Page 43 - หนังสืออนุสรณ์อบรมบาลีก่อนสอบ คณะสงฆ์ภาค ๑๔ พ.ศ. ๒๕๖๓.
P. 43
ข้อที่สอง สำาหรับเจ้าอาวาสที่ต้องหาสินทรัพย์์ภายนอกมาทำานุบำารุงรักษาพระอาราม
ไม่ให้เสื่อม ในที่นี้มุ่งชี้ไปในหน้าที่เบื้องต้นคือการศึกษา เพราะการศึกษาจะเป็นสิ่งหนุนนำา
ความบริบูรณ์มาให้พระภิกษุสามเณรภายในวัด
เจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต ) เมตตากล่าวเตือนไว้
ตอนหนึ่งว่า “ปัจจุบันเรากําลังหลงประเด็นในหน้าที่” หน้าที่คือการงานด้านพระปริยัติคือ
การศึกษา และการงานด้านการปฏิบัติคือการประกอบขวนขวายในสิ่งที่ศึกษานั้น งานกับ
ชีวิตประสิทธิ์เป็นสิ่งเดียวกัน ฉะนั้น การที่เราได้มาร่วมกันแสดงออกถึงการตระหนักในหน้าที่
คือการศึกษานี้ จึงเสมือนการได้ชุบชีวิตของความเป็นบรรพชิต ปัจจัย ๔ ที่ทายกทายิกา
น้อมนำามาถวายก็เพราะเขาต้องการเป็นผู้มีส่วนแห่งบุญ บรรพชิตมีหน้าที่คือการศึกษา และ
หน้าที่คือการศึกษานั้น ย่อมให้ได้ฐานะ ๒ สถานกล่าวคือ บุญและกุศล
ทุกขณะจิตที่พิศเพ่งเพียรดูตำาราภาษาพระบาลีตั้งแต่รุ่งอรุณ ย่อมไม่ฟุ้งซ่าน เมื่อ
ไม่ฟุ้งซ่านย่อมสงบนิ่งแนบเนื่องในความผ่องใสไร้ความขุ่นมัว นี้นับว่าเป็นบุญประการที่ ๑
สนองให้เกิดกุศลเป็นประการที่ ๒ ได้แก่ความเยือกเย็นไม่เดือดร้อนอนาทรใจ ยิ่งบำาเพ็ญ
เพิ่มพูนให้มากก็นับว่ามีกุศลมาก กุศลแปลว่า ฉลาด กุศลมาก คือ ฉลาดมาก ฉลาดเท่าใด
ใจก็งอกงามตามไปเท่านั้น ฉลาดพอที่จะรู้จักทางเจริญและดำารงตนอยู่ในทางอันเจริญ ฉลาด
พอที่จะรู้จักทางเสื่อม และปิดกั้นกำาจัดทางเสื่อมนั้น สิ่งนี้คือความสำาคัญของการศึกษาพระพุทธ
ศาสนา ความสง่าผ่าเผยศักดิ์ศรีที่มันเกิดขึ้นในตัวของมันตรงนี้มันสถิตย์แนบชิดอยู่ในใจ คนไร้
การศึกษาย่อมไร้ทิศทางในการดำาเนินชีวิต สมดังพุทธภาษิตในมงคลทีปนีความตอนหนึ่งว่า
โน เจ อสฺส สกา พุทฺธิ วินโย วา สุสิกฺขิโต
วเน อนฺธมหีโสว จเรยฺย พหุโก ชโน
ยสฺมา จ ปนิเธกจฺเจ อาเจรมฺหิ สุสิกฺขิตา
ตสฺมา วินีตวินยา ธีรา จรนฺติ สุสมาหิตาติ.
แปลว่า หากว่าความรู้ของตน หรือวินัยที่ศึกษาดีแล้วจะไม่พึงมีไซร้ ชนเป็นอันมากจะ
พึงเที่ยวไปเหมือนกระบือบอดเที่ยวสะเปะสะปะไปในป่า ฉะนั้น ก็แต่เพราะเหตุที่ชนบางกลุ่มใน
โลกนี้เป็นผู้ศึกษาดีแล้วในสำานักของอาจารย์ พวกเขาจึงเป็นผู้มีวินัยอันอาจารย์แนะนำาแล้ว
เป็นผู้มีปัญญา เป็นผู้มีจิตตั้งมั่นดีแล้ว เที่ยวไปฯ
เช่นเดียวกับคนที่ไม่มีการศึกษา ย่อมไม่รู้จักทางเสื่อมและทางเจริญ หากไม่มีปัญญา
เป็นเครื่องรักษาตน นี้คือประโยชน์โดยตรงของการศึกษา เวลาที่เราไปแสดงธรรม ยกอุเทศ
บาลีขึ้นเช่น
17
วัดไร่ขิง พระอารามหลวง จังหวัดนครปฐม
