Page 155 - รายงานการวิจัย การพัฒนารูปแบบดูแลสุขภาพผู้สูงอายุด้วยหลักพุทธธรรม วัดสุคนธาราม อำเภอบางซ้าย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา.

141

15
4) เจริญ ช่วงชิต ท าการการศึกษาเรื่อง สมาธิในพระพุทธศาสนาเถรวาท ผล
การศึกษาพบว่า สมาธิ หมายถึง การมีจิตตั้งมั่นในอารมณ์เดียวในทางกุศล มีปัญญารู้ เข้าใจสิ่ง
ทั้งหลายตามความเป็นจริง เป็นสมาธิที่ควรคู่แก่การใช้งาน สมาธิมี 3 ระดับ คือ ขณิกสมาธิ เป็นสมาธิ
ขั้นต้นที่คนทั่วไป อุปจารสมาธิ เป็นสมาธิขั้นระงับนิวรณ์ 5 และอัปปนาสมาธิ เป็นสมาธิ ระดับสูงสุด

ส าหรับหลักการเจริญสมาธิตามหลักพระพุทธศาสนาเถรวาทมี 2 แบบ คือ (1) สมถกรรมฐาน เป็นการ
ฝึกอบรมจิตให้เกิดความสงบจนตั้งมั่นเป็นสมาธิ และ(2)วิปัสสนากรรมฐาน เป็นข้อปฏิบัติในการฝึกฝน
อบรมเจริญปัญญาให้เกิดความรู้แจ้งในรูปนามโดยความเป็นไตรลักษณ์ การปฏิบัติสมาธิจึงเป็นวิธีการ
ที่จะขัดเกลาจิตใจของมนุษย์ให้ดีได้ เป้าหมายของการฝึกสมาธิในพระพุทธศาสนาเถรวาทมี 2 อย่าง

คือ เป้าหมายหลักหรือ เป้าหมายสูงสุดของการฝึกสมาธิ คือ ความหลุดพ้น ประกอบด้วย (1) เจโต
วิมุตติ เป็นความหลุดพ้นทางจิต (2) ปัญญาวิมุตติ เป็นความหลุดพ้นด้านปัญญา โดยที่เจโตวิมุตติเป็น
ผลจากการเจริญสมถะ และปัญญาวิมุตติเป็นผลที่เกิดจากการเจริญวิปัสสนา และเป้าหมายรองที่ให้
ความส าคัญในเรื่อง การน าสมาธิไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาด้านต่างๆ ในชีวิตประจ าวัน มีการน า

สมาธิไปประยุกต์ใช้ให้สอดคล้องกับชีวิตประจ าวันหลากหลายด้าน เช่น การพัฒนาด้านจิตใจ การ
พัฒนาด้านร่างกายและพฤติกรรม การพัฒนาด้านปัญญา การพัฒนาด้านสังคม โดยการพัฒนาที่ได้
ยกตัวอย่างนั้น เป็นที่ปรากฏเป็นเชิงประจักษ์ตามแนวทางวิทยาศาสตร์เชิงพุทธ ที่ได้รับการพิสูจน์แล้ว

ว่าสมาธิ น ามาใช้และเป็นประโยชน์ต่อมวลมนุษยชาติได้จริง
16
5) กิจจ์ศรัณย์ จันทร์โป๊ ท าการวิจัยเรื่อง ผลของการสวดมนต์ตามแนวพุทธ
ศาสนา และการท าสมาธิแบบอานาปานสติที่มีต่อความเครียดของนิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ผลการวิจัยพบว่า
5.1 หลังการทดลองของกลุ่มสวดมนต์ และกลุ่มท าสมาธิแบบอานาปานสติ

มีค่าเฉลี่ยคะแนนความเครียด ก่อนการทดลองและหลังการทดลองแตกต่างกันอย่างมีนัยส าคัญทาง
สถิติที่ระดับ.05
5.2 ค่าเฉลี่ยของคลื่นสมองอัลฟ่า และเบต้า ภายในทั้งสองกลุ่มก่อนการ

ทดลอง ระหว่างการทดลองในนาทีที่ 5, 10, 15, 20, 25, 30 และหลังการทดลอง แตกต่างกันอย่างมี
นัยส าคัญทางสถิติที่ระดับ .05 โดยคลื่นสมองอัลฟ่าในกลุ่มสวดมนต์เริ่มแตกต่างสูงขึ้นในนาทีที่ 5-10
เป็นต้นไป และคลื่นอัลฟ่าในกลุ่มท าสมาธิเริ่มแตกต่างสูงขึ้นในนาทีที่ 0-5 เป็นต้นไป

5.3 ข้อเสนอแนะ

5.3.1 ระดับนโยบาย

15 เจริญ ช่วงชิต ท าการการศึกษาเรื่อง สมาธิในพระพุทธศาสนาเถรวาท พุทธศาสตรดุษฏีบัณฑิต
(พระพุทธศาสนา) บัณฑิตวิทยาลัย,มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2557.
16 กิจจ์ศรัณย์ จันทร์โป๊ ผลของการสวดมนต์ตามแนวพุทธศาสนา และการท าสมาธิแบบอานาปานสติ
ที่มีต่อความเครียดของนิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต,2556 กรุงเทพมหานคร
: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย[ออนไลน์] เข้าถึงเมื่อ 2 กุมภาพันธ์ 2561 เข้าถึงได้จาก http://thesis. grad.
chula.ac.th/current.php