Page 80 - STAV broj 321

KULTURA

Izuzetno vrijedno naučno djelo

MOSTARSKA OTKRIĆA

NAKON IDEOLOGIJOM

“NAREĐENOG ZABORAVA”

Ahmet Kurt, “Mahala Carina u Mostaru / Historija i razvoj
grada”, “Dobra knjiga”, Sarajevo, 2021.

Piše: Ibrahim KAJAN 1585, formiranja carinskih i mostarskih ma-
hala, džamija i uloge vakufa, zatim popisa
vlasnika kuća sastavljenog od austrougarskih
hmet Kurt (Mostar, 1949) autor vlasti 1881, stradanja u Drugom svjetskom
je dviju knjiga: prve, Offentlig ratu, popisa djece ratne siročadi-muhadži-
konst i Norrköping, napisane na ra koje su udomili Mostarci i Hercegovci
Ašvedskom, o historiji kulturnih 1943/44, savezničkog (britanskog i američ-
i umjetničkih spomenika u gradu Norrkö- kog) bombardiranja Mostara 1943. i 1944,
pingu, i druge, o genealogiji svoje obitelji pa sve do brutalne agresije na državu Bo-
Porodica Kurt iz Mostara / Historija i rodoslov. snu i Hercegovinu i Mostar 1992, poime-
Sarajevska izdavačka kuća “Dobra knji- ničnih spiskova logoraša 1993/1994, te de-
ga” javnosti je upravo ponudila i Kurtovu taljnog demografskog kretanja stanovnika
najnoviju knjigu, Mahala Carina u Mostaru / Mahale Carina u Mostaru sve do recentnog
Historija i razvoj grada (530 str.), bogato ilu- vremena, koje se omeđuje 1995. godinom.
striranu fotografijama, kartama i faksimili- Knjigu strukturira 29 naslova kraćih
ma historijskih dokumenata, popraćeno s i dužih studija koji teku kontinuirano je-
dodatkom triju recenzentskih tekstova te dan iza drugoga, mozaično oblikovanih Među tim stranicama zapaža se autorova
indeksom s više od 4.000 imena mostarskih tematskih cjelina. Metodološki, autor je s posebna pozornost temi demografskih kreta-
stanovnika od srednjeg vijeka do popisa razlogom preferirao tematsko-kronološki nja, ratnim gubicima i popisima žrtava koje
šehida rata od 1992. do 1995. i zatočenika slijed izlaganja. Neki pasaži istraživanja će propratiti kroz cijelu knjigu, obuhvata-
u logorima paradržave “Hrvatska Republi- iznenađuju svježinom stila i neočekivanim jući vremena dolazećih stoljeća, sve do po-
ka Herceg-Bosna”. uzletima koji ponekad kao da “trpe” plodo- sljednje agresije na BiH od 1992. do 1995.
Djelo je tematski usmjereno na histo- nosan utjecaj napetih žanrovskih tekstova! Prvi citirani popis u knjizi jeste “poime-
rijske procedure nastajanja te višestoljet- Mahala Carina u Mostaru stilski je bliska nični popis poreznih obveznika” obavljen
nog i višeslojnog oblikovanja niza mahala hronici, nenametljive metodološke pro- 1477, desetak godina nakon turske okupa-
na prostoru Carine, sjeverno od najstarije tokolarnosti i jasnog naučnog određenja. cije zatečenog stanovništva na području pa-
gradske jezgre, Sinan-pašine mahale. U ko- Knjigu otvara Sažetak / Summary, na bo- zarišta “tvrđave s mostom” (Köprü hisar).
načnoj fazi prelaska kasabe Mostar u status sanskom i engleskom jeziku. Predgovorom Zabilježena su imena 21 osobe: Radoje, sin
grada na Carini je strukturirano pet mahala autor uspostavlja početnu korespondenci- Vukašina, Radovan, sin Radoja, Ruško, sin
nazvanih po vakifima džamija oko kojih su ju između čitaoca i najave vlastite studije Radojina, Vukić, sin Uška, Radoje, sin Uška,
se te mahale i razvile: Fatima-kadunina, Tere o temama koje je sebi zadao, a koje kriju Cvetko, sin Vukašina, Ivan, sin Cvetka, Ra-
hadži Jahjina, Mehmed ćehajina, Memi hodžina nove i otvorenije historijske perspektive dosav, sin Radina, Vitas, sin Ivke, Radko,
i Ćose Jahjina mahala. U poznijim razdoblji- potpuno udaljene od stereotipne, diktira- sin Stepka, Božidar, sin Radivoja, Ivak, sin
ma urbaniziranja uranjaju u čaršijske struk- ne partijnosti i uštogljene historiografije Radka, Radko, sin Stepka, Milosav, sin Vlaha,
ture i, ujedinjene, nazivaju se singularnim “socijalističkog tipa”. Vuk, sin Pribila, Dragić, sin Radina, Radič,
administrativnim imenom mahala Carina. Dakle, na samom startu jesu historijske sin Radohne, Nenad, sin Dubravca, Radoj-
elaboracije koje odgovaraju na rano mo- ka, sin Goca, Pavo, sin Radovana, Radad,
OTKRIĆE HISTORIJE MOSTARSKE starsko razdoblje prvih formativnih obrisa sin Dobrivoja. Te 1477. sastavljen je i popis
INFRASTRUKTURE budućeg naselja koji se oblikuju vrlo burno posadnika mostarske tvrđave, na kojem je
Knjiga, kaže autor, “obrađuje više tema” tokom jednog stoljeća (između 1477. i 1585.) muslimanskih 30 imena, većinom osoba iz
višestoljetnog vremenskog luka gradske - tekstovi: Zašto je mahala Carina dobila to raznih dijelova Osmanskog Carstva.
historije, od godine 1477, kad je izvršen ime, Postanak i razvoj grada Mostara, Mahala Kroz burni razvoj tog naselja novi popis
prvi popis poreskih obveznika na prostoru – primarna društvena i upravna, Kuće u mostar- poreznih obveznika objavljen nakon jednog
“(mostarskog) pazarišta”, preko poimeničnog skim mahalama – djela islamske arhitektonske stoljeća, 1585. godine, u sklopu katastarskog
popisa poreznih obveznika kasabe Mostar baštine, te Carinska mahala i stanovnici 1585. popisa ejaleta Bosna (Opširni katastarski popis

80 30/4/2021 STAV