Page 51 - ΑΝΤΙ - ΤΕΥΧΟΣ 29 - 1975

,·μουσική· Συνθετων», που παρακολουθή- που, τουλάχιστον μερικὲς ἀπ’ αὐ-

σαμε τὸν περασμένο Ἰοὺνιο στὸ
τὲς, θα μποροῦσαν νὰ ἔχουν γίνει

Παρίσι, ἐρχόμενοι σε επαῳὴ μὲ 90

συνθέσεις απὸ συνθετες 34 δια- καὶ χωρὶς αὐτά, ἴσως να μὴν εἶναι
τίποτε ἀλλο παρά ἕνα χαρακτηρι-

(ρορετικων χωρῶν, ὑπῆρχαν στικὸ ἀναγόμενο στὴ σφαίρα τῆς

T0 «φαινόμενο» Ξενάκη πολλὰ ἔργα ποιοτικά ὀμότιμα μὲ προσιιιπικῆς ψυχολσγίας του.

μερικες ἀπὸ τὶς καλύτερες 01]-

μισυργίες τοῦ Ξενάκη. Κι αὐτὸ εἷ- Γιῶργος Λεωτσάκος

Τοῦ Γιώργου Λεωτοάκου ναι, κάτι που τὸ κοινό μας π 9 8' -

π ε ι νὰ γνωρίζει. 'H ἴδια ἡ (ρὺοη Yf. Τι’ νὰ ποῦμε για τὸν Γιάννη Ï.

Ἡ Ἐβὸομάὸα τελειωσε ᾰαήνοντας μια σειρα ἐρωτηματικὰ των ἔργων αὐτῶν καθὼς καί ἡ Παπαιιιπὶννου, ποὺ στὸ πρό-

(ὁὲν ἀναφέρονται ὅλα 010 συνθέτη) που τὰ νιώθαιιε να γεννιιῡν- γραφὴ ὅπου τελικὰ κατεληξε 0 γραμμα (σελ. 7) βρῆκε τὴν εὐκαι-

ται λῖγο-λίγο μέσα ,ιιας ὅσο ὑποβάλλαιιε τὴν πρωτοβουλία αὐτὴ Ξενακης (σὲ μια σειρὰ συνθεσεων ρία να ἐκτραπεῖ σὲ κατι ποὺ μόνο
με πολὺ χαρακτηριστικὴ γραφή,

τοῦ Ἑλληνικοῦ Κρατους καὶ τῶν φορέων τῆς ,ιιορφωτικῆς του σχετικὰ εὔληπτων) ὑπαγορεύουν σὲ τραυματογενὴ ψυχολογία θὰ
μποροῦσε ν’ ἀποδοθεῇ τυπώνον-

πολιτικῆς Un? βασα νο μιᾶς ἑπεξεργασίας πο Ù ἐκ τῶν πραγμάτων εὔκολα τὴ σκεψη ὅτι ἡ ὅλη του ἐν- τας τὸ ὄνομά του μὲ πελώρια

ὀὲν Ιιιποροῦσε να εἶναι παρα ἀργή. Tà ἑρωτηματικὰ αὐτὰ ὁὲν ασχόληση με τὰ μαθηματικὰ καὶ ὁ γράμματα, τῶν αὐτῶν (διαστάσεων

αἷρουν κατ’ ανάγκην τῖς πρῶτες Ιιιας ἀντιὸράσεις για τὴν ἐκδή- ρόλος τὸν ὁποῖο θέλησε v01 ’τοὺς μ’ ἐκεῖνα που χρησιμοποιήθηκαν

11001]: Τὴν καλοὸεχτήκαμε σαν εὐκαιρία να γνωρίοοιιμε κάπως δώσει για να (ρτιάξει συνθέσεις για τὸν Ξειίὶκι],·

