Page 32 - DIARIO 30APR15
P. 32

PAGINA 32                                                  DIARIO                      DIAHUEBS 30 APRIL 2015

San Jose Obrero y Jesus Obrero tambe ta
   wordo celebra riba Dia di Trahador
                                                                                       e mesun tiponan di trabao trahador como un aspecto
ORANJESTAD (AAN)              sonal y nos contribucion na  ocho ora pa relaciona cu    y reconoce e dignidad di e sagrado.
– Dia 1 di Mei ta un dia      un mihor sociedad.Ban re-    nos famia, cu nos bida so-
festivo y reivindicativo pa   corda con e celebracion aki  cial y recreacion.Esaki a           Cessantia
e clase obrero na henter      a nace. E festividad aki a   marca un punto di inflex-
mundo y Iglesia Catolico      surgi na final di siglo XIX  ion den e movimento obre-      Cessantia ta un pago pa un solo biaha den forma di un
tambe ta dedica e dia aki     na Paris, y a wordo concebi  ro mundial, di manera cu       suma di placa, cu e doño di trabao mester paga su trahado
na San Jose Obrero, cu        como un dia di reivindica-   dia 1 di Mei a keda consa-     ora e relacion di trabao termina. Ta calcula e suma a base di
mustra e dignidad di ta un    cion y homenahe na esnan     gra como dia pa manifesta      e cantidad di añanan di servicio di e trahado. E daño inma-
obrero y a comparti esaki     cu a muri luchando pa e      e dignidad di e trahador y     terial cu e trahado ta sufri pa motibo di e retiro y e perdida
cu Jesus.Tin dos organiza-    tres ocho oranan laboral:    concientiza e dunadornan       di e tempo di servicio ta forma e fundeshi huridico di e
cion Catolico activo cu ta    ocho ora di trabao activo,   di trabao riba igualdad di     pago aki. E pago di cessantia tin su base den un obligacion
e Juventud Obrero Cris-       ocho ora pa descanso y       condicion pa un y tur den      legal di e doño di trabou, ancla den e Ley di Cessantia.
tian (JOC) y e Hermandad                                                                  Fondo di Cessantia
Obrero di Accion Catolico                                                                 Legislador den pasado a tene cuenta cu por pasa cu e doño
(HOAC), cu ta integra pa                                                                  di trabao no por cumpli cu su obligacion di paga cesantia.
obreronan Cristian cu tin                                                                 Pa garantisa cu un trahado bao tur circunstancia por ricibi
un motibo special pa cel-                                                                 su cessantia, e Ley di Cessantia a institui un fondo di ces-
ebra e Dia di Obrero.Como                                                                 santia. Ley a encarga SVb pa administra e fondo. Tur doño
trahadornan pasobra nan ta                                                                di trabao tin e obligacion pa contribui na e fondo di ces-
boga e dignidad di e trabao                                                               santia cada aña. E contribucion anual ta 40 florin pa cada
obrero wordo reconoci,                                                                    empleado den servicio riba prome di januari.
y como Cristian, pasobra
den Jesus obrero nos tin e                                                                Derecho riba pago di cessantia
mihor fundamento di por                                                                   Un trahado na Aruba, kende su relacion di trabao ta ter-
logra e utopia cu nos tur ta                                                              mina sin cu e tin culpa, tin derecho riba pago di ces-
anhela: un sociedad di ru-                                                                santia. E derecho aki ta aplicabel despues cu trahado a
man unda un y tur por tin                                                                 cumpli su prome aña di servicio completo. Si duna un
un trabao digno cu ta per-                                                                trahado retiro pa motibo di su mesun culpa, e no por
miti nos sostene nos famia                                                                haci uzo di e derecho di e Ley di Cessantia. Esaki ta e
y nos mes, ademas di nos                                                                  caso, por ehempel, ora e doño di trabao dun’e retiro in-
desaroyo y realizacion per-                                                               mediato debi na motibo urgente manera ladronicia.

                                                                                          Un trahado no tin derecho riba pago di cessantia tampoco,
                                                                                          si e mes tuma retiro, a menos cu e a termina e relacion di
                                                                                          trabao debi na un motibo urgente, cual ta un consecuencia
                                                                                          di e proceder di e doño di trabou. Pa por determina si un tra-
                                                                                          hado tin derecho riba pago di cessantia of no, no ta importa
                                                                                          si e trahado ta vast of temporario (basta cu el a traha mas cu
                                                                                          un aña) den servicio.
                                                                                          No tin derecho riba cessantia
                                                                                          Funcionario publico, trahado den sector publico y docen-
                                                                                          te den enseñansa subsidia no tin derecho riba cessantia.

                                                                                          Ora un relacion di trabao termina pa motibo di fayeci-
                                                                                          mento di e trahado, su famia no ta haya e derecho
                                                                                          riba pago di cessantia. Loke si por, ta cu un (ex) tra-
                                                                                          hado cu tabatin un derecho caba riba un (ex) doño di
                                                                                          trabao, su famia cu a keda atras ora cu el a muri (vi-
                                                                                          uda of huerfano) por eherce derecho riba e pago aki.

                                                                                          Tampoco no mester paga cessantia si e trahado na final di
                                                                                          su relacion di trabou, a/ta ricibi un pensioen of un recom-
                                                                                          pensa den forma di un pensioen for di e doño di trabao. E
                                                                                          suma di e pensioen of recompensa aki mester ta igual of
                                                                                          mas halto cu e suma di e pensioen di behes  vigente na e
                                                                                          momento ey (suma pa 2009: Afl. 1057,- pa luna). Si kita e
                                                                                          pensioen di behes, totalmente of parcialmente, for di e suma
                                                                                          di e pensioen di compañia menciona of for di e recompensa
                                                                                          den forma di pensioen, e pensioen di compania of e recom-
                                                                                          pensa mester ta por lo menos igual na dos biaha e suma di e
                                                                                          pensioen di behes vigente na e momento ey. Si tin derecho
                                                                                          of no riba cessantia, no ta mara na un cierto edad, manera
                                                                                          mayoria di edad (meerderjarigheid) of edad di pensioen.

                                                                                          E calculacion di e suma di cessantia ta lo siguiente:

                                                                                            •	 Di prome te cu dies aña completo di servicio: un
                                                                                            siman di salario pa cada aña di servicio;
                                                                                            •	 Di diesun te cu binti aña completo di servicio:
                                                                                            1-1/4 biaha un siman di salario pa cada aña di servi-
                                                                                            cio;
                                                                                            •	 Pa e siguiente añanan completo di servicio: dos
                                                                                            biaha un siman di salario pa cada aña di servicio.
                                                                                       Den un CAO por tin un calculo mas faborabel pa e trahador!

                                                                                       Ora di calcula e suma di pago di cessantia ta tuma
                                                                                       un periodo di mas di seis luna despues di e prome
                                                                                       aña di servicio como un aña completo di servicio.

                                                                                       Ta calcula e suma di salario pa siman, den caso cu un tra-
                                                                                       hado ta cobra un salario pa luna, door di multiplica cu dies-
                                                                                       dos e salario di luna (su balor den placa) y despues dividi e
                                                                                       suma door di 52. Den caso di un salario pa ora ta calcula e
                                                                                       salario semanal door di multiplica e salario pa ora (su balor
                                                                                       den placa) cu e cantidad di ora cu e trahado ta traha pa si-
                                                                                       man. Den caso di salario pa dia, mester multiplica e salario
                                                                                       pa dia cu e cantidad di dia cu e trahado ta traha pa siman.
   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37