Page 5 - ปกเล่มบทพากย์pdf
P. 5
“สำเร็จสนธสานนท์สำแดง เขียนแล้วดัดแปลง
เป็นเกียรติยศพระรามา
เอาหนังพระโคมาจำหลัก ให้เห็นประจักษ์อยู่กับตา
เชิญท่านทั้งหลายมา ชมแต่รูปเงาแทน”
คำพากย์รามเกียรติ์ที่แต่งขึ้นสำหรับเล่นหนังใหญ่เรียกว่าคำพากย์ยาว มีคำพากย์เป็นหลักและมี
ตัวหนังเป็นอุปกรณ์ประกอบ เท่าที่ปรากฏต้นฉบับ ตกทอดมานั้นมีการดำเนินเรื่องติดต่อกัน เริ่มตั้งแต่
ตอนนางสำมนักขาทูลทศกัณฐ์ ว่าพบนางสีดาซึ่งมีรูปโฉมงดงาม ทศกัณฐ์จึงไปลักนางสีดา ทำให้พระราม
ออกติดตามและทำศึกกับทศกัณฐ์ไปจนถึงตอนกุมภกรรณล้ม ส่วนคำพากย์ที่ตัด เอามาจากคำพากย์ยาว
เรียกว่าคำพากย์สั้นใช้ในการเล่นโขนซึ่งมีกระบวนรำเต้น เป็นหลัก และมีคำพากย์เป็นอุปกรณ์ประกอบ
คำพากย์สั้นดำเนินเรื่องเป็นตอน ๆ ไม่ต่อเนื่องกัน เช่น นางลอย เป็น บทครวญของพระรามซึ่งอาลัย
รักนางสีดาเพราะเข้าใจว่านางเบญกายแปลงที่ทำ เป็นตายลอยน้ำมาหน้าที่ประทับนั้นคือนางสีดา นาคบาศ
เป็นตอนที่มังกรกัณฐ์ บุตรพระยาขร (น้องทศกัณฐ์) ออกรบกับพระราม นอกจากนั้นยังมีบทพรรณนา
ชมกระบวนรถศึกทั้งฝ่ายพระรามและฝ่ายทศกัณฐ์
ต่อมาในรัชกาลที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยได้ทรงพระราช
นิพนธ์คำพากย์บางตอนขึ้นมาใหม่ ได้แก่ คำพากย์นางลอย คำพากย์นาคบาศ และคำพากย์เอราวัณ (สำนักงาน
คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน,2558,น.57 - 58)
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2) ได้ทรงทำนุบำรุงการละครและนาฏศิลป์สาขา
ต่าง ๆ ให้เจริญรุ่งเรือง โขนก็นับเนื่องเป็นนาฏศิลป์สำคัญ ที่พระองค์ทรงส่งเสริมการแสดงโขนนั้นต้องใช้บท
พากย์เรื่องรามเกียรติ์ไว้พากย์ในการแสดงแต่ละตอน จะมีบทพระราชนิพนธ์บทพากย์รามเกียรติ์ ของ
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่มีชื่อเสียงอย่างยิ่ง 4 ตอน คือ นางลอย นาคบาศ พรหมมาศ และ
1
เอราวัณ
บทพากย์รามเกียรติ์แต่ละตอนที่กล่าวมานี้ใช้ในการแสดงโขนตอนนั้น ๆ ทุกตอนแสดงถึงพระปรีชา
สามารถในด้านนาฏยศาสตร์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โดยเฉพาะอย่างยิ่งตอนนางลอย
เป็นตอนที่แสดงถึงอารมณ์อันลึกซึ้งในด้านความรัก ความเสียดาย ความโกรธแค้น และความเศร้าโศก
ของพระราม อันเป็นผลให้ผู้ได้ชมการแสดงและผู้ได้อ่านบทพากย์ตอนนั้น เกิดอารมณ์สะเทือนใจและเกิด
ความประทับใจกันตลอดมา (ณัฐวุฒิ คล้ายสุวรรณ วันเพ็ญ เหลืองอรุณ,2562,น.307)
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงบำรุงการละครและนาฏศิลป์ต่าง ๆ ให้เจริญรุ่งเรือง โขน
ก็นับเนื่องเป็นนาฏศิลป์ที่สำคัญ ซึ่งพระองค์ได้ทรงปรับปรุงทรงเสริมขึ้นเช่นเดียวกับการละคร ในการแสดงโขน
1 สะกดตามต้นฉบับ
3
