Page 47 - หนังสืออนุสรณ์อบรมบาลีก่อนสอบ คณะสงฆ์ภาค ๑๔ พ.ศ. ๒๕๖๓.
P. 47
ชีวิตของคนเรามีหลายด่านที่จะต้องผ่าน ในการผ่านนั้นด่านที่สำาคัญที่สุดคือการผ่านด่านด้าน
จิตใจของตนเอง ต้องเข้มแข็ง ต้องใจสู้ หากหมดแรงและหมดใจเสียตั้งแต่ด่านแรกแล้ว ด่าน
ต่อไปก็ผ่านไม่ได้ ไม่ควรประพฤติอย่างกิ้งก่า ที่มีปกติวิ่งไปได้หน่อยหนึ่งแล้วก็หยุดพักมอง
ซ้ายมองขวา แล้วจึงวิ่งต่อไป เพราะฉะนั้น ความเพียรพยายามควรให้เป็นไปอย่างต่อเนื่อง จะ
เห็นได้ว่าชีวิตของมนุษย์นั้นมีเวลาเท่ากัน ขึ้นอยู่ว่าใครจะจัดเวลาให้แก่ตัวเองตรงตามฐานะ
ตามหน้าที่มากน้อยเพียงไร ในการศึกษาภาษาบาลี ก็ต้องจัดเวลาของแต่ละรูปให้เหมาะแก่
วิชา เช่น ประโยค ๑ – ๒ วิชาบาลีไวยากรณ์นั้น ท่องกันมาตั้งแต่บาลีไวยากรณ์ชั้นต้น พอ
มาเรียนแปลมคธเป็นไทย ในชั้นประโยค ๑ – ๒ ก็ต้องท่องบาลีไวยากรณ์ด้วย พอผ่านไป ๒
วัน หรือ ๓ วัน ก็ต้องทบทวนบาลีไวยากรณ์ด้วย แล้วก็หัดแปลมคธเป็นไทยไปด้วย ประโยค
ป.ธ.๓ ก็เช่นเดียวกัน ไม่ควรละเลยวิชาบาลีไวยากรณ์ ควรแบ่งเวลาแต่ละวิชาให้เท่ากัน เพียง
แต่ว่า บาลีไวยากรณ์นั้นเคยศึกษามาแล้ว ก็คงเพิ่มวิชาสัมพันธ์ไทยเข้ามา ส่วนแปลมคธเป็น
ไทยก็เคยแปลมาแล้ว ก็มีลักษณะการเดินประโยคเหมือนกัน เพียงแต่จะมีประโยคบาลีและ
คำาศัพท์เปลี่ยนไปบ้าง อันนี้ก็ต้องเพิ่มความจำาเข้ามา พอถึงประโยค ป.ธ.๔ คงเหลือเพียง ๒
วิชา คือ วิชาแปลไทยเป็นมคธ และวิชาแปลมคธเป็นไทย ก็เรียนตามหลักสูตรซึ่งวนกันอยู่
อย่างนี้ จนถึงประโยค ป.ธ.๕ เรียนกันอยู่ในหนังสือธรรมบทภาค ๑ ถึง ภาค ๔ เรียนซ้ำาไปซ้ำา
มาโดยตลอด ขอแนะนำาว่า การศึกษาภาษาบาลีตามหลักสูตรทั้งหมดนี้ต้องใช้ความจำา ต้อง
มีความอดทนและความพยายามเป็นพิเศษ ดังคำาที่นักปราชญ์กล่าวไว้ว่า “ไม่สูงต้องเขย่ง ไม่
เก่งต้องขยัน เจอปัญหาต้องฝ่าฟัน เจอแรงกดดันต้องกล้าชน เพราะชีวิตไม่มีอะไรแน่นอน
จงทําทุกฉากทุกตอนด้วยหัวใจ เพราะวันเวลาย้อนกลับมาไม่ได้ จงรักษาสิ่งข้างกายไว้ให้
ดี” และว่า “อัจฉริยะเกิดจากแรงบันดาลใจ เพียง ๑ เปอร์เซ็นต์และอีก ๙๙ เปอร์เซ็นต์
คือความอุตสาหะ เหมือนอย่างที่พระภิกษุสามเณรมาอบรมบาลีก่อนสอบ เมื่อเจอปัญหาก็
ต้องแก้ปัญหาให้ได้ ปัญหาที่ออกเป็นข้อสอบจะเป็นวิชาใดก็ตาม ต้องใคร่ครวญให้รอบคอบ
เสียก่อนจึงค่อยลงมือทำา และทำาด้วยความตั้งใจเคียงคู่กับความพยายาม ดังพระพุทธวจนะ
ที่ว่า วายเมเถว ปุริโส ยาว อตฺถสฺส นิปฺปทา เกิดเป็นคน ต้องพยายามอยู่ร่ําไป จนกว่า
จะประสบความสําเร็จ และว่า โย จ วสฺสสตํ ชีเว กุสีโต หีนวีริโย เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย วิริยํ
อารภโต ทฬฺหํฯ “ผู้ใดเกียจคร้าน มีความเพียรเลว พึงเป็นอยู่ตั้งร้อยปี แต่ผู้ปรารภความ
เพียรมั่นคง มีชีวิตอยู่เพียงวันเดียว ประเสริฐกว่าผู้นั้น”
พระเถระ พระวิทยากรทั้งหลาย ที่มานั่งอยู่ในที่นี้ก็ประสบความสำาเร็จในการศึกษา
ภาษาบาลีเกือบทุกรูป เป็นแบบอย่างให้พระภิกษุสามเณรที่เข้าอบรมบาลีก่อนสอบได้รู้ได้เห็น
21
วัดไร่ขิง พระอารามหลวง จังหวัดนครปฐม
