Page 60 - STAV broj 195

DRUŠTVO

Publicirana knjiga “Poučna kratka historija” Rašida Belgradija

POSLJEDNJI DANI

MUSLIMANA BEOGRADA

U izdanju “El-Kalema” i Instituta za islamsku tradiciju Bošnjaka prošle je sedmice iz štampe izašla knjiga
Poučna kratka historija autora Rašida Belgradija. Radi se o Belgradijevom dodatku (zeyl) njegovom djelu
Historija čudnovatih događaja u Beogradu i Srbiji, publiciranom u Istanbulu 1874. godine na osmanskom
jeziku. O iseljavanju muslimana iz Kneževine Srbije u našoj literaturi postoji veliki broj radova. Naročito se
ističu djela historičara Safeta Bandžovića i Galiba Šljive. Jedna od najinteresantnijih ličnosti iz ovog perioda
u Beogradu bio je Rašid-bej Belgradi, rodom iz Bosne. Živio je u Beogradu i ostavio veoma važan pisani
trag o historiji Srbije. Dodatak pod naslovom Poučna kratka historija opisuje posljednje dane osmanskog
prisustva u Beogradu, napuštanje i predaju grada srpskim vlastima. Rukopis ovog djela pronađen je u
arhivu “Atatürk” u Istanbulu i sadrži 22 folije, tj. 52 numerirane stranice dimenzija 240 x 140 mm. Zbog
značaja ovog djela, Institut za islamsku tradiciju Bošnjaka prošle je godine pokrenuo projekt prevođenja
Belgradijevog djela na bosanski i engleski jezik, što je rezultiralo knjigom štampanom prošle sedmice.
Ova bogato opremljena i besprijekorno tehnički uređenja knjiga štampana je trojezično: u izvorniku na
osmanskom jeziku, te na bosanskom i engleskom. Pritom je vođeno računa da se u prijevodu na bosanski
i engleski jezik crvenim slovima ispišu dijelovi koje je i sam Belgradi označavao crvenom bojom, boldirajući
pojedine dijelove teksta. Na kraju knjige u izdanju “El-Kalema” i Instituta za islamsku tradiciju Bošnjaka
publiciran je i faksimil Belgradijevog djela, što dodatno povećava vrijednost ove knjige

Piše: Hamza RIDŽAL
hamza@stav.ba

Prošlo je stoljeće i po otkako su srpskog dječaka. Neredi su eskalirali i bila zatvorila u Delijskoj džamiji (iza
posljednji muslimani protjera- počelo je puškaranje između srpske i sadašnje zgrade Akademije nauka) spa-
ni iz Beograda i Kneževine Sr- osmanske policije. Zbog tog sukoba, sila se na intervenciju srpske policije,
bije. Kako piše urednik knjige muslimanski stanovnici Beograda i dok su druge grupe bile lošije sreće.
Poučna kratka historija Hikmet Karčić osmanski vojnici povukli su se u tvr- Neki Filip Crnogorac bio se popeo na
u tekstu Posljednji muslimani u Beogradu đavu. Muslimanske kuće izvan tvrđave tursku tekiju koja još postoji na početku
1867., te su godine svi osmanski vojnici postale su meta pljačke i uništavanja, Višnjićeve ulice, provalio krov, uskočio
napustili beogradsku tvrđavu i time je a muslimani meta srpskih naoružanih unutra i počeo od reda da seče Turke
završena jedna historijska etapa započeta grupa koje su krenule u obračun sa koji su se u onom malom prostoru bili
1862. konferencijom u Kanlıci pokraj svim Turcima. Očigledno je da je inci- zatvorili. Nijedan mu živ ne bi umakao
Istanbula. “Jedan incident u Beogradu dent na Čukur-česmi bio samo povod da se nije umešao upravnik varoša Bar-
promijenit će historiju. U poslijepod- za konačno rješenje istočnog pitanja u lovac i spasio preživele.”
nevnim satima 15. juna 1862. godine, Beogradu”, piše Karčić, ističući da je
na Čukur-česmi došlo je do svađe i su- nepoznat broj pobijenih muslimana u Evropski predstavnici, piše Karčić,
koba između osmanskih nizama i ne- Beogradu, ali je očigledno da je na ne- smatrali su da ovi događaji zahtijevaju
koliko Srba oko toga ko će prvi natočiti koliko mjesta počinjen masakr. sazivanje zasebne konferencije radi us-
vodu. Prema zvaničnoj srpskoj verziji postavljanja mira i rješavanja sporova.
događaja, jedan srpski šegrt je slučaj- UBIJANJE MUSLIMANA Porta je prihvatila ove zahtjeve i sazvala
no razbio testiju osmanskom nizamu, konferenciju u Kanlıci kod Istanbula.
a ovaj je zauzvrat udario i ranio jednog Srpski historičar Mihailo S. Petrović Zaključci doneseni na ovom zasjeda-
piše: “Jedna veća grupa Turaka koja se nju objavljeni su u formi protokola koji

60 29/11/2018 STAV