Page 20 - AD 09-10-2014
P. 20
20 Literatuur Vrijdag 9 oktober 2015 Vrijdag 9 oktober 2015 Literatuur 21
‘Schutkleur’, een eerlijk en betrokken debuut
Met het beeld van de ‘navel en de De omslag van het boek. De half open rits
navelstreng’ werd en wordt wel eens staat symbool voor de inhoud van het verhaal:
het verschil tussen literatuur die gericht schijn en decorum die zowel in de familie als
is op de psychologische ontwikkeling op het eiland in zijn geheel angstvallig
van het individu en literatuur die bewaard moeten worden.
zich vooral richt op maatschappelijke
verschijnselen aangegeven. Het
romandebuut ‘Schutkleur’ van
Bernadette Heiligers bevat beide
aspecten omdat daarin de
ontwikkelingen van een familie-
geschiedenis metafoor zijn voor
eilandelijke maatschappijkritiek:
navel en navelstreng gaan samen
en zijn met elkaar verstrengeld.
Door Wim Rutgers
Op zondagmiddag 13 september presenteerde uitgeverij In de Knipscheer voor het vijfde achtereenvolgende jaar
een keur aan nieuwe Antilliaanse boeken en hun schrijvers in Podium Mozaïek in Amsterdam. Giselle Ecury deed
verslag van de middag (Antilliaans Dagblad, 14 september, pag. 11 en 15 september, pag. 13) en maakte deze foto
van Bernadette Heiligers. FOTO GISELLE ECURY Trio Alma Latina luisterde de Indeknipscheer-middag op met muziek.
E en prachtige literaire vriendenboek zal worden ge- lige plek. Het voorkaft van de rum. Dat houdt elkaar in even- voor haar neef samen te stellen, zowel nakomertje in het gezin, ling naar Nederland gestuurd Harold die na zijn studie Girasol wonen, de sportieve bleem waar maar weinig perso-
structuurvondst, het maakt, maar via dat procedé roman toont een half geopende wicht. Dat houdt het leven in waardoor openheid van zaken letterlijk vijfde rad aan de wa- en heeft daar gestudeerd, is ge- eerst alles wat Europees is om- Nederlander Wilfried, die op nen in het verhaal aan ontko-
verzoek aan hoofdper- ook op het eiland in zijn geheel. of half gesloten ritssluiting, op evenwicht.” (p. 116) en ‘je roert gegeven zal worden rond zijn gen, en wordt door haar donke- trouwd met de Nederlandse armt, krijgt een schok als zijn het eiland direct promotie men, zoals bijvoorbeeld oom
soon Corine Serapio Dit structuurprincipe levert een bruin gekleurde achter- niet in koffie als er mogelijk persoon en zijn omgeving. Dat re uiterlijk vaak buitengesloten. Gerda van Duin, krijgt bij repa- oude studievriend uit Nijme- maakt ten koste van de lokale Henry, diens dochter Magali en
een vriendenboek voor een scherpe en gevarieerde grond tussen licht en donker, drab in zit’.” (p. 141) biedt de verteller de mogelijk- Omdat ze docent is en schrijft, triëring een belangrijke functie gen hem weigert lid te worden werknemers. Hun stemmen Corines zus Renata.
haar neef Harold Serapio sa- analyse van zowel het eiland als en staat symbool voor de in- heid tweeërlei kritiek te geven wordt haar gevraagd het vrien- op het eiland en staat nu op het van een leesclub omdat de horen we via gesprekken en
men te stellen. Dit biedt de ver- zijn diversiteit aan bewoners houd van het verhaal: schijn en Maar intussen wordt het op de relatie van Caribische en denboek voor haar neef samen punt van pensionering. In zijn Nederlanders die daar lid van interviews. Die van Astrid via Het vriendenboek dat ge-
teller op, een analyse die er niet decorum die zowel in de fami- donkerkleurige buitenbeentje Europese Nederlanders en op te stellen. Harold is ‘vaderloos’ werkzame leven heeft hij een zijn vrijuit willen kunnen pra- een e-mailcorrespondentie. maakt moet worden fungeert
de mogelijkheid tot een meer- om liegt in kritische helder- lie als op het eiland in zijn ge- van de familie, Corine Serapio, de lokale mensen onderling. met zijn moeder Elba opge- switch gemaakt van wat wel als ten - roddelen over het eiland - Daarnaast klinken de stemmen in zekere zin en tot op zekere
voudig perspectief, niet alleen heid. De vinger ligt via dit struc- heel angstvallig bewaard moe- door de familie die de ‘witte groeid in het gezin van zijn Eurocentrisme wordt aange- zonder een Curaçaose ‘potten- van diverse familieleden. hoogte als catharsis voor de fa-
