Page 54 - วิทยาศาสตร์ม.ปลาย
P. 54
54
5) แวคิวโอล (Vacuole) เป็นออร์แกเนลล์ที่มีลักษณะเป็นถุง มีเมมเบรนซึ่งเรียกว่า
โทโนพลาสต์ (Tonoplast) ห่อหุ้ม ภายในมีสารต่างๆบรรจุอยู่
แวคิวโอลแบ่งออกเป็น 3 ชนิด คือ
5.1) แซปแวคิวโอล (Sap vacuole) พบเฉพาะในเซลล์พืชเท่านั้น ภายในบรรจุของเหลว ซึ่ง
ส่วนใหญ่เป็นน ้า และสารละลายอื่นๆ ในเซลล์พืชที่ยังอ่อนๆ อยู่ แซปแวคิวโอล จะมีขนาดเล็ก รูปร่าง
ค่อนข้างกลม แต่เมื่อเซลล์แก่ขึ้น แวคิวโอลชนิดนี้จะมีขนาดใหญ่เกือบเต็มเซลล์ ท าให้ ส่วนของนิวเคลียส
และไซโทพลาซึมส่วนอื่นๆ ถูกดันไปอยู่ทางด้านข้างด้านใดด้านหนึ่งของเซลล์
5.2) ฟูดแวคิวโอล (Food vacuole) พบในโพรโทซัวพวกอะมีบา และพวกที่มี ขนซีเรียส
นอกจากนี้ ยังพบในเซลล์เม็ดเลือดขาว และฟาโกไซทิก เซลล์ (Phagocytic cell) อื่นๆ ด้วยฟูดแวคิวโอลเกิด
จากการน าอาหารเข้าสู่เซลล์หรือการกินแบบฟาโกไซโทซิส (Phagocytosis) ซึ่งอาหารนี้จะท าการย่อยโดย
น ้าย่อยจากไลโซโซมต่อไป
5.3) คอนแทรกไทล์แวคิวโอล (Contractile vacuole) พบในโพรโทซัวน ้าจืด หลายชนิด
เช่น อะมีบา พารามิเซียม ท าหน้าที่ขับถ่ายน ้าที่มากเกินความต้องการ และของเสียที่ละลายน ้าออกจากเซลล์
และควบคุมสมดุลน ้าภายในเซลล์ให้พอเหมาะด้วย
6) พลาสติด (Plastid) เป็นออร์แกเนลล์ที่พบได้ในเซลล์พืชและสาหร่ายทั่วไป ยกเว้น
สาหร่ายสีเขียวแกมน ้าเงิน ในโพรโทซัว พบเฉพาะพวกที่มีแส้ เช่น ยูกลีนา วอลวอกซ์ เป็นต้น
โดยแบ่งออกเป็น 3 ชนิด คือ
6.1) ลิวโคพลาสต์ (Leucoplast) เป็นพลาสติดที่ไม่มีสี พบตามเซลล์ผิวของใบ และเนื้อเยื่อ
สะสมอาหารพวก แป้ง โปรตีน
6.2) โครโมพลาสต์ (Chromoplast) เป็นพลาสติดที่มีรงควัตถุสีอื่นๆ นอกจากสีเขียว เช่น
แคโรทีน (Carotene) ให้สีส้มและแดง แซนโทฟีลล์ (XanthophyII) ให้สีเหลืองน ้าตาล โครโมพลาสต์พบ
มากในผลไม้สุก เช่น มะละกอ มะเขือเทศ กลีบของดอกไม้
6.3) คลอโรพลาสต์ (Chloroplast) เป็นพลาสติดที่มีสีเขียว ซึ่งส่วนใหญ่เป็นสาร
คลอโรฟีลล์ ภายในคลอโรฟีลล์ประกอบด้วย ส่วนที่เป็นของเหลวเรียกว่า สโตรมา (Stroma) มีเอนไซม์ที่
เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์ด้วยแสงแบบที่ไม่ต้องใช้แสง (Dark reaction) มี DNA RNA และไรโบโซม และ
เอนไซม์อีกหลายชนิดปะปนกันอยู่ อีกส่วนหนึ่งเป็นเยื่อที่เรียงซ้อนกัน เรียกว่า กรานา (Grana) ระหว่างกรา
นาจะมีเยื่อเมมเบรน เชื่อมให้กรานาติดต่อถึงกัน เรียกว่า อินเตอร์กรานา (Intergrana) ทั้งกรานาและ
อินเตอร์กรานาเป็นที่อยู่ของคลอโรฟิลล์ รงค์วัตถุอื่นๆ และพวกเอนไซม์ ที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์ด้วย
แสงแบบที่ต้องใช้แสง (Light reaction)บรรจุอยู่ หน้าที่ส าคัญของ คลอโรพลาสต์ก็คือ การสังเคราะห์ด้วย
แสง (Photosynthesis) โดยแสงสีแดงและแสงสีน ้าเงิน เหมาะสม ต่อการสังเคราะห์ด้วยแสงมากที่สุด
