Page 56 - STAV broj 153

DRUŠTVO

Ovo nije prvi slučaj. Znam i neke druge
političare koji su branili Evropu od isla-
ma i izbjeglica, a onda su prešli na islam i
usvojili četvero sirijske djece. U kontaktu
sam s dvoje važnih evropskih političara
koji su ozbiljno zainteresirani za islam.
Izazov kojeg mnogi Evropljani imaju s
muslimanima ne ogleda se u njihovom
stavu da su muslimani barbari, već prije
u njihovom strahu od čudesne moći koju
islam očito posjeduje. Ustvari, radi se o
strahu da i sami ne postanu muslimani.
Naslijeđe sekularizma veoma je snažno
u Evropi, i tu imate općenito problem s
religijom. Mislim da je to skoro svima u
Evropi jasno, da Evropa nema problem s
islamom, već s religioznošću. U isto vri-
jeme, Evropljani znaju da još samo islam
može nešto ponuditi, da je on zaista živ
i vidno prisutan. Zbog toga Evropa ima
problem s islamom.
Sarajevo i Bosna i Hercegovina smješteni su u Evropi, pa

STAV: Tvrdite da Evropa nema problem s vi ovdje možete artikulirati evropske narative podjednako
islamom koliko ima s religioznošću. Ipak,
istovremeno dok to izgovarate, radikalne jasno i autentično, kako to možete s narativima s islamskim
desničarske stranke pozivaju se na vri- predznakom. Sarajevo ima kapacitet da ta dva svijeta doživljava
jednosti kršćanstva kako bi branile svoju podjednako svojima i domaćim, i u tome je vaše najveće
poziciju. Kako je to moguće? bogatstvo. U isto vrijeme, veoma je važna ta interpretacija
MURAD: Da, obično se radi o katolici- islama koja se ovdje prirodno nametnula. Ne treba zaboraviti na
ma, ali takva kampanja ne dolazi iz Vati- utjecaj islamske duhovnosti koji je izuzetno važan u kulturnoj
kana. Takvu retoriku ne čujemo od pape. historiji grada. Govorim o sufizmu, naravno
Stoga je pitanje koga takve politike bra-
ne: katoličanstvo ili nacionalne interese,
mogućnost svog dolaska na vlast ili učvr- MURAD: Sarajevo je jedinstveno mjesto, svoj zaboravljeni identitet, da ih podsjeti
šćivanje na vlasti? Mislim da je upitan na mnogo načina. Po svom duhovnom da je takva vrsta duhovnosti odavno pri-
njihov argument da brane kršćanstvo. naslijeđu, Sarajevo svakako spada u žive sutna u Evropi. Istovremeno, sufizam je
S druge strane, u kontekstu pravoslavne spomenike ljudske civilizacije. Značaj- prijeko potreban i samim muslimanima
crkve možemo primijetiti mnogo više no je i kao grad s izuzetnim islamskim kako bi se vratili svojoj autentičnoj du-
nekonstruktivne nacionalističke retorike naslijeđem. Istovremeno, Sarajevo i Bo- hovnosti. Ljudi u Evropi najčešće prela-
prema muslimanima, što je prilično vid- sna i Hercegovina smješteni su u Evropi, ze na islam zahvaljujući pjesniku i šejhu
ljivo u Rusiji. Ali, prijetnja ortodoksnoj pa vi ovdje možete artikulirati evropske Mevlani Dželaluddinu Rumiju. Vi ste u
crkvi nisu muslimani, već baptisti, mor- narative podjednako jasno i autentično, Sarajevu imali tekiju na Bentbaši, gdje se
moni, luterani, evanđelisti. Iako musli- kako to možete s narativima s islamskim pola milenija čitala i tumačila Rumijeva
mani nisu stvarna prijetnja ni jednima ni predznakom. Sarajevo ima kapacitet da Mesnevija. To je islamski narativ kojeg
drugima, njihova retorika utječe na mu- ta dva svijeta doživljava podjednako svo- treba ponuditi Evropi. To je narativ koji
slimane. Naš odgovor treba se ogledati u jima i domaćim, i u tome je vaše najveće ne ostavlja ravnodušnim Evropljane, to
dosljednom povratku islamu i prihvata- bogatstvo. U isto vrijeme, veoma je važna pouzdano znam. Sufizam, s druge strane,
nju zahtjeva naše vjere. Moramo biti au- ta interpretacija islama koja se ovdje pri- može koristiti muslimanima da se uništi
tentični muslimani. rodno nametnula. Ne treba zaboraviti na pogubna ideologija tekfira. Ne kažem da
STAV: Kako vidite Sarajevo i Bosnu i Her- utjecaj islamske duhovnosti koji je izuzet- trebamo odustati od šerijatskih rasprava,
cegovinu u kontekstu rasprave o islamu no važan u kulturnoj historiji grada. Go- da ne trebamo voditi rasprave o hidžabu na
i Evropi? vorim o sufizmu, naravno. Sufizam može univerzitetima u Evropi ili nekim drugim
pomoći Evropljanima da ponovo otkriju važnim pitanjima. To su religijske forme
koje se moraju poštivati, i to je ono čim se
U mnogim kontekstima muslimani nisu manjina nego većina. bavi šerijat. Te su nam forme neophodne
Ako gledate u kontekstu religioznosti, muslimani se mogu kako bismo sačuvali sadržaje koji su naj-
posmatrati kao većina u mnogim evropskim gradovima. U Parizu, ljepše definirani upravo kroz sufizam, i
recimo, 65% ljudi koji su vjernici otpada na muslimane. U Berlinu na tome insistiraju i sufijski predstavnici.
je taj procent i veći, oko 70%. Ako gledate nominalno, većina se Tako se osvajaju srca ljudi. Samo pogle-
ljudi u Evropi izjašnjavaju kao kršćani, ali, ako gledate realnost i dajte ko je donio islam ljudima u Bosni.
procent onih koji idu u džamije, crkve i sinagoge, vidjet ćete da Nije to učinio neki namrgođeni muftija
je islam dominantna religija u Evropi koji je strašio ljude zabranama i kaznama.
Islam su u Bosnu donijele sufije koji su
osvojili ljudska srca. A kad osvojite srca,
sve ostalo je lahko. n

56 8/2/2018 STAV