Page 115 - Кыргызстан тарыхы 11 - кл
P. 115
өкмөтү Кыргызстанга союздук статус берүү жөнүндө СССРдин турган. Башкаруу бийлигин чыңдамайынча, буйрукчул систе-
өкмөтүнө дайыма кайрылып келген. Кыргыз ССРинин түзүлүшү маны күчөтмөйүнчө бул милдетти чечүүгө мүмкүн эмес эле.
үчүн Кыргыз АССР БАКтын төрагасы А. Орозбеков, Кыргыз Россиянын экономикасы көп укладдуу болгондуктан, коом-
АССР ЭКСтин төрагалары Ю. Абдрахманов, Б. Исакеев ж. б. догу социалдык катмарлар да ар түрдүү болгон. Ошого байла-
чоң эмгек сиңиришкен. ныштуу өлкөнүн ичинде тап күрөшү «Ким кимди?» деген эре-
же боюнча күч алган. Бул күрөш граждандык согушка өсүп
СУРООЛОР: чыккан.
Ушундай кырдаалда болыпевиктер партиясы социализмди
1. Кыргызстандын улуттук мамлекеттүүлүгү үчүн күрөшү кандайча
жүргөн? бир өлкөдө куруу курсунан баш тартышы же тоталитардык ре-
2. У луттук мамлекеттүүлүк үчүн активдүү күрөш көндөр кимдер жимди орнотуу аркылуу артта калган бир өлкөдө социалисттик
эле? түзүлүштү орнотушу керек эле.
3. К ара-К ы ргы з автоном иялуу областы ны н түзүлүшүнүн тары- В. И. Ленин башында турган болыпевиктер партиясы Совет
хы й мааниси кандай болгон? бийлигинин алгачкы жылдарында эле өзүнүн душмандарын
4. Саясий бийлик үчүн күрөш эмне үчүн курчуган? азайтуу, бийлигин чыңдоо максатында бир партиялуу система-
5. «Отузчулардын» каты на ж ана алардын аракетине мүнөздөмө
ны тандап алган. Натыйжада болыпевиктерден башка партия-
бергиле.
6. К ы ргы з АССРи кандайча түзүлгөн? лардын баары мыйзамсыз делип жарыяланып, алардын ишмер-
7. Кыргызстандын биринчи Конституциясы жөнүндө айты п бер- диктерине түрдүү себептер менен тыюу салынган. Өнөр жайды
гиле. бекем контролдоо үчүн чектелген чарбалык эсеп киргизилип,
8. Кы ргы з мамлекетинин ж етекчи органдары кандай болгон? кирешелерди бөлүү борбордоштурулган. Агрардык сектор болсо
9. К ы ргы зстанды н партиялы к ж ана м ам лекеттик ж етекчилери азык-түлүк салыгы аркылуу бекем ооздукталган.
кимдер эле? Катаал саясий режим, чарба жүргүзүүдөгү администрация-
10. К ы ргы з ССРинин түзүлүшүнүн мааниси кандай болгон? лык-буйрукчул система өлкөдөгү саясий стабилдүүлүктү сактоо-
11. Кыргы з ССРинин Конституциясына мүнөздөмө бергиле.
го, финансылык каражаттарды бюрократиясыз эле өндүрүшкө
жумшоого, өлкөнү тез арада кайра курууга мүмкүндүктөрдү
бермек.
Кирешелерди бөлүштүрүүнү борбордоштуруунун натыйжа-
§ 14. ТОТАЛИТАРДЫК РЕЖИМДИИ К \Ч Ө Ш \. сында өнөр жайдын жогорку рентабелдүү тармактарынын жар-
МАССАЛЫК ЖАЗАЛООЛОР
дамы менен экономиканын артта калган тармактары - оор өнөр
жайын жана транспортту өнүктүрүү милдети коюлган.
СССРде тоталитардык системанын өнү-
Администрациялык- Г ү Ш ү Н Ө объективдүү жана субъективдүү мү- Совет өкмөтү Россиядагы чет элдик менчиктерди жойгон,
падышачылыктын батыштагы капиталга болгон карызын тө-
системанын нөздөгү көптөгөн факторлор себеп болгон. лөөдөн баш тарткан. Натыйжада Европадагы мамлекеттер Со-
калыптанышы Россияда көп кылымдар бою падышалык веттик Россияга блокада жарыялап, ага чет элдик инвестиция-
‘бийликтин үстөмдүк кылышы, демократия-
нын келиши такыр токтогон. Ушундан улам өнөр жайын өндү-
лык башкаруу салтынын жоктугу бул системанын калыптаны- рүүдө агрардык секторго оор күч келген.
шын шарттаган. Бир партиялуу системанын шартында оппозициянын жок-
Маркстык окуу боюнча социалисттик революция өнүккөн бир тугунан улам бийлик органдарында коррупция жана бюрокра-
нече капиталисттик мамлекеттерде жеңмек. Бирок, революция тизм күч алган. Контролдун жетишсиздигинен айрым партия-
экономикалык жактан артта калган Россияда гана жеңип, бөлөк
лык-мамлекеттик кызматкерлер бийлигин кыянаттык менен
өлкөлөргө тараган эмес. Натыйжада Советтик Россия капиталист-
пайдаланууга өтүшкөн. Бул көрүнүштү токтотуу үчүн В. И. Ле-
тик мамлекеттердин курчоосунда калган. Алар социализмди жок
нин өзүнүн акыркы эмгектеринде партиянын Борбордук Коми-
кылыш үчүн ачык эле интервенция уюштурушкан. тетин адис жумушчулардын эсебинен кеңейтүү, жумушчу-дый-
Революция экономикалык жактан артта калган мамлекетте
жеңгендиктен, социализмдин базисин жаңыдан түзүү милдети кан инспекциясын кайра түзүү жана партиялык-мамлекеттик
www.trk.kg аппараттардын иштерин текшерүүнү күчөтүү боюнча бир катар
114 115
