Page 66 - STAV 83 06.10.2016

PRIKAz

Monografija koju su pripremili Slađana Paškalj, Ranko

Ćetković i Helmut Friedrichsmeier

kaMeniM

tragoViMa ili

VreMeploVoM

do SMiSla

Monografija Kamenim tragovima nastala je na osnovu fotografija
koje je 1907. i 1908. godine načinio poručnik austrougarske

vojske u Bosni i Hercegovini emil Balcarek te fotografija koje su
Piše: Azra HODŽIĆ-KADIĆ
100 godina kasnije načinili Paškalj i ćetković na istim mjestima
koja je fotografirao Balcarek. Monografiju je izdalo udruženje
“Kulturfokus” iz Frankfurta

druženje “Kulturfokus” iz Frank- ujedno afirmira staro, čini neprolaznim i Hercegovine. Autori ove monografije
furta objavilo je monografiju Ka- ono što je u prošlosti utrto. Kao što se također spoznaju ljepotu svakog zapa-
menim tragovima, u kojoj se nalaze Marsel Prust u svom romanesknom ciklu- ženog ugla koju je nekadašnji putopisac
ufotografije iz davne 1908. godine, su U potrazi za izgubljenim vremenom me- uvidio, taj nevidljivi fluid i dalje lebdi iz-
objavljene i u monografiji Potonula Bosna moarskom prozom i imaginacijom vraća među osjećanja onoga koji gleda i stvar-
prof. dr. Helmuta Friedrichsmeira. Ove u djetinjstvo i identificira jedno vrijeme, nosti viđenog. Savremenost je donijela i
su fotografije u Kamenim tragovima prika- tako se i autori spomenute monografije novu inspiraciju i novu fotografiju, ali i
zane uporedo s fotografijama iz 2008. go- vraćaju u vrijeme vojnog službovanja po- spoznaju o tadašnjem čovjeku, ljudskim
dine s popratnim književnim tekstovima ručnika Emila Balcareka (u period od 23. normama i običajima i zakonima prirode.
naših književnika. oktobra 1907. do 7. aprila 1908. godine) Ništa nije iščeznulo u potpunosti, ostao
Ova dvojezična monografija nastala i promatraju egzotičnost svake fotogra- je i dalje čovjek koji se bori očuvati gru-
je povodom 100. godišnjice fotografskog fije koju je on načinio. Balcarek, kao po- men zemlje gdje je nikao. Raznolikost je
putovanja austrijskog poručnika Emi- ručnik koji je služio u Zvorniku, koristi i dalje adut ovih predjela, ali i svjedočan-
la Balcareka kroz Bosnu i Hercegovinu svaki slobodni trenutak za istraživanje i stvo da jedan krajolik opstaje stoljećima
1907/1908. godine. upoznavanje “bosanskog otvorenog mu- i zadivljuje svakog slučajnog prolaznika.
Da bi premostili vremenski jaz, Sla- zeja”, njegove egzotičnosti, prostranosti, Pogledati fotografiju, npr., Trga slobode
đana Paškalj i Radenko Kosić u ljeto raznolikosti i posebnosti. Dokumentar- iz 1907. godine i pogledati takvu istu iz
2008. godine kreću Balcarekovim tra- ne fotografije koje su nam ponuđene u današnje perspektive značilo bi proći re-
govima kroz gradove: Tuzlu, Zvornik, monografiji jesu dokaz da je avanturista trospektivno kroz historijski, sociološki
Kalinovik, Travnik, Vranduk, Sarajevo, iz tadašnje Šlezije nastojao ovjekovječi- i tehnološki aspekt jednog bosanskoher-
Mostar, tačno 100 godina poslije. Naime, ti svakodnevicu običnog čovjeka, njego- cegovačkog čovjeka i društva. Autori ove
oni pronalaze ista mjesta koja je austrijski vu svakodnevnu borbu za egzistenciju, monografije uspjeli su to i približili sva-
poručnik fotografirao u Bosni i Hercego- društvenu ulogu i želju za isticanje “tra- kom čitaocu, te ga smjelo uputili na lje-
vini i nastoje iz iste perspektive načini- dicijskog ega”. Paškalj, Kosić i Friedri- pote bosanskohercegovačke postojbine.
ti fotografiju i ukazati na vremenski luk chsmeier s istim avanturističkim duhom Ostvarivanje ljepote kroz fotografiju
i savremenu raznolikost i ljepotu jedne za nepoznatim, koliko svojim, toliko i bilo je ujedno i oličenje vlastite ličnosti
nepoznate zemlje. tuđim, kreću u pohod otkrivanja svega vojnog oficira Emila Balcareka davne 1908.
onoga što je očaralo tadašnje putopisce. godine. On nastoji zaviriti i u svaki kutak
BoSanSki otVoreni Muzej Ljubav prema nepoznatom i stranom koju religioznog života “malog čovjeka” slika-
Ova je monografija žig koji potvrđuje je imao Balcarek bila je povod da zastane jući pejzaže bogomolja, osluhnuti “tradici-
koliko “kultura sjećanja” djeluje na novo iznad svakog događaja i pojave te spisom onalni ego” gledajući u njihove pokrete te
kulturološko-književno stvaralaštvo, ali i naznači svaku inačicu tadašnje Bosne prirodno blago učiniti dokučivim i svojim.

66 6/10/2016 STAV