Page 32 - STAV broj 254

SVIJET

NORVEŠKE MILIJARDE

orveški državni mirovinski fond učinio povrat od stvaranja fonda jeste 5,9% go- godine uzrokovala nestabilnost cijena
Nje građane te zemlje bogatim. Zahva- dišnje. Ovi povrati omogućili su akumuli- nafte, počela se razmatrati akumulacija
ljujući eksploataciji naftnih polja i prihodi- ranje kapitala. Danas, od ukupne imovine finansijskih rezervi kako bi se mogli nositi
ma od prodaje, država je prije 23 godine fonda, samo trećina odgovara prihodima s fluktuacijama na robnim tržištima i pri-
napravila fond koji je danas najveći na svi- od nafte, dok dvije trećine potječu od premiti se za buduće iscrpljivanje rezervi
jetu. Prije nekoliko dana objavljeno je da revalorizacije ulaganja i snage norveš- fosilnih goriva. Norveška je željela ubla-
je njegova vrijednost prvi put nadmašila ke krune u odnosu na ostale valute. Me- žiti tu ovisnost. Godine 1990. usvojen je
trilion eura. Uzimajući u obzir da u zemlji nadžeri su uspjeli stvoriti bogatstvo koje zakon kojim je stvoren Naftni fond, koji je
živi 5,3 miliona ljudi, svakom pripada oko se mjeri u hiljadama miliona eura. “Kad uglavnom isprva ulagao u javni dug. Da-
200.000 eura. je fond stvoren, niko nije mislio da će nas su vrijednosni papiri 70% imovine
Norveška je sedmi svjetski proizvođač nafte premašiti 10 milijardi kruna”, objasnio je fonda, koji kontrolira 1,5% svih kotiranih
i treći najveći proizvođač plina. Upravljanje Slyngstad. “Povrat ulaganja toliko je vi- firmi na planeti.
energetskim resursima nije uvijek jedno- sok da se može usporediti s ponovnim Novac se svake godine iz Ministarstva fi-
stavno (primjer Venezuele), a Norvežanima otkrivanjem nafte.” nansija prebacuje u fond, kojim upravlja
je uspjelo da pravilno upravljaju prihodima Norveška je 23. decembra proslavila naj- Centralna banka. Utvrđene su opće linije
od crnog zlata. Jedan od odgovornih za veći božićni dar u svojoj historiji; prošlo je investicijske politike, kao i one firme u koje
uspjeh fonda jeste Yngve Slyngstad, pred- 50 godina od otkrića nalazišta nafte i pli- fond neće ulagati jer krše određena etička
sjednik Uprave Norges Bank Investment na u Sjevernom moru. Krajem šezdesetih načela. Među njima su kompanije koje pro-
Management (NBIM), entiteta koji je Mi- u zemlji je većina mislila da se treba pri- izvode za oružje (“Lockheed Martin”, “Bo-
nistarstvo finansija Norveške ovlastilo za ključiti tadašnjoj Evropskoj ekonomskoj eing”, “Airbus”), duhanske kompanije (“Im-
upravljanje fondom. Slyngstad je, nakon zajednici, klici današnje Evropske unije. perial Tabacco”, “Philip Morris”), ali i “Wall
što je 11 godina držao uzde fonda, krajem No, kada su Norvežani shvatili da žive na Mart” jer prodaje oružje. Ukupno, fond ima
godine objavio da se povlači s te dužnosti. jednoj od najvećih rezervi fosilnih goriva udjela u 9.158 kompanija u 73 zemlje širom
Pod njegovom palicom fond je postigao na planeti, odlučili su ostati van evropskih svijeta, uključujući divove kakvi su “Apple”,
prosječni godišnji prinos od 8%. Ukupni integracija. Kada je naftna kriza iz 1973. “Nestle”, “Microsoft” ili “Samsung”.

32 16/1/2020 STAV