Page 570 - خدمات متقابل ایران و اسلام
P. 570
ﻻﻫﻴﺠﻲ ،ﺷﻬﻴﺪ ﺛﺎﻧﻲ از ﻋﺒﺪاﻟﺮزاق ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﺛﻨﺎء ﺑﻠﻴﻎ ﻛﺮده اﺳﺖ .ﺑﻴﻦ او و ﻋﻼءاﻟﺪوﻟﻪ ﺳﻤﻨﺎﻧﻲ در ﻣﺴﺎﺋﻞ
ﻧﻈﺮي ﻋﺮﻓﺎن ﻛﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺤﻴﻲاﻟﺪﻳﻦ ﻃﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت و ﻣﺸﺎﺟﺮاﺗﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ .وي در ﺳﺎل 735
درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
- 3ﺧﻮاﺟﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮازي .ﺣﺎﻓﻆ ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺷﻬﺮت ﺟﻬﺎﻧﻴﺶ ﺗﺎرﻳﺦ زﻧﺪﮔﻴﺶ ﭼﻨﺪان روﺷﻦ ﻧﻴﺴﺖ .ﻗﺪر
ﻣﺴﻠﻢ اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮدي ﻋﺎﻟﻢ و ﻋﺎرف و ﺣﺎﻓﻆ و ﻣﻔﺴﺮ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ .ﺧﻮد ﻣﻜﺮر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ
اﺷﺎره ﻛﺮده اﺳﺖ:
ﺑﻪ ﻗﺮآﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺪر ﺳﻴﻨﻪ داري ﻧﺪﻳﺪم ﺧﻮﺷﺘﺮ از ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ
ﻋﺸﻘﺖ رﺳﺪ ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎدﮔﺮ ﺧﻮد ﺑﺴﺎن ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺮآن زﺑﺮ ﺑﺨﻮاﻧﻲ ﺑﺎ ﭼﻬﺎرده رواﻳﺖ
ﻟﻄﺎﺋﻒ ﺣﻜﻤﻲ ﺑﺎ ﻧﻜﺎت ﻗﺮآﻧﻲ زﺣﺎﻓﻈﺎن ﺟﻬﺎن ﻛﺲ ﭼﻮﺑﻨﺪه ﺟﻤﻊ ﻧﻜﺮد
ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻨﻬﻤﻪ در اﺷﻌﺎر ﺧﻮد از ﭘﻴﺮ ﻃﺮﻳﻘﺖ و ﻣﺮﺷﺪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺷﺪ و ﻣﺮﺑﻲ
ﺧﻮد او ﻛﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ .اﺷﻌﺎر ﺣﺎﻓﻆ در اوج ﻋﺮﻓﺎن اﺳﺖ و ﻛﻤﺘﺮ ﻛﺴﻲ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻟﻄﺎﺋﻒ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ او را درك
ﻛﻨﺪ ،ﻫﻤﻪ ﻋﺮﻓﺎﺋﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ او آﻣﺪهاﻧﺪ اﻋﺘﺮاف دارﻧﺪ ﻛﻪ او ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻴﻪ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ را ﻋﻤﻼ ﻃﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ.
ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺰرﮔﺎن ﺑﺮ ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﻴﺘﻬﺎي ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺮح ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ،ﻣﺜﻼ ﻣﺤﻘﻖ ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ دواﻧﻲ ،ﻓﻴﻠﺴﻮف
ﻣﻌﺮوف ﻗﺮن ﻧﻬﻢ ﻫﺠﺮي رﺳﺎﻟﻪاي در ﺷﺮح اﻳﻦ ﺑﻴﺖ:
ﭘﻴﺮ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﺧﻄﺎ ﺑﺮ ﻗﻠﻢ ﺻﻨﻊ ﻧﺮﻓﺖ
آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﭘﺎك ﺧﻄﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎد
ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻛﺮده اﺳﺖ .ﺣﺎﻓﻆ در ﺳﺎل 791درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ).(1
- 4ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﻮد ﺷﺒﺴﺘﺮي ،آﻓﺮﻳﻨﻨﺪه ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ"ﮔﻠﺸﻦ راز" .اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ
ﻳﻜﻲ از ﻛﺘﺐ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ و ﻧﺎم ﺳﺮاﻳﻨﺪه ﺧﻮﻳﺸﺮا ﺟﺎوﻳﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﺷﺮﺣﻬﺎي
زﻳﺎدي ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺷﺎﻳﺪ از
ﭘﺎورﻗﻲ:
) (1ﺣﺎﻓﻆ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺤﺒﻮﺑﺘﺮﻳﻦ ﭼﻬﺮه ﺷﻌﺮاي ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن در اﻳﺮان اﺳﺖ .ﻣﺎﺗﺮﻳﺎﻟﻴﺴﺘﻬﺎي ﻓﺮﺻﺖ
ﻃﻠﺐ ﺳﻌﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ از ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻴﺰ ﭼﻬﺮهاي ﻣﺎﺗﺮﻳﺎﻟﻴﺴﺖ و ﻻاﻗﻞ ﺷﻜﺎك ﺑﺴﺎزﻧﺪ و از ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ او در راه
اﻫﺪاف ﻣﺎﺗﺮﻳﺎﻟﻴﺴﺘﻲ ﺧﻮد ﺳﻮدﺟﻮﻳﻨﺪ .ﻣﺎ در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﭼﺎپ ﻫﺸﺘﻢ"ﻋﻠﻞ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ ﻣﺎدﻳﮕﺮي"درﺑﺎره
ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ"ﺣﻼج"از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺑﺤﺚ ﻛﺮدهاﻳﻢ.
ﻫﻤﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺮح ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻻﻫﻴﺠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺎپ ﺷﺪه اﺳﺖ و در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ .ﻣﺮگ ﺷﺒﺴﺘﺮي در
ﺣﺪود ﺳﺎل 720واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ.
-5ﺳﻴﺪ ﺣﻴﺪر آﻣﻠﻲ ،ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻋﺮﻓﺎ اﺳﺖ ،ﻛﺘﺎﺑﻲ دارد ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﺎﻣﻊ اﻻﺳﺮارﻛﻪ از ﻛﺘﺐ دﻗﻴﻖ ﻋﺮﻓﺎن
ﻧﻈﺮي اﺳﺖ و اﺧﻴﺮا ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪاي ﭼﺎپ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻛﺘﺎب دﻳﮕﺮ او ﻧﺺاﻟﻨﺼﻮص درﺷﺮح ﻓﺼﻮص اﺳﺖ.
ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄ ﻬﺮ 569
www.nasimemotahar.com
ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ.
