Page 22 - AD 09-10-2014

Vrijdag 9 oktober 2015 Gezondheid 23

‘Minder eten door
combinatie van
smaakstoffen’

Een combinatie van de smaken lonblokjes is de smaak waar- Opvallend is dat het aantal uren beweging en het aantal uren slaap geen invloed hadden op de
zoet, bitter en umami (een van neembaar. Op de tong bevinden gewichtstoename.
oorsprong Japans woord dat zich de receptoren die deze sma-
‘heerlijkheid’ of ‘hartig’ bete- ken kunnen waarnemen. Op- Onderzoekers vinden correlatie
kent, red.) zorgt ervoor dat men- merkelijk is dat deze smaakre- tussen bedtijd tieners en overgewicht
sen minder eten. Dat blijkt uit ceptoren zich tevens in de dun-
onderzoek van het Maastricht ne darm bevinden. Daar hebben Tieners en jongvolwassenen die geren en volwassenen bestu- ten benadrukken dat de bedtijd
UMC+ bij gezonde vrijwilligers. ze echter een geheel andere door de week laat in bed liggen, deerd. Voor elk uur slaap dat de van adolescenten, niet de totale
functie dan smaaksensatie. hebben meer kans op overge- proefpersonen inleverden, kre- slaaptijd dus, van belang kan
De smaakstoffen werden via wicht dan leeftijdgenoten die op gen ze er 2,1 punt op de BMI-in- zijn voor gewichtsbeheersing op
een sonde rechtstreeks toege- Via een sonde in de dunne tijd gaan slapen. Uit een studie dex bij. De extra kilo’s kwamen latere leeftijd”, zegt Lauren Asar-
diend in de dunne darm, waar darm kregen de vrijwilligers van de universiteit van Berkley er in ongeveer vijf jaar bij. Op- now, hoofdauteur van de studie.
zich, net als op de tong, recepto- smaakstoffen toegediend die blijkt dat er een verband bestaat vallend is dat het aantal uren be-
ren bevinden die deze stoffen normaliter door de tong worden tussen bedtijd en overgewicht. weging en het aantal uren slaap Adolescenten zouden volgens
kunnen waarnemen. Bij vrijwil- waargenomen als zoet, bitter en Onderzoekers hebben de gege- geen invloed hadden op de ge- de onderzoekers eigenlijk negen
ligers is nu voor het eerst aange- umami. Vervolgens kregen ze vens van ruim drieduizend jon- wichtstoename. ,,Deze resulta- uur per nacht moeten slapen,
toond dat een combinatie van de een warme maaltijd voorgezet maar halen dat vaak niet.
drie smaakstoffen er ook daad- en werd de voedselinname ver-
werkelijk voor kan zorgen dat zij geleken in verschillende onder-
minder gaan eten. zoekssituaties. Een combinatie
van de drie smaakstoffen bleek
De mens is in staat om vijf ba- er uiteindelijk voor te zorgen dat
sissmaken te onderscheiden: de deelnemers zo’n 60 kilocalo-
zoet, zuur, zout, bitter en uma- rieën minder consumeerde in
mi. Umami laat zich nog het vergelijking met de controle-
best omschrijven door de term groep (486 kilocalorieën versus
‘hartig’ en komt van nature voor 422 kilocalorieën). De smaak-
in bijvoorbeeld tomaten, zeewier stoffen zelf bevatten overigens
en champignons. Ook in pro- nauwelijks calorieën.
ducten als chips, kaas en bouil-

Lichte oogkleur vergroot kans ‘Hersenen verwerken beeld
op zeldzaam oogmelanoom zonder dat we dit doorhebben’

