Page 116 - Кыргызстан тарыхы 11 - кл

өкмөтү Кыргызстанга союздук статус берүү жөнүндө СССРдин турган. Башкаруу бийлигин чыңдамайынча, буйрукчул систе-
өкмөтүнө дайыма кайрылып келген. Кыргыз ССРинин түзүлүшү маны күчөтмөйүнчө бул милдетти чечүүгө мүмкүн эмес эле.
үчүн Кыргыз АССР БАКтын төрагасы А. Орозбеков, Кыргыз Россиянын экономикасы көп укладдуу болгондуктан, коом-
АССР ЭКСтин төрагалары Ю. Абдрахманов, Б. Исакеев ж. б. догу социалдык катмарлар да ар түрдүү болгон. Ошого байла-
чоң эмгек сиңиришкен. ныштуу өлкөнүн ичинде тап күрөшү «Ким кимди?» деген эре-
же боюнча күч алган. Бул күрөш граждандык согушка өсүп
СУРООЛОР: чыккан.
Ушундай кырдаалда болыпевиктер партиясы социализмди
1. Кыргызстандын улуттук мамлекеттүүлүгү үчүн күрөшү кандайча
жүргөн? бир өлкөдө куруу курсунан баш тартышы же тоталитардык ре-
2. У луттук мамлекеттүүлүк үчүн активдүү күрөш көндөр кимдер жимди орнотуу аркылуу артта калган бир өлкөдө социалисттик
эле? түзүлүштү орнотушу керек эле.
3. К ара-К ы ргы з автоном иялуу областы ны н түзүлүшүнүн тары- В. И. Ленин башында турган болыпевиктер партиясы Совет
хый мааниси кандай болгон? бийлигинин алгачкы жылдарында эле өзүнүн душмандарын
4. Саясий бийлик үчүн күрөш эмне үчүн курчуган? азайтуу, бийлигин чыңдоо максатында бир партиялуу система-
5. «Отузчулардын» каты на ж ана алардын аракетине мүнөздөмө
ны тандап алган. Натыйжада болыпевиктерден башка партия-
бергиле.
6. К ы ргы з АССРи кандайча түзүлгөн? лардын баары мыйзамсыз делип жарыяланып, алардын ишмер-
7. Кыргызстандын биринчи Конституциясы жөнүндө айты п бер- диктерине түрдүү себептер менен тыюу салынган. Өнөр жайды
гиле. бекем контролдоо үчүн чектелген чарбалык эсеп киргизилип,
8. Кыргыз мамлекетинин ж етекчи органдары кандай болгон? кирешелерди бөлүү борбордоштурулган. Агрардык сектор болсо
9. К ы ргы зстанды н партиялы к ж ана м ам лекеттик ж етекчилери азык-түлүк салыгы аркылуу бекем ооздукталган.
кимдер эле? Катаал саясий режим, чарба жүргүзүүдөгү администрация-
10. К ы ргы з ССРинин түзүлүшүнүн мааниси кандай болгон? лык-буйрукчул система өлкөдөгү саясий стабилдүүлүктү сактоо-
11. Кы ргы з ССРинин Конституциясына мүнөздөмө бергиле.
го, финансылык каражаттарды бюрократиясыз эле өндүрүшкө
жумшоого, өлкөнү тез арада кайра курууга мүмкүндүктөрдү
бермек.
Кирешелерди бөлүштүрүүнү борбордоштуруунун натыйжа-
§ 14. ТОТАЛИТАРДЫК РЕЖИМДИИ К \Ч Ө Ш \. сында өнөр жайдын жогорку рентабелдүү тармактарынын жар-
МАССАЛЫК ЖАЗАЛООЛОР
дамы менен экономиканын артта калган тармактары - оор өнөр
жайын жана транспортту өнүктүрүү милдети коюлган.
СССРде тоталитардык системанын өнү-
Администрациялык- Г ү Ш ү Н Ө объективдүү жана субъективдүү мү- Совет өкмөтү Россиядагы чет элдик менчиктерди жойгон,
падышачылыктын батыштагы капиталга болгон карызын тө-
системанын нөздөгү көптөгөн факторлор себеп болгон. лөөдөн баш тарткан. Натыйжада Европадагы мамлекеттер Со-
калыптанышы Россияда көп кылымдар бою падышалык веттик Россияга блокада жарыялап, ага чет элдик инвестиция-
‘бийликтин үстөмдүк кылышы, демократия-
нын келиши такыр токтогон. Ушундан улам өнөр жайын өндү-
лык башкаруу салтынын жоктугу бул системанын калыптаны- рүүдө агрардык секторго оор күч келген.
шын шарттаган. Бир партиялуу системанын шартында оппозициянын жок-
Маркстык окуу боюнча социалисттик революция өнүккөн бир тугунан улам бийлик органдарында коррупция жана бюрокра-
нече капиталисттик мамлекеттерде жеңмек. Бирок, революция тизм күч алган. Контролдун жетишсиздигинен айрым партия-
экономикалык жактан артта калган Россияда гана жеңип, бөлөк
лык-мамлекеттик кызматкерлер бийлигин кыянаттык менен
өлкөлөргө тараган эмес. Натыйжада Советтик Россия капиталист-
пайдаланууга өтүшкөн. Бул көрүнүштү токтотуу үчүн В. И. Ле-
тик мамлекеттердин курчоосунда калган. Алар социализмди жок
нин өзүнүн акыркы эмгектеринде партиянын Борбордук Коми-
кылыш үчүн ачык эле интервенция уюштурушкан. тетин адис жумушчулардын эсебинен кеңейтүү, жумушчу-дый-
Революция экономикалык жактан артта калган мамлекетте
жеңгендиктен, социализмдин базисин жаңыдан түзүү милдети кан инспекциясын кайра түзүү жана партиялык-мамлекеттик
www.trk.kg
аппараттардын иштерин текшерүүнү күчөтүү боюнча бир катар
114 115