Page 6 - FINAL catalogue.cdr
P. 6
ιστορική πορεία
απαρχές - 1522
Η Ρόδος φιλοξένησε Εβραίους ήδη από την αρχαιότητα, Από το 1309 η Ρόδος περιήλθε στην εξουσία του Τάγματος
όπως φαίνεται από μαρτυρία στο Βιβλίο των Μακκαβαίων, των Ιωαννιτών Ιπποτών. Από αυτή την εποχή εντοπίζεται
αναφορικά με τις σχέσεις της κοινότητας του νησιού με την μια ιδιαίτερη εβραϊκή συνοικία, η Τζουδερία, ή Juifrie ή
κεντρική διοίκηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατά το 2ο Giudecha ή Οβριακή, στην ανατολική πλευρά της
αι. π.Κ.Ε. Λίγο αργότερα, το 87 π.Κ.Ε.., ο ρόδιος ρήτορας οχυρωμένης πόλης. Οι Εβραίοι του νησιού είχαν σε γενικές
Απολλώνιος ο Μολλών, συμμεριζόμενος τις απόψεις του γραμμές καλές σχέσεις με τους Ενετούς, χωρίς αυτό να
σημαίνει ότι δεν υπόκεινταν σε περιοριστικά μέτρα.
Διακρίνονταν για το υψηλό μορφωτικό τους επίπεδο. Ο
εβραϊκός πληθυσμός της Ρόδου, όπως και ολόκληρης της
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, πριν το 16ο αι., ήταν
ρωμανιώτικος. Είχαν υιοθετήσει την ελληνική γλώσσα,
είχαν ελληνοποιήσει τα ονόματά τους και είχαν αφομοιώσει
πολλά στοιχεία της ντόπιας παράδοσης στην καθη-
μερινότητά τους. Την ίδια στιγμή, διατηρούσαν την εβραϊκή
ταυτότητά τους, έχοντας την εβραϊκή ως λατρευτική
γλώσσα και ακολουθώντας το ρωμανιώτικο τυπικό που
περιλαμβάνεται στο προσευχολόγιο Μαχζόρ Ρομάνια.
Το 1480, επί Μεχμέτ Β΄, οι Οθωμανοί πολιόρκησαν στενά
τη Ρόδο, απέτυχαν όμως να την κυριεύσουν. Οι Εβραίοι
πολέμησαν στο πλευρό των Ιωαννιτών Ιπποτών, επι-
δεικνύοντας αξιοθαύμαστη αυτοθυσία. Λέγεται ότι
πρόσφεραν πέτρες από τα ίδια τα σπίτια τους για να
ενισχύσουν τα τείχη της πόλης. Τα επόμενα 41 χρόνια ήταν
δύσκολα για όλους τους Ροδίτες, και δη για την εβραϊκή
κοινότητα, της οποίας ο πληθυσμός μειώθηκε και
αντιμετώπιζε προβλήματα επιβίωσης, όπως γνωρίζουμε
από περιηγητικές μαρτυρίες.
Οι σχέσεις μεταξύ του Τάγματος και των Εβραίων της
Ρόδου οξύνθηκαν στα τέλη του 15ου αι. Εκδόθηκαν
διατάγματα, τα οποία ανάγκαζαν τον εβραϊκό πληθυσμό
είτε σε εκχριστιανισμό είτε σε εγκατάλειψη του νησιού. Ο
αντίκτυπος της σκληρής Ιεράς Εξέτασης, που καταδίωκε
τους Εβραίους της Δυτικής Ευρώπης, είχε φτάσει μέχρι τη
Ρόδο. Πολλοί από τους Εβραίους του νησιού τελικώς
έφυγαν για τη Νίκαια της Γαλλίας, από όπου όμως
ξαναγύρισαν ως αιχμάλωτοι, μέσα από συνεχείς περιπέτειες
και ανατροπές.
Ο Πιέρ ντ' Ωμπυσσόν, Μεγάλος Μάγιστρος της Ρόδου στις αρχές του
16ου αι., στην κεντρική αγορά της πόλης, μικρογραφία χειρογράφου
Par.lat.6067. fol. 33v.
Pierre d'Aubusson, Magnus Magister of Rhodes, in the central market
of the city, early 16th c., illustrated manuscript, Par.lat.6067. fol. 33v.
στωικού φιλοσόφου Ποσειδώνιου, εξέφρασε αρνητικές για
τους Εβραίους, χωρίς όμως να στρέφεται ειδικά εναντίον
των Εβραίων του νησιού. Τον 7ο αι. Κ.Ε., ο Θεόφραστος
στη Χρονογραφία του κάνει λόγο για την εμπορική
δραστηριότητα των Εβραίων της Ρόδου. Η επόμενη Τοιχογραφία
σίγουρη αναφορά για τους Εβραίους της Ρόδου ανήκει στον διακοσμητικού θέματος
από τη συναγωγή
περιηγητή του 12ου αι. ραβίνο Βενιαμίν της Τουδέλης, ο
Kαχάλ Kαντόσς
οποίος βρήκε στη Ρόδο μια κοινότητα περίπου 400 ατόμων,
Σσαλώμ.
καθοδηγούμενη από τους ραβίνους Χανανέλ και Ελιά. Το Wall painting of a
1280 στο νησί κατέφυγε μικρή ομάδα Εβραίων από την decorative motive in the
Kahal Kadosh Shalom
Ταραγώνα της Ιβηρικής Χερσονήσου.
Synagogue of Rhodes.