οιῗισιαστικότερα τὴ (δημιουργία μιᾶς παγκόσμια ουζητούμενης

ἑλληνικῆς μουσικῆς προσωπικότιγτας καὶ σαν μια ἐντελῶς ξα-

1/ νικι) ([υγι) ἀπὸ τοὺς ἴὸιους καὶ τοὺς ἴὸιους χιλιοκακοπαιγμὲ- ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΙΞΨΕΙΣ Ι“ΙΑ TH

νους Μπετόβεν, Μπραμς καῖ Τσαῑκόᾳσκυ που μᾶς ἐπιβάλλει

πάγια καί ὸυοτιιχιῦς ἀλιιετακίνητα πιά, ὅπως φαίνεται, τὸ Ἐλλη- ΛΑῙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ’

ιίκι) Κράτος ὸια τοῦ ψεοτιβαλ καὶ τῆς Κρατικῆς Ὀρχήστρας.

"H εὐρύτατη ανταῑτόκριση τοῦ βάλλσυμε ἔξω προσωπικότητες Τοῦ Χάρη Ξανθουδάκη

κοινοῦ στὴν ἐκοήλωση, μπορεῐ να τῆς μουσικῆς οὐσιαστικα ἀγνω-

ἐξηγηίὶεῖ εἴτε μὲ τὴν ἀνάγκη να στες στὸν τόπο τους. "Av τουλάχι-

ἔχει ἕνιιν ακόμη «μουσικὸ στον ἀντὶ για τήν Ἑβδομάὸα Ξε- Στό τεῦχος 20-27 τοῦ «ANTI» ὁ Γιιῦργος Λεωτσάκος με

Ἰνίρωιι» (ἕνα εἶδος Θεοδ(ι)ράκη,, νάκη εἴχαμε μιὰ Ἑβδομάδα Συγ- ἀφορμὴ τὴν τελευταιά συναυλιά τοῦ Μίκι] Θεοὸιι)ράκι],στό

ἀλλὰ σε μιαν ἀλλη περιοχὴ) εἴτε χρονης Μουσικῆς (ἢ ἕνα δεκα- στάὸιο Καραϊσκάκη ἐπανέρχεται στὸ ζήτημα τῆς «ἐπιστρο-

μὲ τὴν εἰλικρινεστατη λαχτάρα πενθήμερο) στὸ ὁποῖο Ô Ξενάκης φῆς στὴ λαικὴ τέχνη». Τὸ δόγμα αὐτό, που κυκλοφορεῖ ἑὸιῦ

του να ξεφύγει, ἀπὸ τό μουσικὸ νὰ εἶχε, ἔστω, τὴ δεσπόζουσα καὶ ἀρκετὰ χρόνια στὴν Ἐλλάὸα καὶ προβάλλεται ἄλλοτε

ὑποσιτισμὸ στὸν ὁποῑο εἶναι θὲση; Τίποτε ὅμως ἀπ’ ὅλα αὐτὰ ρητα καῖ ἄλλοτε σὰν σιωπηρὸς στόχος, θεωρεῖται κατὰ κα-

καταὸικασμενο, 'H τελικὴ ὑπο- ὃὲν ἒγινε. νόνα σύνθημα τῆς Ἀριστερᾶς — κυρίως τῆς «01111100101011-

δοχή ὅμως της ὲκὸηλωσης ὃὲν αἴ- κῆς» ἀλλὰ καὶ τῆς ἄλλης. T0 ἴὸιο ὁόχιια ἔχει ὁεχτεῖ κατὰ

ρει τὶς εὐθύνες τοῦ Ἑλληνικοῦ "000 για 10v Ξενάκη σὰν καλλι-

Κρατους, για τὸν ὅλο τρόπο μὲ τεχνικὴ προσωπικότητα, μᾶς καιροὺς ἐπιθέσεις ἀπὸ ὁμάὸες ὁιαφορετικιῦν ἀποχρώσεων

τὸν ὁπσῖο ἀντιμετιιηίζει, ἂν ἀντι- προβληματίζει πολὺ περισσότερο που κινοῦνται στα ἀριστερά τῶν δύο Κ.Κ. (βλ. π.χ. «Τὸ Κί-

μετώπισε ποτε, τὸ πρόβλημα ἀπὸ τὴν ίὸια τη μουσική του, που νημα τῆς κουλτούρας», Νέοι Στόχοι ἀρ. 41/75, καὶ «Ἡ

«Ἑλληνικὴ Μουσικὴ». Ἀντὶ νὰ ἕνα σημαντικό της μέρος θαυμα- ἐπιστροφὴ στὶς ρι’ζες», Λαικός Δρόμος ἀρ. 53/6/9/75.

