Page 11 - ภาษาไทย ม.ปลาย

ห น า | 11

ตอนตนและตอนทายของขอความผูรับสารตองรูจักสังเกต และเขาใจการปรากฏของประโยคใจความใน
ตอนตางๆ ของขอความ จึงจะชวยใหจับใจความไดดียิ่งขึ้น

3. ตองเขาใจในลักษณะประโยคใจความ ประโยคใจความ คือขอความที่เปนความคิดหลัก ซึ่ง

มักจะมีเนื้อหาตรงกับหัวขอเรื่อง เชน เรื่อง “สุนัข” ความคิดหลักคือ สุนัขเปนสัตวเลี้ยงที่รักเจาของ แต

การฟงเรื่องราวจากการพูดบางทีไมมีหัวขอ แตจะพูดตามลําดับของเนื้อหา ดังนั้นการจับใจความสําคัญต
องฟงใหตลอดเรื่องแลวจับใจความวา พูดถึงเรื่องอะไร คือจับประเด็นหัวเรื่อง และเรื่องเปนอยางไรคือ

สาระสําคัญหรือใจความสําคัญของเรื่องนั่นเอง

4. ตองรูจักประเภทของสาร สารที่ฟงและดูมีหลายประเภท ตองรูจักและแยกประเภทสรุปของ
สารไดวา เปนสารประเภทขอเท็จจริง ขอคิดเห็นหรือเปนคําทักทายปราศรัย ขาว ละคร สารคดี จะได

ประเด็นหรือใจความสําคัญไดงาย

5. ตองตีความในสารไดตรงตามเจตนาของผูสงสาร ผูสงสารมีเจตนาที่จะสงสารตางๆ กับบาง
คนตองการใหความรู บางคนตองการโนมนาวใจ และบางคนอาจจะตองการสงสารเพื่อสื่อความหมาย

อื่นๆ ผูฟงและดูตองจับเจตนาใหได เพื่อจะไดจับสารและใจความสําคัญได

6. ตั้งใจฟงและดูใหตลอดเรื่อง พยายามทําความเขาใจใหตลอดเรื่อง ยิ่งเรื่องยาวสลับ

ซับซอนยิ่งตองตั้งใจเปนพิเศษและพยายามจับประเด็นหัวเรื่อง กริยาอาการ ภาพและเครื่องหมายอื่นๆ ด
วยความตั้งใจ

7. สรุปใจความสําคัญ ขั้นสุดทายของการฟงและดูเพื่อจับใจความสําคัญก็คือสรุปใหไดวา เรื่อง

อะไร ใคร ทําอะไร ที่ไหน เมื่อไร อยางไรและทําไม หรือบางเรื่องอาจจะสรุปไดไมครบทั้งหมดทั้งนี้

ยอมขึ้นกับสารที่ฟงจะมีใจความสําคัญครบถวนมากนอยเพียงใด

วิจารณญาณในการฟงและดู

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานไดใหความหมายของ วิจารณญาณไววาปญญาที่สามารถรู

หรือใหเหตุผลที่ถูกตอง คํานี้มาจากคําวา วิจารณ ซึ่งแปลวา การคิดใครครวญโดยใชเหตุผลและคําวา
ญาณ ซึ่งแปลวาปญญาหรือ ความรูในชั้นสูง

วิจารณญาณในการฟงและด ู คือการรับสารใหเขาใจเนื้อหาสาระโดยอาศัยความรู ความคิด

เหตุผล และประสบการณประกอบการใชปญญาคิดใครครวญแลวสามารถนําไปใชไดอยางเหมาะสม

การฟงและดูใหเกิดวิจารณญาณนั้นมีขั้นตอนในการพัฒนาเปนลําดับบางทีก็อาจเปนไปอยาง
รวดเร็ว บางทีก็ตองอาศัยเวลา ทั้งนี้ยอมขึ้นอยูกับพื้นฐานความรู ประสบการณของบุคคลและ

ความยุงยากซับซอนของเรื่องหรือสารที่ฟง

ขั้นตอนการฟงและดูอยางมีวิจารณญาณมีดังนี้