Page 46 - STAV broj 420

DRUŠTVO

Jezički savjeti dr. sc. Alena Kalajdžije (28. dio)

PET VAKATA NAMAZA

VAZDA U VAKTE KLJANAT

Piše: Alen KALAJDŽIJA

Dr. sc. Alen Kalajdžija naučni je savjetnik
Instituta za jezik Univerziteta u Sarajevu,
u kojem je obavljao i funkciju direktora
u dvama mandatima. Njegova područja
zanimanja jesu lingvistika i historija
jezika. Do sada je ukupno objavio 72
rada, uključujući izvorne naučne članke,
stručne radove i prikaze, a istovremeno je
učestvovao na 54 domaće i međunarodne
naučne i stručne konferencije, simpozija i
okrugla stola, od čega su 25 učestvovanja
od izbora u zvanje višeg naučnog saradnika.
Učestvovao je na više od 60 stručnih tribina
i promocija izdanja iz oblasti bosnistike.
Urednik je više od 20 izdanja Instituta za
jezik, od čega je u 14 izdanja bilo od izbora
u zvanje višeg naučnog saradnika, te je bio
recenzent niza različitih naučnih i stručnih
djela iz oblasti bosnistike.

ŠTA JE NAMA ISUS – JEZUS – ISA?

Jedan od najvećih reformatora u historiji ljudske civilizacije istočnije, u srpskoj jezičkoj praksi i pravoslavnoj crkvi, a
bio je on. Sljedbenici različitih religija vjeruju ga na različite njezino je porijeklo iz grčkog Khristos odnosno latinskog
načine: od onih koji ga negiraju, preko onih koji ga obo- Christus – što znači pomazanik, tj. grčkom izrazu prila-
žavaju, do onih koji ga drže vjerovjesnikom. Ne ulazeći u gođeno Mesija, što je inače došlo iz hebrejske tradicije,
teološka tumačenja njegova eshatološkog postojanja, ov- odnosno, kako se u arapskom jeziku i u islamskoj vjerskoj
dje nas zanima kako se njegovo ime piše i šta znači. Ime terminologiji navodi, Mesih, što implicira zajedničko etimo-
Isus povezano je s aramejskim jezikom, što je bio njegov loško porijeklo arapskog i hebrejskog postanja – onaj koji
maternji jezik, koji inače pripada semitsko-hamitskoj sku- je potrat, i što je povezano s obrednim mazanjem ulja koje
pini, u kojoj su npr. arapski, fenički i hebrejski. Ime koje mi simbolizira silazak Duha svetoga, tj. arapskim jezikom ka-
izgovaramo Isus predstavlja varijantni izgovor grčkog izra- zano Ruhul-kudusa, tj. anđela Gabrijela odnosno meleka
za Iesous, što inače znači „Spašava Bog“. Drugi varijantni Džibrila ili Džebraila.
izraz jeste latinski: Jesus, što je kod nas u starijoj jezičkoj Svako od upotrebnih vrijednosti imena Isaova ima svoje
zabilježeno kao Jezus, npr. u epici se navodi: „Vlasi viču mjesto u bosanskoj jezičkoj praksi, pri čemu odabir od da-
Jezus i Marija, / Turci viču hazreti Alija...“ U arapskom je- tih mogućnosti odgovara određenoj vjersko-kulturološkoj
ziku i u tzv. islamskoj terminologiji njegovo se ime navodi odrednici, tako da je Jezus arhaičniji bosanski oblik, Isus je
kao Isā, tj. Isa, pa se u zavisnim padežima u bosanskom dominantno determiniran kršćanskim kulturološkim ambi-
jeziku standardizira oblik Isaa, Isau, Isaom itd. Dodatak jentom, dok je Krist ili Hrist odrednica katoličkog odnosno
uz Isusovo ime koje se daje u kršćanskom poimanju ovog pravoslavnog poimanja (u balkanskom kontekstu religijskih
pojma jeste Krist – koji je raširen zapadnije, u hrvatskoj tradicija), odnosno Mesija je „kršćanski“, a Mesih „islam-
jezičkoj tradiciji i katoličkoj crkvi, te Hrist – koji je prisutan ski“ izraz za Pomazanika.

46 24/3/2023 STAV