Een lichtkleurige iris vergroot het risico op een Een lichtkleurige iris vergroot het risico op een Zien is een proces van interpre- derbilt University toonden aan
zeldzame soort tumor in het oog. Lichtkleurig zeldzame soort tumor in het oog. Lichtkleurig tatie. Wetenschappers van onder dat visuele keuzes niet alleen be-
pigment produceert namelijk meer vrije radica- pigment produceert namelijk meer vrije radica- andere de Vrije Universiteit Am- wust kunnen worden gemaakt,
len, die tot tumorvorming kunnen leiden. Dat len, die tot tumorvorming kunnen leiden. sterdam toonden aan dat visuele maar dat ze ook onbewust
blijkt uit een onderzoek van het Leids Universi- keuzes niet alleen bewust kun- plaatsvinden. Deze uitkomsten
tair Medisch Centrum (LUMC). Het tweede type oogmelanoom ontstaat ach- nen worden gemaakt, maar dat betekenen dat het actieve en cre-
ter in het oog, waar veel licht op valt. ,,Het gaat ze ook onbewust plaatsvinden. atieve proces wat ‘zien’ is, veel
Oogmelanoom is een tumor die uitgaat van niet om uv-licht, want dat dringt niet door in De resultaten zijn gepubliceerd meer vanzelf plaatsvindt dan
de pigmentvormende cellen (melanocyten) in het oog. Maar ook gewoon zichtbaar licht kan in het wetenschappelijke tijd- eerder was gedacht.
het oog. Verschillende mutaties in het betrok- het DNA beschadigen”, aldus Van der Velden. schrift Nature Neuroscience.
ken gen dat kanker kan veroorzaken, kunnen ,,Als je de keuze maakt waar
leiden tot deze zeldzame vorm van kanker. Deze vorm van oogmelanoom is onafhanke- De frontale hersengebieden, je op vakantie wil, denk je daar
lijk van de oogkleur, terwijl de eerste vorm juist die normaal het denkwerk doen, lang over na. Maar over datgene
Er zijn twee soorten: de ene ontstaat vooral onafhankelijk van blootstelling aan zonlicht blijven stil bij het maken van de- wat je ziet hoef je vrijwel nooit
op plaatsen die bloot staan aan veel licht. De an- ontstaat. ze onbewuste keuzes. De keuzes lang na te denken, dat gaat ra-
dere soort komt voor in de donkere gebieden vinden automatisch plaats in de zendsnel. Uit ons onderzoek
van het oog. ,,We zagen dat patiënten met licht- zintuiglijke hersengebieden. blijkt dat dit komt doordat je her-
kleurige ogen oververtegenwoordigd waren on- senen visuele keuzes automa-
der de melanoompatiënten”, zegt onderzoeker We hebben het gevoel alsof tisch maken. Zo automatisch
Pieter van der Velden. we de buitenwereld zien zoals zelfs, dat je het zelf niet in de ga-
hij is. Maar wat je ziet staat niet ten hebt. Het is alsof een team
,,We denken dat dit komt doordat het pig- vast. Zien is namelijk een proces robots in je hoofd al heeft geïn-
ment dat verantwoordelijk is voor een lichte van interpretatie, waarin keuzes terpreteerd wat je ziet, voordat je
oogkleur, feomelanine, minder goed is in het gemaakt worden door onze her- je er bewust van wordt. Mis-
wegvangen van vrije radicalen dan eumelanine, senen, die hiermee antwoord ge- schien staan we in ons bewust-
het pigment dat zorgt voor een donkere oog- ven op de vraag: ,,Wat zie ik?” zijn wel veel minder aan het roer
kleur. Er ontstaan onder invloed van dit lichte dan we geneigd zijn te denken”,
pigment juist eerder radicalen, die het DNA Wetenschappers van de Vrije aldus VU-onderzoeker Tomas
kunnen beschadigen.” Universiteit, Universiteit van Knapen.
Amsterdam, Universiteit Ut-
recht en de Amerikaanse Van-

Bij de behandeling van ernstig Voedingsbehoefte gemeten met beademingsmachine thode nu vergeleken met de
zieke patiënten telt ieder detail. metabole monitor. Schatting
Daarbij is optimale voeding cru- sivisten van IC VUmc. Op de IC tor. Dit is een duur en log appa- aan dat het energieverbruik van van het energieverbruik door
ciaal. Op de Intensive Care (IC) van het VUmc is voeding al ja- raat dat gedurende enkele uren de patiënt ook met de beade- meting van de koolzuurproduc-
kan de beademingsmachine ren een speerpunt. de uitademingslucht van de pati- mingsmachine kan worden be- tie blijkt betrouwbaar. Aange-
worden gebruikt om de energie- ënt analyseert en het energiever- paald, met behulp van de kool- zien alle IC-bedden standaard
behoefte van patiënten te meten. Om in te schatten hoeveel bruik meet. Maar een metabole zuurproductie die standaard zijn uitgerust met een beade-
voeding een patiënt nodig heeft monitor is niet altijd beschik- wordt gemeten. Zij hebben deze mingsmachine, kunnen de re-
Dat blijkt uit een onderzoek werd traditioneel gebruik ge- baar. De onderzoekers toonden opzienbarend eenvoudige me- sultaten direct wereldwijd wor-
van Sandra Stapel en Heleen maakt van een metabole moni- den toegepast.
Oudemans-van Straaten, inten-