op de persoon voor wie het tuurprincipe op menige gevoe- ten worden: ,,Schijn en deco- eindstreep al in zicht’ heeft, ge- Twee personen staan cen- oom en tante, maar is plotse- duid naar fel nationalisme. kijker’ daarbij. Dat vooral milierelaties, ook voor de rela-
vraagd om een vriendenboek traal in het verhaal. Corine is Door het vriendenboek komt maakt Harold tot een fanatiek Het derde, korte deel bevat tieve buitenstaander Corine die
langzaam aan het licht wie zijn en compromisloos verdediger ten slotte de afsluitende ophel- zich er intensief mee bezig-
De middag werd ingevuld met interviews met de schrijvers. Op de foto Peter de Rijk in gesprek met vader is, een procedé dat lang- van de eigen cultuur en taal, dering van wat lange tijd in de houdt en de ‘schaduwen van
zaam en zorgvuldig wordt uit- maar hij valt daarbij wel door familie bekend was, maar het verleden graag voorgoed
Heiligers. FOTO’S ANDRÉ HOMAN Uitgever Franc Knipscheer voert het woord. gewerkt. de mand als blijkt dat hij zijn angstvallig verzwegen werd. achter zich wil laten’. (p. 143)
doctrines als waarnemend Maar ze wordt er desondanks
In het eerste deel worden de hoofd van het Departement van Het verhaal is strak gecon- mee geconfronteerd dat ‘nie-
bijzonderheden van de gecom- Cultuur verloochent door met strueerd in drie delen die res- mand in zijn verhaal een kiertje
pliceerde familiegeschiedenis zijn eigen kinderen ‘onberispe- pectievelijk symmetrisch drie, open laat om zelfs maar een
van de ‘Serapio-clan’ over de ge- lijk Nederlands’ te blijven spre- zes en opnieuw drie hoofdstuk- straaltje licht van de ander toe
neraties heen ontsluierd, maar ken en ze op het ‘bastion van ken tellen, waar in het eerste en te laten’. (p. 144). Schijn en de-
belangrijker dan dit aspect is de Nederlandstalig onderwijs’ te laatste deel Corine als ik-vertel- corum winnen dus in een mooi
sociale kritiek die via deze per- plaatsen, net zoals medestrijd- ler optreedt en het langste gestructureerd stilistisch ver-
sonen gegeven wordt en die ster Erica Corano haar kind middendeel in de derde per- zorgd verhaal.
voornamelijk bestaat uit proble- naar de International School soon verteld wordt.
men rond kleur en klasse. stuurt. De taaldiscussie is een Bernadette Heiligers heeft,
Standsverschil, al of niet ver- belangrijk op veel plaatsen Hoe kun je ontkomen aan de na haar in 2012 eveneens bij
meend, spelen een belangrijke herhaald motief, met name vooroordelen die je zelf en je uitgeverij In de Knipscheer ge-
rol, zowel tussen de eilandbe- in de uitvoerige weergave van omgeving koesteren? De oude publiceerde biografie ‘Pierre
woners onderling als hun rela- een taalcongres aan de univer- generatie lijkt ze te koesteren, Lauffer; Het bewogen leven van
tie tot de Europese Nederlander siteit. in hun poging om de stand op een bevlogen dichter’, met haar
in een tijdsperiode die zich uit- te houden. Maar ook de jonge roman ‘Schutkleur’ een zorg-
strekt over nagenoeg de hele In het tweede, meest uitvoe- generatie is er nog niet vrij van. vuldig verteld, eerlijk en betrok-
tweede helft van de vorige rige, deel van de roman klinken Harold lijdt aan zijn positie als ken romandebuut gemaakt.
eeuw. Gevoelens van minder de ‘stemmen’ die vanuit ver- ‘onecht’ kind, Corine aan de
zijn, weggedrukt worden, wor- schillende posities commen- uitsluiting wegens haar donke- Bernadette Heiligers: Schutkleur
den gecompenseerd door een taar leveren op Harold en via re huidskleur. De verteller gaat Haarlem: In de Knipscheer, 2015
in de ogen van de verteller over- zijn persoon op het eiland, zo- geen problematiek uit de weg 173 pagina’s
dreven benadrukken van de ei- als in haar ontmaskering van ISBN 978 90 6265 893 0
gen identiteit en cultuur vanuit de Nederlandse docent Neder- ‘schijn en decorum’. Ze schetst Het boek ligt inmiddels in de
de wat genoemd wordt ‘creool- lands, Hans en zijn vrouw met talrijke bijzonderheden boekhandels van Curaçao.
se revolutie’. Anouk, die in het ommuurde een gesegregeerd eiland waar
kleur en klasse een grote rol i www.indeknipscheer.com
speelden en spelen, een pro-
