Page 258 - หนังสือเมืองลับแล(ง)
P. 258
55
โสดมบรมหน่อนรา เจ้าฟ้านเรศเชษฐาธิบดี” มากที่สุด ส่วนพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจัน
้
ทานุมาศ (เจิม) ที่ชำระขึ้นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ ๑ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์เมื่อ พ.ศ. ๒๓๓๘ ไดออกพระนาม
56
ว่า “สมเด็จพระนเรศวรบรมราชาธิราชบพิตรเป็นเจ้า” การที่ตำนานพระเจ้ายอดคำทิพย์ออกพระนามว่า
“พระนเรศเจ้าฟ้าเจ้าพญาสองแฅว” นั้นอาจเป็นด้วยพระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐฯ ได้เรียก
้
สมเด็จพระนเรศวรฯ ว่า “สมเด็จพระนารายณ์บพิตรเป็นเจา เสด็จขึ้นไปเสวยราชสมบัติเมืองพิษณุโลก” ใน
57
พ.ศ. ๒๑๑๔ (จ.ศ. ๙๓๓) ขณะมีพระชนมายุได้ ๑๖ พรรษา
้
เหตุการณ์ในตอนนี้เป็นการเกณฑ์ไพร่พลชาวเมืองลับแลงไชย ๕๐๐ คน ไปช่วยรบกับศึกลานชาง ซึ่ง
้
“ครั้งนั้นเจ้าหมื่นฅำกองเจ้ากุมเวียงลับแลงไจยกุมจับพระญาลาวได้ แต่หลุดหนี เจ้าหมื่นฅำกองต้องจำเฆี่ยน
๓๐ แส้” ในการทำศึกกับล้านช้างนี้ พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐฯ ไม่ได้ใส่รายละเอียด
ระบุเพียงว่า “ศักราช ๙๓๖ น้ำมากนัก ครั้ง(นั้น) สมเด็จพระเจ้าลูกเธอทรงพระประชวรทรพิษ” ในคราวทกรุง
ี่
หงสาวดียกทัพไปตีล้านช้าง และสั่งให้กรุงศรีอยุธยาแต่งทัพไปช่วยรบ โดยมีพระมหาธรรมราชาธิราช กับ
สมเด็จพระนเรศวรฯ เป็นแม่ทัพ ครั้นกองทัพอยุธยายกมาถึงหนองบัวในเขตแดนล้านช้างนั้น สมเด็จพระ
นเรศวรฯ ทรงประชวรเป็นทรพิษ พระเจ้าบุเรงนองจึงตรัสให้สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชกับสมเด็จพระ
นเรศวรฯ เสด็จคืนมายังกรุงศรีอยุธยา ส่วนผลของสงครามนั้น พระเจ้าล้านช้างป้องกันเมืองไว้ได้ พระเจ้าบุเรง
นองเห็นว่าใกล้ฤดูฝนแล้ว จึงให้เลิกทัพกลับกรุงหงสาวดี ส่วนใน มหาราชวงษ์ (พงศาวดารพม่า) ได้กล่าวถึง
ชนวนของสงครามครั้งนี้ว่า ใน พ.ศ. ๒๑๑๖ (จ.ศ. ๙๓๕) มีข่าวว่าพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชสิ้นพระชนม์ พระยา
้
แสนเมืองล้านช้าง อำมาตย์ผู้ใหญ่ที่ไม่ไดเป็นเชื้อพระวงศ์ไดเขายึดอำนาจ พระเจ้าบุเรงนองจงยกทพมาตเมือง
้
ึ
ี
ั
้
้
เวียงจันทน์เพื่อมอบให้กับเจ้าอุปราชลานช้างที่ไปเป็นองค์ประกันที่เมืองหงสาวดี พระยาแสนเมืองทราบขาวว่า
่
พระเจ้าบุเรงนองยกทัพมาก็เกรงในกำลังพลจึงหนีออกจากเมืองเวียงจันทน์ไปซ่องสุมอยู่ในป่า แล้วสถาปนาให้
เจ้าอุปราชล้านช้างขึ้นเป็นกษัตริย์ล้านช้างแทน
58
จะเห็นได้ว่าตำนานพระเจ้ายอดคำทิพย์ มีความขัดแย้งกับเอกสารอื่น ๆ ไม่มีการจับพระญาล้านชาง
้
(พระยาแสนเมือง) ได้แต่อย่างใด
55 ประมวลกฎหมาย รัชกาลที่ ๑ จุลศักราช ๑๑๖๖ พิมพ์ตามฉบับหลวง ตรา ๓ ดวง เล่ม ๒, พระนคร :
มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง, ๒๔๘๑, หน้า ๔๘๙.
56 ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๓, กรุงเทพฯ : กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร,
๒๕๔๒, หน้า ๒๘๕ – ๒๘๘.
57 ตรงใจ หุตางกูร, ๒๕๖๑, หน้า ๑๓๕.
58 ตรงใจ หุตางกูร, ๒๕๖๑, หน้า ๑๓๘ – ๑๓๙.
การวิเคราะห์วรรณกรรมเมืองลับแล
หน้า ๑๐๘
