Page 27 - final 27-03

‫آیکونولوژی در تحلیل آثار‬
‫هنری‬

‫مرضيه السادات باشتني‬ ‫‪Iconography‬و ‪ Iconology‬که در فارسي به شمايلنگاري و‬
‫شمايلشناسي ترجمه ميشوند‪ ،‬از کلمه يوناني‬
‫دانش آموخته پژوهش هنر‪ ،‬کارشناس موزه داري‬
‫و از ريشه پيشوند‪Eikenai‬به معناي »شبيه بودن«و)‪)icon‬‬
‫‪Marziyeh.bashtani@yahoo.com‬‬ ‫‪=eikon‬به معناي »تصوير يا تتمتثتيتل«مشتتتق شتده استت‪.‬‬
‫‪Graphe‬يعني»نوشتن«؛ پس آيکونوگرافي »نتوشتتتن دربتاره‬
‫بوم‬ ‫تصويرها« است‪ .‬پسوند‪Logy‬نيز به معناي»علتم و بتررستي و‬
‫مطالعه چيزي«است؛ در نتيجه‪ ،‬آيکونولوژي»علم تصتويترهتا «‬
‫‪1- Phiostratus‬‬
‫است‪.‬‬
‫‪22 2- Cesar Ripa‬‬
‫واژه آيکوگرافي امروزه به شيوهاي از تحليل آثار هتنتري اطتلاق‬
‫ميشود که در آن تکيه بر تحليل محتوايي اثر ميباشد‪ .‬تحتلتيتل‬
‫محتوايي آثار موضوعي است که پيشينهاي بسيار کهتن دارد‪ .‬از‬
‫انديشمندان يوناني مانند فیلوستراتوس‪ 5‬در قرن سوم ميتلادي‪،‬‬
‫با کتاب »آيکونها «گرفته که حتي در قرن پانزدهم و شانزدهتم‬
‫ميلادي در ايتاليا تجديد چاپ شد تا به امروز‪ .‬اما مطالعاتي تحتت‬
‫عنوان آيکونوگرافي از قرن شانزدهم متيتلادي آغتاز شتد‪ .‬ايتن‬
‫اصطلاح در ابتدا به مجلداتي مجمل از نشانگرها و تتوضتيتحتات‬
‫درباره مضامين هنري و شاخصههاي تمثيلي گفته متيشتد کته‬
‫جهت استفاده هنرمندان و هنردوستان گردآوري و تنظيم شتده‬
‫بود‪ .‬آیکونولوجیا (‪6311‬م‪ ).‬اثر باستانشناس انسانگرا‪ ،‬سرزار‬
‫ریپا‪ ، 3‬از برجستهترين اين مجموعههاست‪ .‬اين مجموعته بتراي‬
‫اولين بار و به طور مصور‪ ،‬به سال ‪ 61۲1‬م‪ .‬به طبع رسيد‪ .‬از ايتن‬
‫رو پيروان او تا سالها بعد‪ ،‬اصطلاح آيکونولوژي را در مفهومي که‬
‫از آيکونوگرافي استفاد ميشود‪ ،‬به کار ميبردند (عتبتدي‪:611۲،‬‬

‫‪.)8۷‬‬