Page 107 - คู่มือวิทยากร โครงการพัฒนาพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามหลักทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่ "โคก หนอง นา โมเดล"
P. 107
2. หนอง: หนองน้ ำหรือแหล่งน้ ำ
– ขุดหนองเพื่อกักเก็บน้ าไว้ใช้ยามหน้าแล้งหรือจ าเป็น และเป็นที่รับน้ ายามน้ าท่วม
(หลุมขนมครก)
– ขุด “คลองไส้ไก่” หรือคลองระบายน้ ารอบพื้นที่ตามภูมิปัญญาชาวบ้าน โดยขุดให้
คดเคี้ยวไปตามพื้นที่เพื่อให้น้ ากระจายเต็มพื้นที่เพิ่มความชุ่มชื้น ลดพลังงานในการ
รดน้ าต้นไม้
– ท า ฝายทดน้ า เพื่อเก็บน้ าเข้าไว้ในพื้นที่ให้มากที่สุด โดยเฉพาะเมื่อพื้นที่โดยรอบไม่
มีการกักเก็บน้ า น้ าจะหลากลงมายังหนองน้ า และคลองไส้ไก่ ให้ท าฝายทดน้ าเก็บไว้
ใช้ยามหน้าแล้ง
– พัฒนาแหล่งน้ าในพื้นที่ ทั้งการขุดลอก หนอง คู คลอง เพื่อกักเก็บน้ าไว้ใช้ยาม
หน้าแล้ง และเพิ่มการระบายน้ ายามน้ าหลาก
3. นำ:
– พื้นที่นานั้นให้ปลูกข้าวอินทรีย์พื้นบ้าน โดยเริ่มจากการฟื้นฟูดิน ด้วยการท าเกษตร
อินทรีย์ยั่งยืน คืนชีวิตเล็กๆ หรือจุลินทรีย์กลับคืนแผ่นดินใช้การควบคุมปริมาณน้ าใน
นาเพื่อคุมหญ้า ท าให้ปลอดสารเคมีได้ ปลอดภัยทั้งคนปลูก คนกิน
– ยกคันนาให้มีความสูงและกว้าง เพื่อใช้เป็นที่รับน้ ายามน้ าท่วม ปลูกพืชอาหารตาม
คันนา
13. น้ ำดีไล่น้ ำเสีย
การใช้น้ าคุณภาพดีมาช่วยบรรเทาน้ าเน่าเสีย หรือที่เรียกกันว่า “น้ าดีไล่น้ าเสีย” นั้น ได้แก่
การใช้น้ าที่มีคุณ ภาพดีช่วยผลักดันน้ าเน่าเสียออกไป และช่วยให้น้ าเน่าเสีย มีสภาพเจือจางลง ทั้งนี้โดยรับน้ า
จากแม่น้ าเจ้าพระยา หรือจากแหล่ง น้ าภายนอก ส่งเข้าไปตามคลองต่าง ๆ เช่น คลองบางเขน คลองบางซื่อ
คลองแสนแสบ คลองเทเวศร์ หรือคลองบางล าภฯลฯ เป็นต้น ซึ่งกระแสน้ าจะไหลแผ่กระจายขยายไปตามคลอง
ซอยที่เชื่อมกับแม่น้ า เจ้าพระยาอีกด้านหนึ่ง ดังนั้นเมื่อ การก าหนดวงรอบ เกี่ยวกับการไหลของน้ าไปตามคลอง
ต่าง ๆ นับแต่ปากคลอง ที่น้ าไหลเข้าจนถึง ปลายคลองที่น้ าไหลออกได้อย่างเหมาะสม โดยที่น้ าสามารถ
ไหลเวียนไปตามล าคลอง ได้ตลอด แล้ว ย่อมสามารถเจือจางน้ าเน่าเสียและชักพาสิ่งโสโครกไปได้มาก ซึ่งจะ
เป็นวิธีการช่วยบรรเทาน้ าเน่าเสียในคลอง ต่าง ๆ ตอนช่วงฤดูแล้งได้อย่างดี จากแนวพระราชด าริดังกล่าว
ข้างต้นนี้ จึงบังเกิดกรรมวิธีในการบ าบัดน้ าเสีย 2 ประการ ตามแนวพระราชด าริ “น้ าดีไล่น้ าเสีย”
กรรมวิธีในกำรบ ำบัดน้ ำเสียวิธีที่หนึ่ง
วิธีที่หนึ่ง ให้เปิดประตูอาคารควบคุมน้ ารับน้ าจากแม่น้ าเจ้าพระยาในช่วงจังหวะ น้ าขึ้นและ
ระบายออกสู่แม่น้ าเจ้าพระยา ตอนระยะน้ าลง ซึ่งมีผลท าให้น้ า ตามล าคลองมีโอกาสไหลถ่ายเทกันไปมามาก
ขึ้นกว่าเดิม เกิดมีการหมุนเวียน ของน้ าที่มีสภาพเน่าเสีย กลิ่นเหม็น กลายเป็นน้ าที่มีคุณภาพดีขึ้น
