Page 39 - BROJ 56 31.03.2016.
P. 39
na ideji “demokratizacije” ostatka svijeta
putem diplomatskih pritisaka, političkih
ucjena, ekonomskih sankcija i vojnih in-
tervencija. I ovaj je presedan tim značajniji
jer je riječ o najbližem američkom susjedu
čija se obala nalazi samo devedeset milja
udaljena od američke i čiji se politički si-
stem svrstava među one koji su na američ-
koj skali vrijednosti do sada tretirani kao
“najneslobodniji”, tj. najnepoželjniji. Da
li se ovakav zaokret u američkoj vanjskoj
politici može interpretirati kao znak tek-
tonskih pomjeranja na geopolitičkom pla-
nu ili, pak, kao neka vrsta izoliranog inci-
denta bez dubljih strateških implikacija?
Prije svega valja reći da se takvi inci-
denti rijetko dešavaju kada je riječ o drža-
vama koje posjeduju vlastitu geopolitičku
doktrinu i dugoročnu vanjskopolitičku
strategiju, a pogotovo ako je to vodeća
svjetska sila kao što su SAD. Ipak, to ne bi
bio dovoljan argument da nas uvjeri da je
u pitanju vanjskopolitički zaokret od su-
štinskog značaja. Ono što nas može upu-
titi u tom smjeru jeste eventualno iden-
tificiranje sličnih obrazaca u nedavnim
vanjskopolitičkim potezima ove države.
Stoga se valja upitati da li su SAD u toku
mandata predsjednika Obame načinile
neki potez koji bi odstupao od njihovih
ranijih vanjskopolitičkih obrazaca, zasno-
vanih na pritiscima, ucjenama, sankcijama
i direktnim intervencijama, a sve u svrhu
“demokratizacije”, tj. izmjene političkog i
ekonomskog sistema u ciljanim državama?
IRANU PRIZNATO PRAVO NA RAZVOJ
NUKLEARNIH TEHNOLOGIJA
Da li bismo još prije godinu dana povjerovali u ovakvu Prvo što pada na pamet jeste sporazum
vijest ili bismo pomislili da se radi o nekoj parodiji u iz Lausanne o iranskom nuklearnom pro-
gramu. Iako su prethodne američke admi-
duhu “Letećeg cirkusa” “Monty Pythona”? Ipak, zaista se nistracije, pa i Obamina tokom njegovog
dogodilo: predsjednik Barack Obama sletio je u nedjelju prvog mandata, insistirale na tome da Iran
u potpunosti odustane od razvoja vlastitog
20. marta 2016. godine na Međunarodni aerodrom “José nuklearnog programa, ovim je sporazumom
Martí” u Havani kao prvi američki predsjednik koji je Iran zadržao pravo na obogaćivanje urana
posjetio Kubu nakon 1928. godine u nuklearnom centru u Natanzu te mu je
dopušteno istraživanje i razvoj centrifu-
ga, uz obavezu da centar za obogaćivanje
bude transformiran u centar za razvoj nu-
klearne tehnologije te uz uvjet da se utro-
šeno nuklearno gorivo izvozi i ne koristi
za reprocesiranje. Zauzvrat su se SAD i
Evropska unija obavezale da će ukinuti
sve sankcije prema Iranu koje su uvedene
zbog iranskog nuklearnog programa čim
Međunarodna agencija za atomsku ener-
giju (IAEA) potvrdi da je Iran postupio po
uvjetima iz sporazuma. Valja se prisjetiti
da Iran od samog početka spora oko nu-
klearnog programa zapravo nije postavljao
nikakve druge zahtjeve, izuzev priznava-
nja prava na razvoj nuklearne tehnologije.
Kriza je nastala, prije svega, zbog insisti-
ranja Izraela na totalnoj denuklearizaciji
STAV 31/3/2016 39
