต้น

ให้ศาลชั้นต้นพิจารณาสั่งใหม่ ตามป.วิ.พ. มาตรา ๑๕๖ วรรคสาม ค่าธรรมเนียมชั้นอุทธรณ์ฎีกา

ให้คืนจ าเลยไป (ฎีกา ๗๗๒/๒๕๑๐)

๓. การไต่สวนค าร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลในชั้นอุทธรณ์หรือฎีกา

๓.๑ ผู้ร้องอาจเสนอพยานหลักฐานไปพร้อมค าร้องก็ได้ หากศาลตรวจดูแล้วเห็นสมควร

ไต่สวนพยานหลักฐานเพิ่มเติมก็ให้ด าเนินการไต่สวนโดยเร็วเท่าที่จ าเป็น โดยจะมีค าสั่ง

งดการด าเนินกระบวนพิจารณาคดีนั้นไว้ทั้งหมดหรือแต่บางส่วนเป็นการชั่วคราวจนกว่า

การพิจารณาสั่งค าร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลจะถึงที่สุดก็ได้ (มาตรา ๑๕๖) เช่นเดียวกับ

ขั้นตอนการไต่สวนค าร้องขอยกเว้นค่าธรรมเนียมศาลในศาลชั้นต้น

๓.๒ เมื่อไต่สวนเสร็จแล้วศาลต้องมีค าสั่งโดยเร็ว (มาตรา ๑๕๖/๑ วรรคหนึ่ง) อย่างใด

อย่างหนึ่ง ดังนี้