Page 100 - หนังสือเรียนสาระความรู้พื้นฐาน

93

3. กรณีที่จําเปนจะตองใชยาที่เคยแพ จะตองอยูในความดูแลของแพทยอยางใกลชิด โดยแพทยจะใช

ยาชนิดที่แพครั้งละนอยๆ และใหยาแกแพพรอมกันไปดวยเปนระยะเวลาหนึ่ง จนกวารางกายปรับสภาพได
จนไมแพแลว จึงจะใหยานั้นในขนาดปกติได

การแกไขอาการแพยา ควรพิจารณาตามสภาพของการแพ ในกรณีที่มีอาการแพเพียงเล็กนอย เชน

ผื่นคัน คัดจมูก ควรหยุดใชยา ซึ่งจะชวยใหอาการตางๆ ลดลงและหมดไปภายใน 2-3 ชั่วโมง สําหรับรายที่มี
อาการผื่นคันมากอาจจะใหยาแกแพ (Antihistamine) รวมดวย ถามีอาการแพรุนแรงมากและเกิดขึ้นควรไป

พบแพทยทันทีทันใด ควรลดการดูดซึมของยา โดยทําใหอาเจียนหรือใหกินผงถาน (Activated Charcoal) เพื่อ

ชวยดูดซึมยา นอกจากนี้ ควรชวยการหายใจโดยใหอะดรีนาลินเพื่อชวยขยายหลอดลมและเพิ่มความดัน

โลหิต ถามีอาการอักเสบ อาจใชยาแกอักเสบประเภทสเตอรอยดชวยบาง
2. ผลขางเคียงของยา (Side Effect)

หมายถึง ผลหรืออาการอื่น ๆ ของยาอันเกิดขึ้นนอกเหนือจากผลที่ตองการใชในการรักษา ดังเชน

ยาแกแพมักจะทําใหเกิดอาการงวงซึมเปนผลขางเคียงของยา หรือเตตราซัยคลีนใชกับเด็ก ทําใหเกิดผล

ขางเคียง คือฟนเหลืองอยางถาวร เปนตน ในกรณีที่เกิดผลขางเคียงของยาขึ้น ควรหยุดยาและหลีกเลี่ยงการใช
ยานั้นทันที

3. การดื้อยา (Drug Resistance)

พบมากที่สุดมักเนื่องมาจากการใชยาปฏิชีวนะไมตรงกับชนิดของเชื้อโรคหรือใชไมถูกขนาด
หรือใชในระยะเวลาที่ไมเพียงพอตอการทําลายเชื้อโรค ซึ่งเรียกวา การดื้อยา ดังเชน การดื้อตอยาเตตราซัย

คลีน ยาคลอแรมเฟนิคอล เปนตน

4. การติดยา (Drug Dependence)
ยาบางชนิดถาใชไมถูกตองหรือใชตอเนื่องกันไปชั่วระยะเวลาหนึ่งจะทําใหติดยาขนานนั้นได

ดังเชน ฝน มอรฟน บารบิทูเรต แอมเฟตามีน ยากลอมประสาท เปนตน

5. พิษของยา (Drug Toxicity)

มักเกิดขึ้นเนื่องจากการใชยาเกิดขนาด สําหรับพิษหรือผลเสียของยาอาจกลาวโดยสังเขป ไดดังนี้
1. ยาบางชนิดรับประทานแลวเกิดอาการไข ทําใหเขาใจผิดวาไขเกิดจากโรค ในรายเชนนี้เมื่อ

หยุดยาอาการไขจะหายไปเอง

2. ความผิดปกติของเม็ดเลือดและสวนประกอบของเลือด ยาบางอยาง เชน ยาเฟนิลบิวตาโซน

คลอแรมเฟนิคอล และยารักษาโรคมะเร็ง จะยับยั้งการทํางานของไขกระดูก ทําใหเม็ดเลือดขาวและเม็ดเลือด
แดงลดจํานวนลงกวาระดับปกติ เปนผลใหเกิดภาวะโลหิตจาง รางกายออนแอ ติดเชื้อไดงายและรุนแรง ยา

บางขนานที่ใชรักษามาเลเรีย เชน ควินิน พามาควิน และไพรมาควีน จะทําใหเม็ดเลือดแดงสลายตัวไดงาย

กวาปกติ นอกจากนี้ ยังพบวายาอะมิโนพัยรินและไดพัยโรน มีผลตอสวนประกอบของเลือดอยางมาก
3. ความเปนพิษตอตับ ถึงแมตับจะเปนอวัยวะที่มีสมรรถภาพสูงสุดในการกําจัดยา แตมันก็ถูกกับ

ตัวยาในความเขมขนที่สูง จึงอาจเปนอันตรายจากยาดวยเหตุนี้ก็ได ยาบางขนานที่อาจเปนอันตรายตอเซลลของ