Page 45 - final 27-03

‫مشابه آن را بر سر درباريان‪ ،‬اعيان و روحتانتيتون آن‬ ‫متاسفانه شاردن در يادداشت خود به نقاش ختاصتي‬
‫زمان مشاهده کرد‪ .‬ابوالعلا سودآور ديبا دربارهي ايتن‬ ‫اشاره نميکند‪ ،‬اما با در نظر گرفتن تاريخ سفر او بته‬
‫نوع سرپوش مردانه صفوي مينويسد‪» :‬در نگتارههتاي‬ ‫اصفهان ميتوان دريافت که او چتگتونته متجتذوب‬
‫مکتب اصفهان‪ ،‬دستارهاي گلدوزي شده با نخ طلايتي‬ ‫ديوارنگارههاي کا ييلاقي‪ ،‬که توسط نقاشان ارمتنتي‬
‫و نقرهاي و يا راهراه رنگي بسيار به چشم ميخورند که‬ ‫تصوير سازي شده است گرديده‪( .‬شاردن‪ .)6۷81 ،‬بتا‬
‫نشان دهندهي گرايش به تجملات و تزئينات در ايتن‬ ‫حضور چنين نقاشاني و توصيفاتي که از آن ستالهتا‬
‫دوره است‪ .‬با وجودي که رن سفيد تا مدتي مد بتود‪،‬‬ ‫بدست ما رسيده‪ ،‬شايد بتوان آغاز تحول در نتقتاشتي‬
‫ولي تا اواسط قرن‪ ،‬زربفتهاي رنگي مزين به گلهاي‬ ‫ايران و گذر به مدرنيسم را در نقاشيهتاي قترن ‪6۷‬‬
‫بافته شده در انتها جايگزين آن گرديد دستار بته دور‬ ‫جستجو کرد و هنرمنداننقاش ارمني را طلايته داران‬
‫سبک جديدي از تاج با يک برآمدگي در جلو‪ ،‬پيچيده‬
‫شده و چين ميخورد‪ ،‬يا آنکه در لتولتهاي ضتختيتم‬ ‫آن دانست‪.‬‬
‫چرخيده و حلقه ميگشت«(سودآور ديتبتا‪:6128 ،‬‬
‫در ادامه اين يادداشت سعي بر آن است به تتحتلتيتل‬
‫‪)8۲1-8۲2‬‬ ‫يکي از آثار اين مکتب نقاشي بپردازيم‪.‬‬

‫هنرمند در پرداخت چهره از مکتب رضتا عتبتاستي‬ ‫نقاشي مورد بحث‪ ،‬پيکرهنگارهاي از جواني(غير ايراني)‬
‫پيروي نکرده‪ ،‬چهره در اين نگاره بر خلا باور ايرانتي‬ ‫است که جامهاي صفوي بر تن کرده و بر کفپوشي از‬
‫و توصيفات شاعرانه به صورت گرد به تصوير در نيامده‬ ‫جنس سراميک ايستاده است‪ .‬لباسي که جوان بر تتن‬
‫از ابروهاي کماني اثري نيست و چشم جوان نيز حالت‬ ‫دارد از چنان ظرافتي برخوردار است که ميتوان آن را‬
‫بادامي ندارد‪ .‬هنرمند با تمام تواني که داشته ستعتي‬ ‫محصول بهترين کارگاههاي پارچه بافي ستلتطتنتتتي‬
‫کرده حالتي از سايهپردازي را در نگاره پيتاده ستازد‪.‬‬ ‫دانست و همين لباس زيبا خود نشان و نمادي استت‬
‫نقاش با به تصوير کشيدن منظرهاي در دور دستت‬ ‫از جايگاه اجتماعي بالاي پرترهي مورد بحث‪ .‬کفتشتي‬
‫سعي در القاي حسي از پرسپکتيو دارد‪ .‬اما هنتوز در‬ ‫که جوان بپا کرده نمونهي معمول پاپوشهاي چرمتي‬
‫نگاره حال و هواي ايراني احساس متيشتود‪ ،‬گتويتي‬ ‫صفوي است‪ .‬دن گارسيا دسيلوا فيتگتوئتروا‪ 8‬ستيتاح‬
‫هنرمند هنوز در بين جهان مثالي و واقعگرايي غربتي‬ ‫اسپانيايي در توصيف کفش مردان و زنتان در عتهتد‬
‫صفوي در سفرنامهي ختود چتنتيتن متينتويستد‪:‬‬
‫درمانده است و نميتواند به درستي آنچه در فرهنت‬ ‫»کفشهاي مرد و زن‪ ،‬چرمي و به رن هاي مختتلتف‬
‫چندين هزار سالهاش رسو کرده را يک شبه پشتت‬ ‫است‪ ،‬با جنس بسيار سخت و سفت و رويههاي کوتاه‪،‬‬
‫سر گذارد و با نگاه غربي درک درستتي از نتحتوهي‬ ‫به طوري که همچون کفش سرپتايتي داختل متنتزل‪،‬‬
‫ايستادن و سايه پردازيها بدهد‪ .‬پاييتن پتاي جتوان‬ ‫پوشيدن و درآوردن آنها بستيتار آستان استت‪ .‬غتالتب‬
‫کفشها نوک باريک دارند و قسمت جلوي آنها از عقب‬
‫درست روي سراميکهاي کف اتاق هنترمتنتد ست‬ ‫بلندتر است‪ ،‬ميخهاي ريز بسياري به تختت آنتهتا زده‬
‫کوچکي را تصوير کرده که ذهن مخاطب را بته يتاد‬
‫آثاري مياندازد که رضا عباسي از جتوانتان فترنتگتي‬ ‫شده است ‪(.‬فيگوئروا‪)63۷ : 6111 ،‬‬
‫حاضر در اصفهان برداشته‪ ،‬با توجه به اينکه ست در‬
‫اسلام نجس شمرده ميشود ميتوان تصور کرد جتوان‬ ‫دستاري که جوان بر سر گذاشته از نمونه دستارهتاي‬
‫معمول دربار صفوي است‪ ،‬که ميتوان نتمتونتههتاي‬
‫به تصوير درآمده گرجي يا ارمني باشد‪.‬‬

‫بوم‬

‫‪2- García de Silva Figueroa‬‬

‫‪40‬‬