Page 434 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫ﺻﻐﺮي ﻳﻌﻨﻲ از ﻗﺮن ﺳﻮم ﻫﺠﺮي ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺮن ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﻫﺠﺮي ﻗﻤﺮي ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺎ ﭼﻬﺮهﻫﺎﻳﻲ را ﻧﺎم ﺑﺮدﻳﻢ ﻛﻪ در دﻧﻴﺎي ﻓﻘﻪ و اﺻﻮل و ﺷﻬﺮت زﻳﺎدي دارﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﻮاره‬
‫از زﻣﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﺎ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺎﻣﺸﺎن در درﺳﻬﺎ و در ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد اﻟﺒﺘﻪ ﺿﻤﻨﺎ ﻧﺎم ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي‬

‫دﻳﮕﺮ ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺳﻲ و ﺷﺶ ﭼﻬﺮه ﻧﻴﺰ ﺑﺮده ﺷﺪ‪ .‬از ﻣﺠﻤﻮع آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﭼﻨﺪ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬از ﻗﺮن ﺳﻮم ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻓﻘﻪ ﻳﻚ ﺣﻴﺎت ﻣﺴﺘﻤﺮ داﺷﺘﻪ و ﻫﺮﮔﺰ ﻗﻄﻊ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻮزهﻫﺎي ﻓﻘﻬﻲ ﺑﺪون‬
‫وﻗﻔﻪ در اﻳﻦ ﻳﺎزده ﻗﺮن و ﻧﻴﻢ داﺋﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬راﺑﻄﻪ اﺳﺘﺎد و ﺷﺎﮔﺮدي در ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻣﺪت ﻫﺮﮔﺰ ﻗﻄﻊ ﻧﺸﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﻲاﻟﻤﺜﻞ از اﺳﺘﺎد ﺑﺰرﮔﻮار ﺧﻮد ﻣﺮﺣﻮم آﻳﺔاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﺷﺮوع ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺳﺎﺗﻴﺪ‬
‫ﻓﻘﻬﻲ اﻳﺸﺎﻧﺮا ﺗﺎ ﻋﺼﺮ اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﻠﺴﻞ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻴﺎت ﻣﺘﺴﻠﺴﻞ و ﻣﺘﺪاوم ﻳﺎزده ﻗﺮن‬
‫و ﻧﻴﻤﻲ ﻇﺎﻫﺮا در ﻫﻴﭻ ﺗﻤﺪن و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻏﻴﺮ از ﺗﻤﺪن و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﻼﻣﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﺳﺘﻤﺮار ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﻲ واﻗﻌﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﻚ روح و ﻳﻚ ﺣﻴﺎت‪ ،‬ﺑﺪون ﻫﻴﭻ وﻗﻔﻪ و اﻧﻘﻄﺎع‪ ،‬ﻃﺒﻘﺎت ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺮﺗﺐ و ﻣﺘﻮاﻟﻲ را در‬
‫ﻗﺮوﻧﻲ اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ درازﻣﺪت ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ دﻫﺪ و ﻳﻚ روح ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺰ در ﺗﻤﺪن و ﻓﺮﻫﻨﮓ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در ﺗﻤﺪن و ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﻮاﺑﻖ ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮي اﺣﻴﺎﻧﺎ ﺑﺮﻣﻲﺧﻮ رﻳﻢ وﻟﻲ ﺑﺎ‬

‫وﻗﻔﻪﻫﺎ و ﺑﺮﻳﺪﮔﻴﻬﺎ و اﻧﻘﻄﺎﻋﻬﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﻗﺒﻼ ﻧﻴﺰ ﻳﺎدآوري‪ ،‬ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺮن ﺳﻮم را ﻛﻪ ﻣﻘﺎرن ﺑﺎ ﻏﻴﺒﺖ ﺻﻐﺮا اﺳﺖ ﻣﺒﺪأ ﻗﺮار دادﻳﻢ ﻧﻪ‬
‫ﺑﺪان ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻴﺎت ﻓﻘﻪ ﺷﻴﻌﻪ از ﻗﺮن ﺳﻮم آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺪان ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از آن‬
‫ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﻋﺼﺮ ﺣﻀﻮر اﺋﻤﻪ اﻃﻬﺎر اﺳﺖ و ﻓﻘﻬﺎء ﺷﻴﻌﻪ ﺗﺤﺖاﻟﺸﻌﺎع اﺋﻤﻪاﻧﺪ و اﺳﺘﻘﻼﻟﻲ ﻧﺪارﻧﺪ واﻻ آﻏﺎز اﺟﺘﻬﺎد و‬
‫ﻓﻘﺎﻫﺖ در ﻣﻴﺎن ﺷﻴﻌﻪ و آﻏﺎز ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻛﺘﺎب ﻓﻘﻬﻲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪ ﺻﺤﺎﺑﻪ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ اوﻟﻴﻦ ﻛﺘﺎب را‬
‫ﻋﻠﻲ ﺑﻦ اﺑﻲراﻓﻊ)ﺑﺮادر ﻋﺒﻴﺪاﷲ ﺑﻦ اﺑﻲ راﻓﻊ ﻛﺎﺗﺐ و ﺧﺰاﻧﻪدار اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆ ﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪاﻟﺴﻼم در زﻣﺎن‬

‫ﺧﻼﻓﺖ آن ﺣﻀﺮت( ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب ‪ -‬ﺑﺮﺧﻼف ﺗﺼﻮر ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﺎرف ﺷﻴﻌﻪ و از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻘﻪ ﺷﻴﻌﻪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻓﻘﻬﺎء اﻳﺮاﻧﻲ ﺗﺪوﻳﻦ و‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﺮاﻧﻲ و ﻏﻴﺮاﻳﺮاﻧﻲ در آن ﺳﻬﻴﻢ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﻗﺮن دﻫﻢ ﻫﺠﺮي و ﻇﻬﻮر ﺻﻔﻮﻳﻪ‪،‬‬

‫ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﻴﺮ اﻳﺮاﻧﻲ اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ از اواﺳﻂ دوره ﺻﻔﻮﻳﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺎ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ج ‪ -‬ﻣﺮﻛﺰ ﻓﻘﻪ و ﻓﻘﺎﻫﺖ ﻧﻴﺰ ﻗﺒﻞ از ﺻﻔﻮﻳﻪ اﻳﺮان ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺑﻐﺪاد ﻣﺮﻛﺰ ﻓﻘﻪ‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ‪‬ﻬﺮ‬ ‫‪433‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔ ًﺎ ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