Page 44 - STAV broj 439

DRUŠTVO
DRUŠTVO

Jezički savjeti dr. sc. Alena Kalajdžije (44. dio)

BERIĆETNA VEZA

IZMEĐU ĆOŠKA I

KIOSKA JE ZABREMEDET

Piše: Alen KALAJDŽIJA

Dr. sc. Alen Kalajdžija naučni je savjetnik
Instituta za jezik Univerziteta u Sarajevu, u
kojem je obavljao i funkciju direktora u dvama
mandatima. Njegova područja zanimanja jesu
lingvistika i historija jezika. Do sada je ukupno
objavio 72 rada, uključujući izvorne naučne
članke, stručne radove i prikaze, a istovremeno
je učestvovao na 54 domaće i međunarodne
naučne i stručne konferencije, simpozija i
okrugla stola, od čega su 25 učestvovanja
od izbora u zvanje višeg naučnog saradnika.
Učestvovao je na više od 60 stručnih tribina i
promocija izdanja iz oblasti bosnistike. Urednik
je više od 20 izdanja Instituta za jezik, od čega
je u 14 izdanja bilo od izbora u zvanje višeg
naučnog saradnika, te je bio recenzent niza
različitih naučnih i stručnih djela iz oblasti
bosnistike.

ŠTO TI JE BOSANSKI – ZABREMEDET

Bosanski jezik kao nosilac intelektualnog, duhovnog, kultur- ustanoviti u ovom slučaju. Grčki oblik bre nastao je od uzvika
nog, civilizacijskog i društvenog razvoja u toku svog razvoja bre, što služi za pojačavanje značenja riječi uz koju stoji, pri
uspio je usisati i u svoj sistem inkorporirati lekseme različitog čemu Skok misli da je u vezi s grčkim uzvikom more > mre >
jezičkog postanja, uključujući na taj način posredno i kulturu. bre, a što znači luda!, dok oblik medet vodi porijeklo od meded,
Naravno, okolnosti pod kojima se to dešavalo omogućile su a u najkraćem – znači pomoć. Kada se sve to uzme u obzir,
takav razvoj. U bosanskom ima takvih leksema koje se naža- dolazi se do zaključka kako je došlo do pomjeranja značenja,
lost nalaze na marginama savremenog jezika, koje su, svjesno pri čemu je zaista teško ustanoviti na osnovu kojih se principa
ili ne, potisnute upravo ustranu. Jedna od njih jeste zabreme- dogodila značenjska promjena. Zabremedet je tako obujmila
det. Ima značenje „čuđenja, začuđenosti“, ali nije ni imenica tri značenjska jezička sloja i u bosanskoj jezičkoj radionici do-
ni pridjev, već je riječca: „Ništa mi više nije zabremedet.“ Na- dijeljena joj je neobična uloga – da označava začuđenost, iako
stala je iz triju osnova: slavenskog prefiksa za-, grčkog -bre- i se na prvi pogled to značenje ne može povezati ni s jednom
turciziranog arapskog -medet-. Prefiks za- u istoj je seman- od triju jezičkih elemenata. Etnolingvistički baš zanimljivo. To
tičkoj vezi kao i prijedlog za, čije je preciznije značenje teško je vala baš zabremedet!

44 4/8/2023 STAV