Page 574 - خدمات متقابل ایران و اسلام

‫ﻣﺮﺣﻮم آﻗﺎ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﺣﻜﻴﻢ ﻗﻤﺸﻪاي و ﻣﺮﺣﻮم آﻗﺎ ﻣﻴﺮزا ﻫﺎﺷﻢ رﺷﺘﻲ از ﻋﻠﻤﺎ و ﺣﻜﻤﺎء ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ اﺧﻴﺮ‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺺ در ﻋﺮﻓﺎن ﻧﻈﺮﻳﻨﺪ ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﺧﻮد ﻋﻤﻼ ﺟﺰء ﺳﻼﺳﻞ ﻣﺘﺼﻮﻓﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ از زﻣﺎن ﻣﺤﻴﻲاﻟﺪﻳﻦ و ﺻﺪراﻟﺪﻳﻦ ﻗﻮﻧﻮي ﻛﻪ ﻋﺮﻓﺎن ﻧﻈﺮي ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﺷﺪ و ﻋﺮﻓﺎن ﺷﻜﻞ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺖ ﺑﺬر اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﺤﻤﺪﺑﻦ ﺣﻤﺰه ﻓﻨﺎري ﺳﺎﺑﻖ اﻟﺬﻛﺮ ﺷﺎﻳﺪ از اﻳﻦ‬
‫ﮔﺮوه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ از ﻗﺮن دﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ اﻳﻦ وﺿﻊ ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪن ﻗﺸﺮي ﻣﺘﺨﺼﺺ در ﻋﺮﻓﺎن ﻧﻈﺮي ﻛﻪ ﻳﺎ‬
‫اﺻﻼ اﻫﻞ ﻋﺮﻓﺎن ﻋﻤﻠﻲ و ﺳﻴﺮ و ﺳﻠﻮك ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ و ﻳﺎ اﮔﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﺑﻮدهاﻧﺪ از ﺳﻼﺳﻞ‬

‫ﺻﻮﻓﻴﻪ رﺳﻤﻲ ﺑﺮﻛﻨﺎر ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺛﺎﻟﺜﺎ از ﻗﺮن دﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﺎ در ﺟﻬﺎن ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد و ﮔﺮوﻫﻬﺎﺋﻲ ﺑﺮ ﻣﻲﺧﻮرﻳﻢ ﻛﻪ اﻫﻞ ﺳﻴﺮ و ﺳﻠﻮك و‬
‫ﻋﺮﻓﺎن ﻋﻤﻠﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺟﻪ ﻃﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪون آﻧﻜﻪ در ﻳﻜﻲ از ﺳﻼﺳﻞ‬

‫رﺳﻤﻲ ﻋﺮﻓﺎن و ﺗﺼﻮف وارد ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻠﻜﻪ اﻋﺘﻨﺎﺋﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و آﻧﻬﺎ را ﻛﻼﻳﺎ ﺑﻌﻀﺎ ﺗﺨﻄﺌﻪ ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت اﻳﻦ ﮔﺮوه‪ ،‬ﻛﻪ ﺿﻤﻨﺎ اﻫﻞ ﻓﻘﺎﻫﺖ ﻫﻢ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬وﻓﺎق و اﻧﻄﺒﺎق ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻴﺎن آداب ﺳﻠﻮك و‬

‫آداب ﻓﻘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻴﺰ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪاي دارد ﻛﻪ ﻓﻌﻼ ﻣﺠﺎل آن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎ از اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ روﺷﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ)ﻋﺮﻓﺎن( ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎ ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن اﺳﻼم را‬
‫درﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬از اﻧﺪﻟﺲ و ﻣﺼﺮ و ﺳﻮرﻳﻪ و روم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺧﻮارزم‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در اﻳﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﻧﻴﺰ ﺳﻬﻢ اﻳﺮاﻧﻴﺎن‬
‫از ﻧﻈﺮ ﻛﻤﻴﺖ ﻗﻄﻌﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺮﻓﺎي ﺑﺰرگ و ﻃﺮاز اول ﻫﻢ در ﻣﻴﺎن اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻇﻬﻮر ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﻫﻢ در‬

‫ﻏﻴﺮ اﻳﺮاﻧﻴﺎن‪.‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﺔ ﺳﺎﻳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻄﻬ‪‬ﺮ‬ ‫‪573‬‬

‫‪www.nasimemotahar.com‬‬

‫ﻟﻄﻔﺎً ﻧﻮاﻗﺺ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺗﺎﻳﭙﻲ را اﻃﻼع دﻫﻴﺪ‪.‬‬