Page 48 - final 27-03

‫بخش اول‬

‫محدود کرده بودند‪ ،‬بازماندگان نادر بته حتکتومتت‬ ‫(ایران پس از صفویه تا پایان حکومت محمد‬
‫محتضرانهي خود بر خراسان ادامه ميدادند‪ .‬پس از‬ ‫شاه)‬
‫مر کريم خان زند و در بحبوحهي رقابت شتديتد‬
‫جانشينانش براي دستيابي به تخت ستلتطتنتت و‬ ‫نقاشيهاي ايراني موجود در موزهي هنرهاي زيتبتا‪،‬‬
‫اريکهي قدرت‪ ،‬چههي آقا محمد خان قاجار در افق‬ ‫سير تاريخي اين هنر را از اواخر دورهي صفويته تتا‬
‫نظامي سياسي کشور نمايان شد‪( .‬آوري‪)3:61۷1 ،‬‬ ‫دوران معاصر‪ ،‬در برميگيرد و از آنجا که هتنتر در‬
‫طول تاريخ تحت تأثير شرايط سياسي‪-‬اجتتتمتاعتي‬
‫ساختار اجتماعی و سیاسی این دوره‬ ‫حاکم بر جامعه بوده است‪ ،‬لذا در اين مختصتر بته‬
‫تاريخ سياسي ايران در اين بازهي زماني‪ ،‬اشاره مي‪-‬‬
‫حکومت قاجار يک دولت ايلي – قبيلهاي بود و ايتن‬
‫در مقايسه با حکومت قدرتمند صفويه شايد يکعقب‬ ‫گردد‪.‬‬
‫گرد محسوب ميشد‪ ،‬اما قاجارها توانستند بتا ايتن‬
‫وجود کشور را اداره کنند و با جامتعتهي جتهتانتي‬ ‫ایران پس از صفویه‬
‫ارتباط برقرار سازند‪ .‬دورهي قاجار مقارن بتا قترن‬
‫نوزدهم و دوران گذر از سنت به مدرنيته و انتقتلاب‬ ‫از ميان حکومتهايي که پس از صفويان بتر ايتران‬
‫صنعتي در اروپا بود‪ .‬جريانات موجود در اروپتا‪ ،‬در‬ ‫فرمانروايي کردند (افشاريه‪ ،‬زنديه و قاجاريه)‪ ،‬تنتهتا‬
‫ايران دورهي قاجار نيز موجب تحولات بسياري شتد‬ ‫قاجارها بودند که توانستند ادارهي کل کشور را در‬
‫که تأثيرات آن تا دورهي معاصر‪ ،‬برجاي مانده است‪.‬‬ ‫دست گرفته و حکومت مرکتزي و يتکتپتارچتهاي‬
‫قاجارها مانند بيشتر قتبتايتل تترک‪ ،‬در ستدهي‬ ‫تشکيل دهند‪ .‬با ايجاد دولت مذهبي‪-‬ملي صفتويته‪،‬‬
‫چهاردهم ميلادي‪ ،‬از آسياي ميانه به خاور متيتانته‬ ‫پراکندگي حکومت در ايالات مختلف از بين رفت و‬
‫آمدند ولي تا آغاز سدهي شانتزدهتم‪ ،‬در حتوزهي‬ ‫ايران يکپارچه شد و اين وضع تا زمتان حتمتلتهي‬
‫سياست ايران ظاهر نشدند‪ .‬آنها به واسطهي اتحاد با‬ ‫محمو ِد افغان به اصفهان ادامه يتافتت‪ .‬از ستقتوط‬
‫شش قبيلهي ديگر ترک و شيعه متذهتب کته بته‬ ‫اصفهان به دست محمودِ افغان تا بته ستلتطتنتت‬
‫قزلباش معرو بودند‪ ،‬صفويها را در رستيتدن بته‬ ‫رسيدن نادر شاه افشار‪ ،‬کشور بر اثر ضعف شتديتد‬
‫سلطنت ياري کردند‪ .‬پادشاهان صفتوي اگتر چته‬ ‫حکومت و طغيانهاي پياپي داخلتي دستتتختوش‬
‫رؤساي قاجار را به دربار سلطنت اصفتهتان دعتوت‬ ‫نابساماني بود و نهايتاف به صورت متوقتت تتجتزيته‬
‫کردند‪ ،‬ايلات آنها را با احتياط پراکنده و متتتفترق‬ ‫گرديد‪ .‬تلاشهاي نادر براي احياي يتکتپتارچتگتي‬
‫کشور‪ ،‬در دوران سلطنتش نتيجه بخشيد‪ ،‬امتا بتا‬
‫ساختند‪( .‬آبراهاميان‪)3۷ :6112،‬‬ ‫کشته شدنش در فتح آبا ِد خبوشان‪ ،‬کشور بار ديگتر‬
‫با آشفتگي و جن هاي داخلي روياروي شتد و در‬

‫شرايطي که زنديه قلمرو خود را در جنوب کشور‬

‫بوم‬
‫‪43‬‬