Page 46 - ชุดการสอนประวัติศาสตร์ม.1

2.2 การปกครองราชธานีและเมืองลูกหลวง

1. ราชธานีหรือเมืองหลวง เป็นที่ประทับของพระมหากษัตริย์ มีพระราชวังและวัดจํานวน มากตั งอยู่

ในและนอกกําแพงเมือง ราชธานีเป็นศูนย์กลางทางการปกครอง การศาสนา ศิลป วัฒนธรรม และ

ขนบประเพณีทั งปวง พระมหากษัตริย์ทรงเป็นผู้ปกครองเอง

ราชธานีแห่งแรกของอาณาจักรสุโขทัย ได้แก่ กรุงสุโขทัย ต่อมาเมื่อพระมหาธรรมราชาที่ 1 ทรงย้าย

มาประทับที่เมืองพิษณุโลกตั งแต่ พ.ศ. 1905 ถึง พ.ศ. 1911 จึงถือว่าเมืองพิษณโลก เป็นราชธานีแห่งที่ 2 ของ

อาณาจักรสุโขทัยเรื่อยมาจนกระทั่งสิ นสุดอาณาจักรสุโขทัย

2. เมืองลูกหลวงและเมืองหน้าด่าน ตั งอยู่ใกล้ราชธานี เข้าใจว่าเมืองลูกหลวงซึ่งเป็นเมือง ที่

พระมหากษัตริย์ส่งเจ้านายไปปกครอง ได้แก่ เมืองศรีสัชนาลัย เมืองสระหลวงสองแคว(พิษณุโลก) เมืองหน้า

ด่านซึ่งเป็นเมืองที่คอยป้องกันข้าศึกเข้ามาตีราชธานี และมีเจ้านายปกครอง เช่นเดียวกัน เช่น เมืองนครชุม

(อยู่ในจังหวัดกําแพงเพชร)

2.3 กฎหมายและกระบวนการยุติธรรม

สังคมสุโขทัยเป็นสังคมที่มีระเบียบแบบแผน ส่วนใหญ่ได้รับมาพร้อมกับพระพุทธศาสนา และมีลัทธิ

ความเชื่อตามแบบศาสนาพราหมณ์-ฮินดูเข้ามาด้วย นอกจากพิธีกรรมต่าง ๆ แล้ว ยังมีศาสตร์ในสาขาต่าง ๆ

เช่น ธรรมศาสตร์ จึงมีกฎหมายและกระบวนการพิจารณาคดีที่จําเป็น แก่กาลสมัยปรากฏเป็นหลักฐานอยู่ใน

จารึก ดังนี
1. กฎหมาย

1) กฎหมายว่าด้วยมรดก ในจารึกหลักที่ 1 ศิลาจารึกพ่อขุนรามคําแหง ด้านที่ 1 ระบุว่า เมื่อ
ผู้ใดถึงแก่กรรม ทรัพย์สินย่อมตกแต่ลูกของผู้นั น

2) กฎหมายลักษณะโจร เป็นกฎหมายของอาณาจักรอยุธยา นํามาบังคับใช้ในสุโขทัย ในสมัย
พระมหาธรรมราชาที่ 2 กฎหมายนี บัญญัติเกี่ยวกับการลักพา การลักทรัพย์ และการ ฆ่าวัวควาย ปรากฏใน

จารึกหลักที่ 38 ศิลาจารึกกฎหมายลักษณะโจร มีทั งหมด 8 มาตรา ขอยกตัวอย่างมาตรา 7 ซึ่งกําหนดว่า
ประชาชนต้องช่วยจับคนร้ายด้วย ถ้าจับได้ก็จะได้รางวัล แต่ผู้ใดวางเฉย หรือจับคนร้ายได้แล้วปล่อยไป หรือไม่

ช่วยจับกุม ให้ปรับไหมตามโทษ และของ ที่เสียหายเพราะคนร้ายชิงเท่าไร ให้ผู้นั นใช้ทั งสิ น
2. กระบวนการพิจารณาคดี

1) การพิจารณาคดีของตุลาการ ให้มี ตุลาการพิจารณาความโดยสอบสวนดูให้ได้ ความจริง

แน่แท้แล้วจึงตัดสินด้วยความซื่อสัตย์ และเที่ยงธรรม ไม่เข้ากับผู้กระทําความผิด และไม่เห็นแก่สินบน

ในเรื่องไตรภูมิพระร่วงหรือไตรภูมิกถา มีข้อความเตือนผู้พิจารณาตัดสินคดีว่า หาก กินสินบน

และไม่ตัดสินให้ถูกต้องตามทํานอง คลองธรรมแล้ว เมื่อตายไปจะต้องไปเกิดเป็น เปรตยากไร้ ต้องกินเนื อหนัง