Page 153 - รายงานการวิจัย การพัฒนารูปแบบดูแลสุขภาพผู้สูงอายุด้วยหลักพุทธธรรม วัดสุคนธาราม อำเภอบางซ้าย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา.

139

ปฏิบัติเหล่านี้ จะต้องกลมกลืนพอดีกันได้แก่ อินทรีย์ 5 ผู้ปฏิบัติธรรมจะมีการเน้นค าว่า สมตา คือมี
ความสมดุลกันทั้ง ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ และปัญญา การปฏิบัติจะต้องพอดีกัน ระหว่างวิริยะกับ
9
สมาธิ และความพอดีระหว่างศรัทธากับปัญญา โดยมีสติเป็นเครื่องควบคุม...”
(2) ใช้หลักอิทธิบาท 4

- ฉันทะ คือ ความพอใจ รักใคร่ เต็มใจ และฝักใฝ่ในงานอยู่เสมอ ทุ่มเท
ความสามารถ และปรารถนาเพื่อที่จะท างานนั้นให้ดีที่สุด

- วิริยะคือ ความเพียรพยายาม ความอุตสาหะและมานะบากบั่น ที่จะท างานหรือ
ท าสิ่งหนึ่งสิ่งใดให้ดีที่สุด ไม่ท้อถอยเมื่อเกิดอุปสรรค และความยากล าบากต่างๆ ด้วยการมองปัญหา
หรืออุปสรรคที่ขัดขวางต่อการท าสิ่งนั้นเป็นสิ่งที่ท้าทาย และต้องเอาชนะให้ส าเร็จ
- จิตตะ การเอาใจใส่ และให้ใจจดจ่ออยู่กับอยู่กับสิ่งที่ท า มีสมาธิมั่นคงอยู่กับงาน

ไม่ปล่อยปละละเลยในงานที่ท า และท างานด้วยความตั้งใจที่จะให้งานนั้นส าเร็จ
- วิมังสา คือ การสอบสวน ไตร่ตรอง พิจารณาตรวจสอบในสิ่งที่ก าลังท านั้นๆ รวมถึง
10
การรู้จักค้นคว้า ทดลอง คิดค้น และรู้จักคิดแก้ไขปรับปรุงงาน ให้ก้าวหน้าอยู่เสมอ
(3) ใช้หลักภาวนา 4

ภาวนา 4 เป็นแนวพัฒนาให้ผู้สูงอายุน าไปฝึกปฏิบัติตามตารางกิจกรรมประจ าวัน
หลักพละ 5 สร้างความตระหนัก หลักอิทธิบาท 4 สร้างความพยายาม ในการดูแลสุขภาพตนเอง

เพื่อให้เกิดการพัฒนาสุขภาพในองค์รวม 4 ด้าน ได้แก่
- การพัฒนากาย คือ การพัฒนาร่างกายด้วยการออกก าลังกาย เช่น การเดิน การวิ่ง
เหยาะๆ การเดินจงกรม การท าสมาธิบ าบัด การอยู่กับสิ่งแวดล้อมที่เกื้อกูลกัน การบริโภคปัจจัยสี่ตรง

ตามคุณค่าที่แท้จริง
- การพัฒนาศีล คือ การพัฒนาด้านกายและวาจา มีความสัมพันธ์ทางสังคมกับผู้อื่น
อย่างเหมาะสม เกื้อกูล สร้างสรรค์ ส่งเสริมสันติสุข
- การพัฒนาจิตคือ การพัฒนาจิตตนเองให้มีความสมบูรณ์ทั้งคุณภาพ สมรรถภาพ
และสุขภาพจิตที่ดีดูแลสภาวะจิตใจตนเอง

- การพัฒนาปัญญา คือ การพัฒนาตนเองให้รู้จักคิด พิจารณา วินิจฉัย แก้ปัญหา
11
และด าเนินการต่าง ๆ ด้วยปัญญา คิดพิจารณาทุกสิ่งอย่างรอบคอบ สอดคล้องกับผลการวิจัย ดังนี้
12
1) พระมหานิพนธ์ มหาธมฺมรกฺชิโต, และคณะ ท าการวิจัยเรื่อง การพัฒนา
รูปแบบการดูแลสุขภาพผูสูงอายุดวยหลักจิตภาวนาในพระพุทธศาสนา ผลการวิจัยพบว่า 1. แนวคิด

9 สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต),ลักษณะแห่งพระพุทธศาสนา,(ฉบับสองภาษา),
กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์เจริญดีมั่งคงการพิมพ์,2558,หน้า 11-12.
10 สุขภาพจิต/ศาสนา › อิทธิบาท 4 และแนวทางปฏิบัติ, [ออนไลน์] เข้าถึงเมื่อ 11 เมษายน 2561
เข้าถึงได้จาก thaihealthlife.com ›
11 สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต),ตัดทอน จากหนังสือเรื่อง “รุ่งอรุณของการศึกษา เบิกฟ้า
แห่งการพัฒนาที่ยั่งยืน”พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ 12 พ.ศ.2546. [ออนไลน์] เข้าถึง
เมื่อ 2 กุมภาพันธ์2561 จาก http://www.84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=37