Page 38 - STAV broj 160

DRUŠTVO

Moderna historija Sarajeva pisana kroz 6. april (1)

Sarajevo je do
popodnevnih sati
6. aprila 1945. bilo
potpuno slobodno

Ratovi kao izrazito traumatični događaji predstavljaju značajna mjesta sjećanja. O spoznaji našeg
sjećanja najbolji je primjer obilježavanje datuma 6. april, značajnog za historiju Sarajeva, ali i Bosne
i Hercegovine. Ovaj datum predstavljaju tri historijska događaja u modernoj historiji Sarajeva:
bombardiranje grada 1941. godine od njemačke avijacije, oslobođenje grada od fašističke okupacije
1945. godine te početak najduže opsade grada u modernoj historiji 1992. godine. No, ovaj datum
suštinski simbolizira i borbu za očuvanje temeljnih vrijednosti na kojima počiva višestoljetna historija
Sarajeva. Te vrijednosti satkane su u vakufnamama Isa-bega Ishakovića i Gazi Husrev-bega, kao
i u antičkom, srednjovjekovnom, osmanskom, austrougarskom te jugoslavenskom naslijeđu

OPiše: Haris ZAIMOVIĆ jugoslavenski, tako i evropski. U Evropi dodatno angažirati njemačke jedinice na
bilježavanje određenih datuma je Drugi svjetski rat već uveliko počeo – tom prostoru jer je uveliko bio u pripre-
jeste prisjećanje na događaje koji 1939. godine Poljska, 1940. godine Belgija, mama za invaziju na Sovjetski Savez.
u društvenoj svijesti jedne zajed- Holandija, Francuska, Norveška i Velika
nice predstavljaju značajno mje- Britanija. Njemačka još nije osjetila niti je- 6. aprila 1941. godine njemački Luf-
sto. Oni imaju za cilj ukazati na određene dan ozbiljan vojni poraz, a “diplomatskim twaffe napada sve aerodrome u zemlji i
društvene vrijednosti koje se baštine, ali putem” ranije je već zauzela, odnosno anek- druge vojne i civilne komunikacijske ci-
i njihov smisao. Misao da razumijevamo tirala Austriju i Češku. Vlada Kraljevine ljeve. Kodni naziv ove operacije bio je
život gledajući u prošlost, a da ga živimo Jugoslavije (Cvetković-Maček) te namje- “Direktiva 25”. Posebno na udaru bio je
gledajući u budućnost ima za cilj potaknu- sništvo potpisuju Trojni pakt s Njemačkom Beograd, čije bombardiranje nosi poseban
ti pojedinca i zajednicu da stalno promi- i Italijom, što je 27. marta 1941. godine naziv operacije – “Kaznena odmazda”.
šlja, traži odgovore u rasvjetljivanju proš- dovelo do vojnog puča probritanskih ori- Netom poslije dolazi do totalne invazi-
losti, ali istovremeno da gradi budućnost jentiranih oficira Jugoslavenske kraljevske je na Jugoslaviju iz svih pravaca, izuzev
na pozitivnim, humanim i civilizacijskim vojske, potpomognutih britanskom obavje- Grčke, koja je također napadnuta. Vla-
vrijednostima. štajnom službom. Istovremeno dolazi do da i kralj povlače se iz Beograda: Užice
organiziranih demonstracija u Beogradu – Sarajevo – Nikšić i lete za Bliski istok.
Odgovornost, ali i unutrašnja duhov- i Sarajevu od strane tada ilegalne Komu- Ubrzo padaju Skoplje i Zagreb, potom i
na potreba, iskazana kroz nijet i sadržaj nističke partije Jugoslavije pod parolom ostali gradovi.
vakufnama Isa-bega Ishakovića i Gazi “Bolje rat nego pakt!”
Husrev-bega, došli su do svog najvećeg BOMBARDIRANJE SARAJEVA
izražaja baš u šestoaprilskoj simbolici. Izrevoltirani Hitler pokreće tzv. plan I OKUPACIJA
Ovaj grad temeljen je na najhumanijim B, odnosno jednu vrstu osvete koja je re-
zadužbinama, a 6. april jeste sarajevska zultirala rasturanjem i komadanjem Ju- Tog 6. i 7. aprila bombardiran je ae-
zadužbina pisana jedinim i najvećim što goslavije kroz jednu totalnu agresiju od rodrom u Rajlovcu. Dnevni list Jugosla-
čovjek može imati – životom. njemačkih, italijanskih, mađarskih, bu- venska pošta piše o 7-8 aviona koji čine
garskih i rumunskih vojnih snaga, što je samo materijalnu štetu. Gradsko pogla-
U SUSRET APRILU 1941. GODINE dovelo do diobe i nestanka Kraljevine varstvo Sarajeva donosi odluku o uvođe-
Jugoslavije. nju policijskog sata te zamračivanju gra-
Ovaj datum iz 1941. godine potrebno da jer su u narednim danima njemački
je dovesti u širi kontekst događanja, kako Plan B zato što Hitler nije imao am- avioni nadlijetali grad bez dejstava. Tek
biciju otvarati front na Balkanu, odnosno 12. i 13. aprila iz zraka je napadnut cijeli

38 29/3/2018 STAV