Page 112 - Кыргызстан тарыхы 11 - кл

гасы болуп дайындалган. Эл Комиссарлар Советине жер, фи-
! тоо маселесин чечүүге жетишсин... съезд Өзбекстандын Кожент уез- нансы, эл агартуу, эмгек, жумушчу-дыйкан инспекциясы бо-
динин областтарына кирип калган кыргыз болуштуктарын Кара- юнча эл комиссарлары кирген. Республикада мамлекеттик
Кыргыз областына кайтарылып берилишине өзгөче көңүл бурат».
саясий жана статистика башкармалыктары түзүлгөн.
Бүткүл Россиялык Борбордук Аткаруу Комитети 1926-ж.
1-февралда Кыргыз областынын территориясынын кендигин, ДОКУМЕНТТҮҮ МАТЕРИАЛ
чет мамлекет менен чектешкенин, экономикасынын, мадания-
Кыргыз АССРинин Советтеринин биринчи ую ш т уруу съезди-
тынын жана тилинин маанисин эске алып, Кыргыз автоно-
нин декларациясы нан (1927-ж. март ы):
мия областын Кыргыз Автономиялуу Советтик Социалисттик «... XII чакырылган Бүткүл Союздук Борбордук Аткаруу Коми-
Республикага (Кыргыз АССР) айлантуу жөнүндө чечим кабыл гетинин Президиуму кыргыз элинин эмгекчилеринин эркине ыла-
алган. Ошентип Кыргызстан РСФСРдин курамында өзүнүн йык 1926-ж. 1-февралында Кыргыз Автономиялуу областын Кыргыз
мамлекеттүүлүгүнүн жаңы этабын баштаган. Бул окуя 1927-ж. Автономиялуу Советтик Социалисттик Республикага айлантуу жө-
7—12-мартта өткөн Кыргыз АССРинин Советтеринин I съез- нүндө чечим кабыл алды.
Советтердин биринчи уюштуруу съездинде Кыргыз Автономия-
динде мыйзамдаштырылган.
|луу Советтик Социалисттик Республикасын жарыялап жатып, Кыр-
Кыргыз АССРинин түзүлүшү республикада жана анын чет гызстандын эмгекчилери Советтик Социалисттик Республикалар-
жакаларында өзгөчө бааланган. Съезддин делегаттарынын ал- дын эмгекчилеринин улуу үй-бүлөсүнүн бөлүнгүс мүчөсү болуп кала-
дында Борбордон келген партиялык жана советтик кызматкер- рын жана Кыргыз АССРинде жашаган бардык улуттардын экономи-
лер сөз сүйлөшүп, СССРдин туш тарабынан куттуктоо телеграм- алык жана маданий өнүгүшүндө толук тең укуктуулугун камсыз
малары келген. кыларын билдирет.
Съезд Кыргыз АССРинин түзүлгөндүгүн официалдуу түрдө Улуттук тынчтыктын камсыз болушу Кыргызстандын эмгекчи-
жарыялаган. Бул Декларацияда Кыргыз элинин өз тагдырын леринин тап душмандары - кулактарга, байларга, манаптарга жана
»ашка эзүүчүлөргө каршы күрөшүн жеңилдетет.
өзү чечүү укугу аныкталып, Кыргызстанда жашаган элдердин өз Республиканын түзүлүшү менен социалисттик курулуштун жаңы
ара ынтымакташтыгынын негизги принциптери жарыяланган. >аскычына өткөн Кыргызстандын эмгекчи массасы айыл чарбасын, мал
Мындан тышкары Декларацияда Кыргызстандын өкмөтүнүн айыл арбасын, жергиликтүү өнөр жайды уюштурууну, калктын саясий жана
чарбасын, өнөр жайын, калктын саясий жана маданий денгээ- маданий деңгээлин көтөрүүнү өздөрүнүн милдети деп эсептейт.
лин көтөрүү боюнча практикалык ишмердиги аныкталган. Кыргызстандын эмгекчилери аялдарды азаттыкка чыгаруу, турмуш-1
Советтердин биринчи съезди республиканын түштүгүндө жер- ■иричилик маданиятын жакшыртуу ишине социалисттик курулуш-
суу реформасын жүргүзүүнү бийлик органдарынын кезектеги ■ун ийгилигинин негизги шарты катары өзгөчө маани берет...
Кыргызстандын эмгекчи массасы чыгармачыл, тынч эмгектенүү
милдети деп жарыялаган. Анткени бул ж акта жерсиз, жана
;ана чек араларды империалисттердин жана алардын жан-жөкөр-
жери аз дыйкандар 60 процентти түзүп, жердин көбү ири жер лөрүнүн кол салуусунан сактоо үчүн куралдуу күчтөрдүн адистерин
ээлеринин колунда болгон. даярдоо зарыл деп эсептейт.
Бул съезд жалпыга бирдей окуу милде- Экономиканын жана маданияттын бул милдеттерин жүзөгө ашы-
тин киргизип, араб алфавитинен латынча- рууда, али артта калган Кыргызстандын эмгекчилери, СССРдин эко-
га өтүү жөнүндө маанилүү чечим кабыл ал- номикалык жана маданий жактан өнүккөн алдыңкы элдердин бир
уугандык жардамына таянат.
ган. Съездде Кыргыз АССРинин Борбордук
Кыргыз АССРинин эмгекчи массасы бардык эмгекчилер менен
Аткаруу Комитети (БАК) шайланып, ал жо-
тыкыс байланышта болуп, келечектеги дүйнөлүк пролетардык рево-
горку мыйзам чыгаруучу жана текшерүүчү
люциянын таянычы болгон - Советтик Социалисттик Республикалар
орган болуп калган. Союзунун чыңдалышы жана өнүгүшү үчүн бардык күчүн жумшайт.
1927-ж. 12-мартында Кыргыз АССРи- Жашасын Кыргыз Автономиялуу Советтик Социалисттик Респуб-
нин БАКтын Президиумуна 17 адам шай- ликасы!»
л ан ган . П резидиум дун тө р агал ы гы н а
Ошентип, Советтердин биринчи съезди Кыргыз элинин та-
А. Орозбеков шайланат. Сессияда Кыргыз-
стандын өкмөтү - Эл Комиссарлар Советин рыхына маанилүү саясий жана мамлекеттик окуя катары кир-
Ю. Абдрахманов. (ЭКС) түзүп, Юсуп Абдрахманов анын төра- ген. Ал Кыргыз Автономиялуу Республикасын жарыялаган.
www.trk.kg
110 111