Page 39 - STAV broj 439

etatistima koje Kuru smatra sljednicima „razdvajanja crkve i država“ na Zapa- REDUKCIONIZMOM DO NESTANKA
svojih tradicionalističkih muslimanskih du je porodio potpunu marginalizaciju Interesantno, Kuru, baš kao i Akyol,
prethodnika. Kuru tvrdi da su taj savez religije prvo u javnom i društvenom, ima i neočekivane saveznike među
uleme i vladara, kao i sistematizacija i a zatim i privatnom životu pojedinca nekim muslimanima. Razlozi su sa-
kodifikacija vjerskih znanja kroz insti- te muslimani odlično mogu da vide da svim prozaični. Naime, Kuru ne baš
tucije osnovane od vlasti proizveli teške današnji Zapad više nije kršćansko već suptilno sugeriše da je došlo do svo-
civilizacijske posljedice po muslimanski krajnje materijalističko i ateističko druš- jevrsne „perzijanizacije“ musliman-
svijet jer su potakli autoritativne sklo- tvo. Muslimanima ne treba reforma čiji skog nasljeđa, tačnije da je ono što se
nosti te zaustavile kreativnost i razvi- je zadnji stepen deislamizacija. Ironič- danas smatra muslimanskom bašti-
tak ne samo na polju teologije već čak no, ovu činjenicu primjećuje i sam Kuru nom ustvari u dobroj mjeri inficira-
i ekonomije, konkretno trgovine kao kada u fusnoti objašnjava zašto za peri- no nasljeđem predislamske perzijske
djelatnosti koja podrazumijeva razmje- od nakon reformacije i prosvjetiteljstva civilizacije čija su shvatanja nekako
nu roba i ideja. koristi termin „Zapadni Evropljani“, „zagadila“ arapske osvajače i čistu po-
umjesto „zapadni kršćani“ ili „Katoli- ruku koja je stigla s njima. Upravo to
NEMODERNI MODERNIZAM ci“ i sam svjestan promjene koja je na- objašnjava zašto modernist poput Ku-
No Kurova teza u suštini je stari i od- stala zamjenom religijskog sekularnim rua ima na prvi pogled iznenađujuću
bačeni argument tipičan za moderniste identitetom. podršku određenih nazadnih vehabij-
sa sredine 20. i njihove reformatorske skih krugova koji očito sebe vide, ma
prethodnike iz 19. vijeka, kada je musli- koliko to suludo zvučalo, u poziciji u
manski svijet prolazio egzistencijalnu i kojoj su bili svojevremeni protestanti
civilizacijsku krizu prouzrokovan osva- naspram tradicionalnih katolika, kao
jačkim zamahom evropskog kolonijaliz- racionalne puritance naspram tradici-
ma. U vremenima kada su muslimanska onalista opterećenih vijekovnim na-
društva jedno za drugim padala u kolo- slagama ezoteričnih i stranih „novo-
nijalni položaj, nemoćna da se odupru tarija“. Implikacije su zanimljive jer
evropskoj imperijalističkoj mašineri- zagovornicima takvog stava historija
ji, koju su pratili podjednako efikasni ne ide naruku kada je očito da su pro-
upravni, kulturni i intelektualni koloni- testantski dijelovi Zapada, puni for-
jalni mehanizmi, neki od muslimanskih me, ali prazni sadržajem, upravo oni
mislioca uzrok su slabosti pronalazili u koji su pretrpjeli prvu i najtemeljiti-
vlastitom nasljeđu dok su rješenje tražili ju sekularizaciju, a zatim i ateizaciju.
u emulaciji onih koji su ih podjarmili. Na kraju recimo da Kuru, kao i Akyol,
Otuda i neobična sličnost takvih argu- pokazuje znake potpune intelektual-
menata s onime što je obilježavalo svoje- ne vesternizacije jer daje civilizacijsku
vremeni evropski protestantizam, refor- prednost zapadnom viđenju ljudskih
maciju, ali i prosvjetiteljstvo. Kuruove prava, međunarodnih, ali i međuljud-
teze neprijatno nalikuju na svojevremene skih odnosa nad onim koji baštine
protestantske optužbe protiv Katoličke muslimani. Baš poput Akyola, i Kuru
crkve, papinskih autoriteta, svećenstva, smatra da muslimani današnjice u do-
monaških zajednica, crkvenih redova i broj mjeri razumiju i praktikuju svo-
uopšte monopola crkve na tumačenja ju vjeru, njene propise, ali i svijet oko
vjere i njenih propisa. Očito je da se po- sebe na osnovu tumačenja ne toliko
sve nerazborito pokušava model razvoja originalnih tekstova i predaja koliko
jedne partikularne civilizacije preslikati Mada Kurovo djelo zaslužuje interpretacija pojedinih učenjaka iz
na drugu potpuno ignorišući varijable temeljitu i kompletnu perioda srednjeg vijeka koji su opet
vremena i prostora. Napomenimo i da svoja tumačenja davali u skladu s okol-
je ovakav intelektualni primitivizam već recenziju, dovoljan je nostima i vrijednostima vremena u ko-
izazvao teške i dugotrajne posljedice jer i kratak osvrt da bi se jem su živjeli. Tom logikom, baš kako
su se nakon dekolonizacije čitava druš- su ti učenjaci tumačili vjerske propi-
tva, kulture i narodi pokušavali „moder- potvrdilo da je u pitanju se iz perspektive vlastitog vremena i
nizirati i reformirati“, tačnije ugurati u parafraziranje jedne iste njegovih vrijednosti, tako i današnji
njima neprikladne kalufe u namjeri da se muslimani trebaju i moraju da se pri-
za nekoliko decenije „izjednače“ ili, još teze koju zagovara i Akyol. lagode dominantnim vrijednostima i
gore, „dovedu na isti stepen“ s narodima A ona glasi da muslimani okolnostima svoga vremena.
s druge strane planete ili iz druge epohe. Mislimo da nije potrebno ni spo-
No ako je ovaj argument „napretka kroz današnjice moraju nanovo minjati da takvo rezonovanje, bili toga
emulaciju“ mogao zvučati iole ubjedljivo renitepretirati i u skladu svjesni ili ne oni koji ga koriste, ima ne
u trenutku kada „sunce nije zalazilo“ nad samo klimavo utemeljenje u historij-
globalnim carstvima evropskih koloni- s modernim vremenima skim činjenicama već u konačnici vodi
zatora, danas je on posve obesmišljen. I tumačiti svoju vjeru i ka potpunoj relativizaciji onoga što je-
to iz jednog vrlo jednostavnog razloga. ste bezvremenska Poruka čovječanstvu
Muslimani danas odbijaju „renesansu ukoliko žele da pobjegnu iz te da bi u slučaju njegovog prihvatanja
i emancipaciju“ po takvom modelu jer perpetualne zaostalosti za muslimani imali sudbinu današnjih kr-
mogu svojim očima posvjedočiti nje- šćana. Da nas dragi Allah, dž. š., sačuva
gov krajnji stadij. Model radikalnog ostatkom svijeta. od toga. n

STAV 4/8/2023 39