Page 73 - STAV 63 19.05.2016

Uz nekoliko autorskih
pogrešaka te povremeno
nasilno povezivanje fikcije
i stvarnosti, film uspješno
sučeljava dva politička
sistema, dvije generacije
(onu koja je letjela u svemir
i ovu koja se zadovoljava
“bungee-skokovima”) i
dvije verzija Josipa Broza
Tita (vječnog šarmera u
bijelom odijelu koji pred
američkim predsjednikom
puši kubanske cigarete i
komunističkog diktatora i
masovnog ubicu)

u SAD-u – Tribeca Film Festivalu – film vrijeme kada su Sjedinjenje Američke i političkog sistema koji je bahato zane-
je postao jedan od najpopularnijih i naj- Države morale poduzeti odlučnu akciju marivao osnovna ljudska prava.
zanimljivijih u državama nastalim diso- za oživljavanje vlastitog svemirskog pro- Kombinirajući rod dokumentarnog
lucijom Jugoslavije. grama i za modernizaciju letjelice, koja je i igranog filma, laž i istinu, tragično i
Snimljen u koprodukciji Slovenije, poprilično zaostajala za sovjetskim sve- komično, te parodirajući ne samo jugo-
Hrvatske, Njemačke, Češke i Katara, mirskim brodom “Vostok 1”. Sovjetski slavensku tehnologiju i njeno državno
film istražuje mit o postojanju jugosla- je astronaut Jurij Gagarin već, kao prvi uređenje već i cjelokupan odnos Tito –
venskog svemirskog programa iz ranih čovjek u svemiru, obletio Zemljinu or- Amerika – svemir, režiser na intrigantan
šezdesetih i njegovoj prodaji Sjedinjenim bitu (12. april 1961. godine). Tito od ta- i duhovit način oživljava period “Hlad-
Američkim Državama. Nakon pronala- dašnjeg američkog predsjednika Johna nog rata”, kada se borba za prevlast vo-
ska skica za svemirski program koje je Kennedyja dobiva ponudu koja se ne dila lansiranjem ljudi na Mjesec. Bivšu
iza sebe ostavio Herman Potočnik No- odbija – dvije i po milijarde američkih Jugoslaviju predstavlja kao državu usta-
ordung (1892–1927), slovenski raketni dolara u zamjenu za cjelokupni “obe- novljenu na laži i prevari, koja je u za-
inženjer rođen u Puli, Josip Broz Tito ćavajući” jugoslavenski svemirski pro- mjenu za trenutnu sigurnost i prosperitet
okuplja grupu jugoslavenskih inženjera gram. Jugoslavija dobiva novac i ulaže nesvjesno dovela u pitanje svoj opstanak.
i tako uključuje SFRJ u “svemirsku utr- ga u razvoj zemlje, a Amerika konačno Navodno, dok su se predsjednici u Bijeloj
ku” s Amerikom i Sovjetskim Savezom. rješenje svojih “svemirskih” problema. kući mijenjali, američka želja za osvetom
Nakon neuspješnog eksperimentalnog Nakon kupovine “mačka u vreći”, Titu zbog prevare stalno je rasla, a njen
lansiranja rakete “Triglav 1”, s prasetom obavljene u Maroku pod krinkom “laž- konačni epilog stigao je u obliku desta-
kao astronautom, Tito shvata da je “let nog” okupljanja nesvrstanih, Amerikanci bilizacije Jugoslavije, a uskoro i njenog
u svemir” izuzetno skup projekt te da će otkrivaju da su prevareni, te da je riječ o konačnog raspada.
država uskoro bankrotirati. Bilo je to u potpuno nerazvijenom programu. Da bi Uz nekoliko autorskih pogrešaka, kao
smanjio tenzije, kao ispomoć američkoj što je otvoreno falsificiranje historijskih
Nakon kupovine “mačka u agenciji za istraživanje svemira (NASA), činjenica (izvoz automobila Yugo u SAD
premješten je iz sredine osamdesetih u
Tito u tajnosti šalje dvadeset najboljih
vreći”, obavljene u Maroku jugoslavenskih inženjera. Ni ova sarad- Titovo doba), te povremeno nasilno po-
pod krinkom “lažnog” nja ne donosi ništa dobro, kao ni Titov vezivanje fikcije i stvarnosti, Houstone,
novi pokušaj da vrati nagomilani dug –
imamo problem uspješno sučeljava dva po-
okupljanja nesvrstanih, konstruiranjem specijalnog automobila litička sistema, dvije generacije (onu koja
Amerikanci otkrivaju da su za Amerikance – Yuge. Jedan od inže- je letjela u svemir i ovu koja se zadovoljava
prevareni. Da bi smanjio njera koji odlazi u Ameriku da radi na “bungee-skokovima”) i dvije verzija Josi-
NASA-inom svemirskom projektu bio je
pa Broza Tita (vječnog šarmera u bijelom
tenzije, kao ispomoć i Ivan Pavić, kojeg jugoslavenske sigur- odijelu koji pred američkim predsjedni-
američkoj agenciji za nosne službe nasilno odvajaju od trudne kom puši kubanske cigarete i komunistič-
istraživanje svemira žene, lažirajući njegovu smrt i brišući mu kog diktatora i masovnog ubicu), a onda
svaki trag postojanja. U ovom dijelu fil-
uz pomoć poznatog slovenskog filozofa
(NASA) Tito u tajnosti ma, fokusom na pojedinačni slučaj, pri- Slavoja Žižeka poziva gledaoce da odluče
šalje dvadeset najboljih kazuje se tragična sudbina oca koji nika- “šta je zapravo istina”. Kao glavni stvarni
da nije vidio kćerku (u filmu se konačno
protagonist u filmu, Ivan Pavić svoj odgo-
jugoslavenskih inženjera sreću) i tako još jednom otkriva tamna vor nudi na kraju filma, psujući na grobu
strana jugoslavenskog državno-pravnog “najvećeg sina naših naroda”. n

STAV 19/5/2016 73