προβεῐ σὲ μιὰ εὐρύτερη καὶ προ- ζομε βαθιὰ καὶ ἀποὸεχόμαστε -

γραμματισμενη, σταδιακῆ. (ρυ- ποτὲ ὅμως ἀβασάνιστα. Μᾶς προ- Ἐξ 0111011 010 ἴδιο κείμενο τοῦ πτυχθεῖ σὲ μιὰ χώρα μόνον ὅταν

σικά. ἐξόφληση των ὑποχρε(ἰισε(ἱ)ν καλεῑ εντύπωση τὸ πῶς ἕνας καλ- φίλου μουσικοκριτικοῦ θίγονται τὸ προλεταριάτο της πάρει τὴν

του πρὸς τοὺς σοβαρότερους ἐρ- λιτεχνης δέχεται v01 τὸν ἀποκα- θέματα ποὺ συνήθως ἀντιμετωπί- ἐξουσία. Ἀλλὰ καὶ τότε, τὸ σχε-

γάτες της, τὸ Κράτος αὐτό, του- λοῦν «(ιιαινόμενο» - ἀναφερόμα- ζονται εὐκαιριακὰ καὶ ἀμέθοδα τικὸ ἐποικοδόμημα τῆς «προλε-

λάχιστον στὸ εσιιιτερικό, προτεί- στε στὸν τίτλο τῆς 0116801]; ποὺ ἀπὸ ἐκείνους ἀκριβῶς τοὺς φο- ταριακῆς τέχνης» μπορεῖ νὰ θεμε-

νει μιὰ «βεντέτα», ἀκολουθιῦντας ὀργανώθηκε στῆν Ἐθνικὴ Πινα- ρεῖς που ἀποστολὴ τους ὑποτίθε- λιωθεῖ ἐπάνω σὲ μιὰ ὑποὸομὴ

111(‘1 πολιτικὴ παγιιι)μενη ἀπὸ μα- κοθήκη μὲ τίτλο «Προσέγγιση στὸ ται ὅτι εἶναι ἡ καθοὸήγηοη τῆς σταθερὴ καὶ μόνιμη, σὲ περί-

κροτάτη συνηθειαῑ Παρεχομε 01]- (mu/0118110 Γιάννης Ξενάκης», βάοη τους μὲ ὁδηγὸ· μερικὲς ἐπι- πτωση ὃηλ. ποὺ τὸ· προλεταριάτο

λαδὴ τὰ πάντα σὲ ἐκεῖνον ἀκρι- Μᾶς προβληματίζει ὅτι ἀφοῦ ἐπὶ στημονικὰ καθορ ισμενες ἓννοιες - 601 ἐγκαταστήσει ἕνα κράτος μο-

βῶς ποὺ ὁὲν τὰ χρειάζεται πιά, 0‘ χρόνια ὁλόκληρα μᾶς μιλσῦσε για ἀναφερομαι 01:01 ἀριστερὰ κόμ- νοταξικὸ μὲ προθέσεις μονιμότη-

,ἐκεῖνον που «τᾶβγαλε πέρα» μο- 0,11 0 ἁπλὸς κόσμος συμπεριλαμ- ματα καὶ ὀργανώσεις. Μὲ ἀφορμὴ τας, μιὰ θέση ποὺ ἐπανειλημμένα

νάχσς του. (Βὲβαια. στήν περί- βάνει μέσα στὸν πολὺ γενικὸ καί λοιπὸν τὸ κείμενο τοῦ Γιώργου ô Τρότσκυ. στὸ «Λογοτεχνία καὶ

