Page 71 - STAV broj 195
P. 71
počešće putujem u pojedina Hanikahu. “Njegovo tumačenje
okruženja i kotare u svrhu ove najvažnije zbirke hadisa traja-
nadziranja raznih vjerskih, lo je punih 16 godina. Među slu-
vakufskih i mearifetskih za- šaocima je bio i Abdulah Fočak,
voda i njihova osoblja. Ovo a predavanja su održavana i pet-
su razlozi zbog kojih sam se kom prije džuma-namaza. Perfek-
od svoje volje odlučio da se tno je poznavao arapski, turski i
iz aktivnog službovanja po- perzijski, a djelimično i njemač-
vučem u mir.” Ova molba ki jezik. Držao je predavanja iz
svjedoči o karakteru i savje- Mesnevije sinu Nurudin-begu, a
sti reisa Azabagića, njegovoj pristup ovim predavanjima bio je
principijelnosti i odlučnosti slobodan i drugim zainteresira-
da se određenog posla prihva- nim slušateljima”, navodi Lavić.
ti najbolje što može te da ga Reisul-ulema Mehmed Teu-
odbije ako ga više nije u sta- fik-efendija Azabagić preselio je
nju obavljati. Umirovljen je u 22. maja 1918. godine na svo-
aprilu 1909. godine. me imanju u Tuzli, a ukopan je
u haremu Jalske džamije. Nisu
Azabagić je bio na najodgo- sačuvani nišani njegovog meza-
vornijem položaju Bošnjaka u ra, a na mjestu gdje je ukopan
Bosni i Hercegovini u breme- kasnije je sagrađena stambena
nitom vremenu. “Bošnjaci, bez zgrada. Azabagićevu smrt zabi-
svojih udruženja, partija i bilo lježio je list Biser. U broju 11 i
kakvih nacionalnih instituci- 12 Sakib Korkut u tekstu “Dva
ja još su bili razapeti između merhuma” bilježi smrt Azabagića
prošlosti i aktuelne želje, žala i Muhameda Seida Serdarevića:
za Osmanskim carstvom i teš- “Merhum Azabagić bijaše izra-
kog snalaženja u novonastalim zit tip naše stare generacije, pun
historijskim i društvenopoli- znanja i svestran u poznavanju
tičkim prilikama. Jedina in- islama i islamskih znanosti. Alim
stitucija koja je, koliko-toliko, u pravom smislu te riječi. Nu na
mogla artikulirati narodnosni žalost samo to. Ogromni duševni
i nacionalni interes i djelova- kapital leže u grob sa njegovim starač-
ti kao integrativni nacionalni kim tijelom. Krivnjom nesavremenog
faktor bila je netom uspostavlje- Mehmed Teufik Azabagić bio je je- i nepraktičnog prijašnjeg sustava, Aza-
na Islamska zajednica s Ulemai-medžli- dan od bošnjačkih intelektualaca koji su bagićevo je djelovanje ostalo ograniče-
som i reisul-ulemom na čelu. Izazovi učestvovali u formiranju “Gajreta”. Na no na uski krug njegovih učenika. Nu
su bili ogromni a veoma skromne inte- osnivačkoj skupštini kulturnog druš- smrt mu je ipak veliki gubitak, jer nam
lektualne, političke i ekonomske snage tva “Gajret” 20. februara 1903. godine pokosi učenjaka i kapacitet, na koji se
koje bi se uhvatile u koštac s njima. U neki članovi osnivačke skupštine, po- po potrebi mogosmo obratiti. Njegovom
vrijeme Azabagićevog mandata Bošnjaci put Esad-efendije Kulovića i Osmana smrću zatvorena je jedna živa knjižica.
se okupljaju oko nekoliko listova – Be- Nuri Hadžića, pod izgovorom da nisu Knjižica i po”, pisao je Sakib Korkut.
hara, Gajreta i Ilmije – čime se naziru sazrele prilike, pokušali su onemogućiti Hadži Mujaga Merhemić govorio je
konture njihovog kulturnog, vjerskog formiranje “Gajreta”. Na to je Azabagić da su Azabagić i Ahmed-efendija Burek
i političkog organiziranja. Bila je to rekao: “Bojat se je da bi bili lijeni da se dva najveća alima koja je on u životu
skupina koja je sebe nazivala ‘napredni opet sastanemo. Gdje se ne može sve po- sreo. Reis Azabagić ostao je upamćen
muslimani’. Ovoj skupini pripadao je i stići, ne mora se ni sve ostaviti – bolje kao izrazito obrazovan i svestran alim
sam Azabagić”, piše Lavić. išta nego ništa – Ma La judreku kulluhu te kao intelektualac, koji je neumorno
La judreku kulluhu. Po mom mišljenju pronalazio načine poboljšanja statusnog,
Koliku je važnost Azabagić prida- ne bi bilo munasib da se odgađa. Da sad materijalnog i duhovnog položaja Boš-
vao spomenutim listovima svjedoče dva malo ugajretimo!” Takav istup reisa Aza- njaka. I stotinu godina od njegove smrti
primjera. U trećoj godini publiciranja bagića, smatra Mustafa Spahić, spasio je aktuelna je njegova Risala o hidžri, koja
Behar je zapao u krizu usljed nedostat- Osnivačku skupštinu i formiranje ove kao da je pisana danas pred njemačkom
ka materijalnih sredstava i malog broja značajne kulturne institucije. ambasadom u Sarajevu. Zahvaljujući In-
saradnika. Na pismo Behara u kojem se stitutu za islamsku tradiciju Bošnjaka,
traži pomoć, od 25. februara 1902. godi- DRUŠTVENI AKTIVIZAM ovo djelo prevedeno je ove godine i na
ne, odgovorio je reisul-ulema Azabagić. engleski jezik. U suorganizaciji ove važ-
“Osim toga bila bi velika šteta da se tim Umirovljenjem nije završila misija ne institucije, a pod visokim pokrovitelj-
prekine (izlaženje lista), i stoga treba da reisa Azabagića. On je učestvovao u pri- stvom reisul-uleme Islamske zajednice
se nastavi pa ako drugačije ne bi moglo premama i predsjedavao osnivačkom u Bosni i Hercegovini Husein-efendije
biti do boljih vremena nek bude manji skupštinom Džem’ijjet ilmije, kasnije Kavazovića, za 28. novembar zakazana
ili nek rjeđe izlazi. Osobito treba da gle- Udruženje ilmije. Od 1915. godine re- je manifestacija povodom stogodišnjice
date da se što više mlađi svijet prikuplja dovno je držao predavanja iz Buharijine od smrti reisa Azabagića. n
oko lista”, pisao je Azabagić, i sam sa- zbirke hadisa dva puta sedmično, prvo u
radnik Behara. Rijasetu, a zatim u Gazi Husrev-begovom
STAV 29/11/2018 71
