Page 268 - การประชุม HACC Forum ครั้งที่ 13
P. 268
264
12-08 Oral Presentation
ชื่อเรื่อง : ผลของโปรแกรมการนวดสัมผัสทารกโดยมารดาที่มีต่อสัญญาณพฤติกรรมของทารกและความรักใคร่ผูกพัน
ระหว่างมารดาและทารก
ผู้นำเสนอ : ระวีวัฒน์ นุมานิต
E-mail : numanit2507@gmail.com เบอร์โทรศัพท์มือถือ : 09 2390 0066
หน่วยงาน : โรงพยาบาลบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์
ความเป็นมาและความสำคัญ : การนวดสัมผัสทารกเพิ่มความรักใคร่ผูกพันระหว่างมารดาและทารก และช่วยกระตุ้น
ระบบไหลเวียนเลือด กระตุ้นระบบทางเดินอาหารทำให้มีการหลั่งฮอร์โมนในการย่อยอาหาร เพิ่มการเคลื่อนไหวของ
ลำไส้ช่วยการย่อยและการขับถ่ายให้ดีขึ้น กระตุ้นกล้ามเนื้อให้แข็งแรงและผ่อนคลาย
วัตุประสงค์ของการวิจัย : เพื่อเปรียบเทียบสัญญาณพฤติกรรมของทารก คะแนนเฉลี่ยความรักใคร่ผูกพันระหว่าง
มารดาและทารก ระหว่างกลุ่มที่ได้รับโปรแกรมการนวดสัมผัสทารกโดยมารดากับกลุ่มที่ได้รับการดูแลแบบปกติ
กิจกรรมพัฒนา : เป็นวิจัยกึ่งทดลอง โดยใช้รูปแบบการทดลองแบบสองกลุ่ม วัดก่อนและหลังการทดลอง ศึกษาที่
หอผู้ป่วยพิเศษสูตินรีเวชกรรมชั้น 6 โรงพยาบาลบุรีรัมย์ กลุ่มตัวอย่างเป็นมารดาและทารกหลังคลอด 50 คู่ แบ่งเป็น
กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมกลุ่มละ 25 คู่ คัดกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ศึกษาระหว่างมกราคมถึงเมษายน พ.ศ. 2562
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย 2 ส่วน ส่วนที่ 1 เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูล
ส่วนทั่วไปของมารดาและทารก แบบวัดความรู้สึกรักใคร่ผูกพันระหว่างมารดาและทารก แบบสังเกตพฤติกรรมความ
รักใคร่ผูกพันระหว่างมารดาทารกขณะให้นมทารก และแบบบันทึกสัญญาณพฤติกรรมทารก ส่วนที่ 2 เครื่องมือที่ใช้ใน
การทดลอง ได้แก่ โปรแกรมการนวดสัมผัสทารก ประกอบด้วย ได้แก่ วิดีโอและคู่มือการนวดสัมผัสทารกสำหรับ
มารดา แผนการสอนมารดาหลังคลอดสำหรับพยาบาล ตรวจสอบเครื่องมือโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน แบบสอบถาม
ความรู้สึกรักใคร่ผูกพันระหว่างมารดาและทารก และแบบสังเกตพฤติกรรมความรักใคร่ผูกพันระหว่างมารดาทารก
ขณะให้นมทารก ทดสอบความเชื่อมั่นได้ค่าสัมประสิทธิ์อัลฟาของครอนบาค เท่ากับ 0.7 และ 0.8 ตามลำดับ
วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Paired t-test และ Independent t-test
ผลการศึกษา : กลุ่มทดลองมีความถี่การถ่ายอุจจาระเฉลี่ยสูงกว่ากลุ่มควบคุมในวันที่สามของการนวดสัมผัสทารก ซึ่ง
เปรียบเทียบกับก่อนหน้านี้ มีระดับไมโครบิลิรูบินลดลงมากกว่ากลุ่มควบคุมในวันที่สามของการนวดสัมผัสทารก และมี
คะแนนเฉลี่ยความรักใคร่ผูกพันระหว่างมารดาและทารกเพิ่มขึ้นมากกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การ
นวดสัมผัสทารกทำให้เลือดบริเวณผิวหนังมีการไหลเวียนที่ดีขึ้น กระตุ้นการขับเหงื่อและไขมัน กล้ามเนื้อผ่อนคลาย
ทำให้มีเลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ช่วยการเคลื่อนไหวของลำไส้ ทำให้การย่อยและการขับถ่ายดีขึ้น เนื่องจาก
กลไกที่ทำให้ลดตัวเหลืองหรือลดระดับไมโครบิลลิรูบิน คือการกระตุ้นลำไส้ ในทางกลับกันนี้จะเพิ่มความถี่ในการ
ถ่ายอุจจาระทำให้ทารกแรกเกิดถ่าย meconium ในปริมาณที่มากขึ้น ในขณะที่มารดาทำการนวดสัมผัสทารกนั้น
ทั้งคู่สามารถแสดงพฤติกรรมของความรักใคร่ผูกพันได้อย่างเต็มที่โดยการมีปฏิสัมพันธ์ร่วมกับการนวด จะเป็นสิ่งที่
ส่งเสริมให้การแสดงออกของพฤติกรรมเหล่านั้นเด่นชัดขึ้น
การนำไปใช้ : ควรจัดการเรียนการสอนเกี่ยวกับการนวดสัมผัสทารกเพื่อการส่งเสริมการเจริญเติบโตและเสริมสร้าง
ความรักใคร่ผูกพันระหว่างมารดาและทารก เพื่อให้สามารถนำไปใช้ในการดูแลทารกแรกเกิด รวมทั้งสอนบิดามารดา
หรือผู้เลี้ยงดูให้สามารถเป็นผู้นวดสัมผัสได้ด้วยตนเองเพื่อให้ทารกมีการเจริญเติบโตอย่างเต็มศักยภาพ และขยายผลไป
ยังทารกตัวเหลืองกลุ่มป่วยและคลอดก่อนกำหนด