πτωση τοῦ Ξενάκη πίσω ἀπ’ ὅλα ἴσως ὅχι καὶ τόσο ἀκριβῆ ὅρο Λεωτσάκου θὰ εκθέσω μερικὲς Emu/010111011». ἔχει δείξει πόσι)

αὐτὰ ἐνδέχεται να ὑπάρχει καὶ τὸ «μαθηματικά», ὕστερα ἀπὸ μιὰ σκέψεις μου γύρω ἀπὸ τὴν ἔννοια «μαρξιστικη» εἶναι· («1190118111—

στοιχεῖο τῆς ἐνοχῆς, ἀφοῦ ἐπὶ 27 περίοὸο στυγνοῦ ἠχητικοῦ ἀσκη- «λαϊκὴ μουσική», μιὰ ἔννοια ποὺ κρατικὴ μουσικὴ» ὀὲν μποριῖ) να

χρόνια ἐπιμέναμε νὰ ἀγνοοῦμε τὴ τισμοῦ (1956-62) καταλήγει σὲ διατρὲχει τὴ Θεμελίωση ὅλων τῶν φανταστιῖ); βάλτε 0’ ἓναν πιστὸ

φήμη του θεωρώντας τον σὰν μιὰ προσωπικὴ γραφὴ σίγουρα ἀπόψεων για τὸ ζήτημα τῆς «ἑπι- Σταλινικὸ ν’ ἀκούσει ἕνα ἀγνωστο

κοινὸ φυγόδικο ποὺ ὃὲν 11110- ἐπιτεύξιμη ὃίχως ὑψηλὰ μαθημα- στροφῆς στὶς ρίζες». ἓργο τοῦ Σοστάκοβιτς, χωρὶς να

. 901'108 νὰ γυρίσει πίσω δίχως κιν- τικά. καί μᾶλλον εὔληπτη μὲ 101 Ὁ ὅρος «λαῑκὴ μουσικὴ» χρη- τοῦ φανερωοετε 1‘ ὄνομα τοῦ

δύνους). Καί, βεβαίως, v01 στή- κριτήρια ποὺ ἐπικρατοῦν στὴ σιμοποιεῖται ἀκαθόριστα ἀπὸ τὴν συνθετη, καὶ ρωτῆστε τον μετὰ τὴ

σουμε τὸν Ξενάκη στὸ βάθρο ποὺ σύγχρονη μουσικὴ (πράγμα ποὺ . ἑλληνικὴ ἀριστερά. ’Άλλοτε ση- γνώμη του γιΙ αὐτό). Πάντως ἡ

ἔχει θεμελιώσει ἡ ἴδια του ἡ φήμη ἐξηγεῐ ἴσως ἐν· μέρει καὶ τὴν ἀντα- μαίνει «μουσικὴ τῆς εργατικῆς χρησιμοποίηση αῦτὴ τοῦ ὅρου

(ὅχι. ἐμεῖς). Ἀρκεῖ ὅμως νὰ ἕχουμε πόκριση τοῦ κοινοῦ - δίχως αὐτὸ τάξης» ἢ «μουσικὴ τῆς ἑργατικῆς «λαϊκὴ μουσικὴ» θα πρέπει v01

κάνει κάτι καὶ για τὴ λοιπὴ ἑλλη- νὰ μειώνει τοὺς ἄλλους παράγον- τάξης καὶ τῶν συμμάχων της» καὶ θεωρηθεῐ ξεπεραομένη, ἀφοῠ ὁὲν

νικὴ μουσική, ’γι-ὰ να μὴν ποῦμε τες). Σ’ αὐτὴ τὴ γραφὴ ὃίνει μιὰ ἄλλοτε «ἑθνικὴ μουσικὴ» (((ὃημοα χρησιμοπσιεῖται πιὰ. παρὰ μόνο

τίποτε γιὰ πλῆθος άξιων συνθε- σειρὰ ἀπὸ πράγματι ἐνδιαφε- τικὸ τραγούὸι», ((φολκλόρ>>). περιστασιακά, σὰν ἐναλλακτικὸς

τιῦνμας που 0101 χρόνια τῆς 01- ροντα ἔργαῑ ὅπως ἡ «”Αρουρα», Ὁπωσδήποτε, σὲ καμιὰ περί- ἑλιγμός γιὰ τὴ ὃεύτερη ἑρμηνεία.

