Page 81 - ภาษาไทย ม.ปลาย

ห น า | 81

5. ใหความบันเทิงใจแกชุมชนทั้งประเภทที่เปนวรรณกรรมและศิลปะการแสดง
พื้นบาน เชน หมอลําของภาคอีสาน การเลนเพลงเรือ เพลงเกี่ยวขาว ของภาคกลาง การซอ การเลาคาว

ของภาคเหนือ การเลนเพลงบอก รองมโนราหของภาคใต เปนตน

6. กอใหความสามัคคีในทองถิ่น เกิดความรักถิ่นและหวงแหนมาตุภูมิ

รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่น

1. รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่นภาคกลาง

1.1 กลอนสวด หรือเรียกวา คําพากย ไดแก กาพยยานี ฉบัง สุรางคนางค

1.2 กลอนบทละคร (นอก) ใชฉันทลักษณเหมือนกลอนบทละครทั่วไปแตไมเครงครัด
จํานวนคําและแบบแผนมากนัก

1.3 กลอนนิทาน บทประพันธเปนกลอนสุภาพ (กลอนแปด) เปนรูปแบบที่ไดรับความ

นิยมมาก
1.4 กลอนแหล นิยมจดจําสืบตอกันมาหรือดนกลอนสด ไมนิยมบันทึกเปนลายลักษณ

2. รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่นภาคอีสาน

2.1 โคลงสาร เปนฉันทลักษณที่บังคับเสียงเอกโท สวนมากใชประพันธวรรณกรรม

ประเภทนิทาน นิยาย หรือนิทานคติธรรม
2.2 กาพยหรือกาพยเซิ้ง ประพันเปนบทสั้นๆ สําหรับขับลําในพิธี เชน เซิ้งบั้งไฟ เซิ้งนาง

แมว ฯลฯ

2.3 ราย (ฮาย) ลักษณะเหมือนรายยาว ใชประพันธวรรณกรรมชาดก หรือนิทานคติธรรมที่

ใชเทศน เชน มหาชาติ (ฉบับอีสานเรียกวาลํามหาชาติ)
3. รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่นภาคเหนือ

3.1 คําวธรรม ฉันทลักษณเหมือนรายยาวชําสําหรับเทศน นิยมประพันธวรรณกรรม

ประเภทนิทานชาดกหรือนิทานคติธรรม
3.2 คําวซอ คําประพันธที่บังคับสัมผัสระหวางวรรคและบังคับเสียงเอกโท นิยมแตนิทาน

เปนคําวซอแลวนํามาขับลําในที่ประชุมชน ตามลีลาทํานองเสนาะของภาคเหนือ

3.3 โคลง ภาษาถิ่นเหนือออกเสียงเปน “กะลง” เปนฉันทลักษณที่เจริญรุงเรือง

ควบคูกับ “คาวธรรม” มีทั้งกะลงสี่หอง สามหอง และสองหอง (โคลงสี่ โคลงสาม และ

โคลงสอง)