κτατορίας ξενητεύτηκαν κι ἀγω- οἱ «Συναφές», ὁ «Ἐρίχθων» καὶ πτωση δὲν μπορεῖ νὰ σημαίνει Ἡ ὃεύτερη αὐτὴ ἐκδοχή, 01]-

νίοτηκαν μὲ ἀπόλυτη συνέπεια. τὰ «Ἀποτυπώματα». Καὶ τὰ χα- καὶ τὰ δύο πράγματα ἤ,μ ἀκόμα λαδὴ ἡ ὑποκατάσταση τοῦ ὅρου

Τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος ὅμως τῆς » ρακτηρίζουμε λιγότερο, πότε τὸ ἕνα καὶ πότε τὸ «ἐθνικὴ μουσικὴ» μὲ 10v πολὺ πιὸ
«ἐνδιαφεροντα»,

μουσικῆς θυμᾶται τὴν ὕπαρξη τῆς τοποθετώντας τα μέσα 0101 πλαί- ἄλλο (κάτι που δυστυχῶς γίνεται ἀκαθόριστο «λαῖκὴ μουσικὴ» σὲ

ἑλληνικῆς μουσικῆς δυστυχῶς σια τῶν ὅσων σὲ παγκόσμια κλί- ἀρκετὰ συχνά). τίπστε ὁὲν ἐξυπηρετεῖ ἂν ὁ πρῶ-

μόνο ὅταν αὐτὸ ἀφορᾶ στὴν μακα συμβαίνουν σήμερα στὴ Στὴν πρώτη περίπτωοη, ὅταν τος ὅρος θεωρηθεῖ σὰν ἐθνομου-

ἀγαθὴ πολιτιοτική του φήμη ἐκ- σύγχρονη μουσικήε ἀπὸ τὰ ὁποῖα δηλαδὴ «λαϊκὴ μουσικὴ» σημαίνει σικολογικὴ κατηγορία μὲ συγκε-

·τὸς- Ἑλλάδος. Θυμηθήκαμε δη- φυσικὰ (γιὰ τὸ κοινό μας τὸ δύσ- «μουσικὴ τῆς ἐργατικῆς τάξης», κριμένα ἱστορικὰ ὅρια. Ἐδιῖ) πρὲ-

λαδὴ ὅτι ἔχομε καὶ ἄλλους συνθέ- τυχο ἃς μὴ γίνει λόγος) οἱ περισ- προϋποτίθεται τὸ “ ἀξίωμα ὅτι πει νὰ τονιστεῐ ἡ ἀσάφεια - γι”

-τες μόνο μὲ τὴν εὐκαιρία τοῦ σότεροι ἀπὸ τοὺς διοργανωτὲς τῆς ἁκόμη μιὰ φορὰ — τῆς ἑλληνικῆς

περίφημου «Ἑλληνικοῦ Μήνα» ἐκδήλωοης ἔχουν τουλάχιοτον τέἰνηῠέἓάὲἔῖὸῆὲἔέἷᾞὲᾎ όρολογίας. Ἠ ἑλληνικὴ λὲξη

τοῦ Λονὸίνου. Κι ἒτσι ἐμφανίζε- ἄγρια μεσάνυχτα. Μόνο στὸ λιστικής οἰκονομίας. Διαφορε- «λαϊκὴ» ἀποδίδει δυὸ τελείως

ται τὸ θλιβερὸ φαινόμενο νὰ προ- πρόσφατο «Διεθνὲς Βῆμα τῶν τικὰ τὸ εἷὸος αὐτὸ τέχνης θὰ ἀνα- ὃιαφορετικὲς ἓννοιες - οἱ Γάλλοι

51